Мавзу: тарбия турлари ва уларнинг шахс камолотига таъсири. Мактабгача ёшдаги болаларнинг жисмоний тарбияси ва ақлий тарбияси

PROFI UNIVERSITETI MAKTABGACHA TA’LIM BO’LIMI SIRTQI 103-GURUX TALABASI: XUKUMOVA GULNORA QAXXAROVNA.

MAVZU : EPIKUR

REJA:

• EPIKUR XAQIDA.
• EPIKUR FALSAFASI.

Epikur (miloddan avvalgi 341-yilda Samosda tug’ilgan, miloddan avvalgi 270-yil Afinada olamdan ot’gan) — yunon faylasufi. Epikur 300 dan ortiq asar muallifi hisoblanadi. Lekin Epikur qoʻl yozmalaridan bizgacha atigi bir nechasi yetib kelgan. Uning ishlari haqida asosan boshqa manbalar (shogirdlari, zamondosh faylasuflari) asarlari axborot beradi. Epikur uchun falsafa vazifasi aponia deb atalmish baxtli, sokin, ogʻriq va qoʻrquvdan xoli hayotga erishishdir. Epikurga koʻra lazzat va ogʻriq orqali yaxshi-yomonni aniqlash mumkin (bu kunimizdagi moral relativizmga oʻxshab ketadi).

Epikur falsafani fizika (tabiat toʻgʻrisidagi taʼlimot), kanonika (bilish toʻgʻrisidagi taʼlimot, unda sensualizmga amal qilgan) va etikaga boʻlgan. Epikur fizikada Demokritning atomistika taʼlimotiga ergashdi. Son-sanoqsiz olamlar orasidagi fazolarda yashayotgan befarq xudolar mavjud deb bildi, lekin ularning koinot va odamlar hayotiga aralashuvini inkor etdi.

U Platonning "gʻoyalar dunyosi", Aristotelning "birinchi turtki" va boshqalarning gʻayritabiiy kuchlar haqidagi gʻoyalariga qoʻshilmadi, olam son-sanoqsiz, cheksiz, doimiy harakatda va oʻzgarishda deb hisobladi. Epikurning fikricha, jon moddiy, tana bilan bogʻliq, tana oʻlishi bilan u ham oʻladi.

Epikur kanonikaga doir qarashlarida dunyoni ilmiy bilish mumkinligini eʼtirof etdi. U kanonikaning maqsadi haqiqatni bilish, haqiqat mezonlarini topish va aniqlashda deb tushundi. Epikur etikasida adolat, doʻstlik, donishmandlik tushunchalari muhim oʻrin egallaydi. Adolat tushunchasini oʻzgaga zarar yetkazmaslik va undan zarar koʻrmaslik deb biladi. Uning fikricha, doʻstlikning asosida individning shaxsiy ehtiyoji yotadi; aqllilik—muvaqqat ezgulik, doʻstlik—abadiy ezgulik.

Odamlardan yiroq boʻlib yasha, degan fikr Epikurning shiori boʻlgan. U azob uqubatlarning boʻlmasligi, tanning sogʻlomligi va ruhning betashvishligi (ataraksiya)ni hayotning maqsadi deb bilgan. Uning fikricha, tabiatni bilish qoʻrquvdan, oʻlim dahshatidan, irim-sirimlar va umuman, dindan xalos qiladi.

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ.