Mavzu: Tafakkur borasidagi psixologik nazariyalar reja: Tafakkur borasidagi psixologik nazariyalar


Kasblarni egallashda tafakkurning roli



Download 448,62 Kb.
bet17/21
Sana29.04.2022
Hajmi448,62 Kb.
#594155
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
Bog'liq
Psixologiya yozish kerak

4.Kasblarni egallashda tafakkurning roli.
Jaxon psixologlarining ko`rsatiuiga qaralganda, yuqorida tahlil qilib chiqilgan tafakkur sifatlari ularning asosiy xususiyati bilan uzviy bog‘liqdir. Tafakkur sifatlari erkaklar va ayollarda kichik tafavutlar bilan bir biridan farq qiladi. Kizlar odatda savodxonlikda, nutqiy ravonlikda, narsalarni did bilan joylashtirishda, his-tuyg‘ularni oshkor etishda, ta’m va ranglarni ajratishda uta sezuvchanligi bilan fikrlash jarayonida ajralib turadilar. Yigitlar fazoviy tafakkurlari jixatdan, intellektual bilimlilar soni jixatdan qizlarga nisbatan ko‘pchilikni tashkil qiladi. Bu masala psixologiyada xozir ham munozarali masalalardan biri hisoblanadi. 11
Tafakkurning asosiy va eng muhim belgisi, xususiyati bu moddiy voqelikdagi muhim jixatlarni ajratib mustakil ravishda yangi mazmundagi umumlashmalarni keltirib chiqarishdir. Inson oddiy narsalar to‘g‘risida fikr yuritganda ham ularning tashqi belgilari bilan chegaralanib xolmaydi, balki xodisa moxiyatini ochishga intiladi, oddiy turmush haqidagi umumiy konuniyatni yaratishga harakat qiladi. Shubxasiz, inson tafakkuri xali izlanmagan, tula foydalanilmagan zaxira va imkoniyatlarga ega. Tafakkur psixologiyasining asosiy vazifasi ana shu zaxirani tula ochish fan-texnika rivojini intensivlashdan iborat. Chunki har qanday kashfiyot, yangilik, rivojlanish inson aql-zakovatining mahsulidir. Shu boisdan ham fan va texnikaning rivojlanishi insonshunoslik fanining rivojiga ko‘p jixatdan bog‘liqdir.
Tafakkur borasidagi psixologik nazariyalar talqini Tafakkur muammosi xorij psixologiyasida keng doirada tadqiq qilinib, atroflicha bilimlar va ma’lumotlar zaxirasi to‘plangan. Aynan keltirilgan ma’lumotlarda tafakkur tushunchasi turli nuqtai nazarlardan tahlil qilinadi.
Ekzistensializmning asoschisi bulmish nemis faylasufi Martin Xaydeger (1889-1978) tushunish uchun o‘z diqqatimizni karata olsakkina biz fikrlashga o‘rganamiz-deb yozadi. Uning fikricha, narsa va voqealarning moxiyatini tushunish, anglab yetish, inson fikrlash jarayonida muhim urin egallaydi. Tushunishni talab qiladigan narsa insonni fikrlashga undaydi. Tushunishni talab qiladigan narsa xech qachon biz tomonimizdan yaratilmaydi. 12 Xaydegerning fikricha, tafakkur mavjudligining asosiy hislati bu tasavvurdir. Tafakkur haqidagi ta’limotga asosan tasavvur fikrda ifoda etiladi. Shuning uchun ham tafakkur haqidagi ta’limotni logika, mantiq deb ataydi.
K.R.Megrelidzening ta’kidlashicha, insondagi biror bir ruhiy xodisa ijtimoiy omilni hisobga olmasdan turib, to‘g‘ri tushuntirilishi mumkin emas. Bu narsa birinchi navbatda tafakkurga taalluklidir. Tafakkurning ijtimoiy xayotning boshqa ko‘rinishlarisiz o‘rganish mumkin emas.
Inson tafakkurining usullari nerv tizimida ham, miyada ham emas, balki bir davrda mana shunday idrok etishga, uylashga, ishlashga, boshqa bir davrda esa nerv faoliyatini boshqacha ishlashga yullaydigan ijtimoiy sharoitdadir.
Insonlar fikrlari va qarashlari individual tartibda emas, ijtimoiy munosabatlar tufayli sodir bo‘ladi. Bu haqda K.R.Megrelidze shunday yozadi: inson tafakkuri tabiiy va biologik qonunlar bo‘yicha emas, balki ijtimoiy - tarixiy qonuniyatlar yo‘lida harakatlanadi. Fikr xech qachon o‘z-o‘zidan paydo bo‘lmaydi, fikr biror narsa haqida, biror predmet haqida bo‘lishi mumkin. Predmesiz fikrning bo‘lishi mumkin emas.
Tafakkurning funksiyasi miya faoliyati jarayonida kechadigan sub’ektiv psixologik jarayonlar bilangina chegaralanmaydi:

Download 448,62 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish