Мавзу: тадбиркорлик фаолиятининг мулкий асослари

ОММАВИЙ МУЛК

Тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш учун иқтисодий манба сифатида хусусий мулк билан бир қаторда оммавий (давлат) мулк ҳам қатнашади. Оммавий мулк тушунчаси давлатнинг барча фуқароларига ва шунинг билан бирга ҳар бир фуқаросига тегишли бўлган мулк маъносини беради. Лекин у ўтмишда давлат мулкига ўхшаш мавҳум тушунча эмас, балки унинг муайян объектлари ва уни эгаллаб турувчи, ундан фойдаланувчи ва уни тасарруф этувчи субъектлари аниқ белгиланди.
Оммавий мулк давлатга тегишли мулкдан иборат бўлиб, у икки хил кўринишда, яъни Ўзбекистон Республикаси мулки ва муниципал мулкдан ташкил топади. ФКда ҳар бир турдаги мулк ҳуқуқининг объектлари ва субъектларининг ҳуқуқ лаёқати ҳақида умумий тушунча берилади.

УМУМИЙ МУЛК

Тадбиркорлик фаолияти умумий мулк, яъни бир неча фуқаролар ва юридик шахсларга тегишли бўлган мол-мулк асосида ҳам амалга оширилиши мумкин.
Бундай умумий мулк биргаликдаги ва улушли мулкдан иборат бўлиши мумкин.

УМУМИЙ МУЛК

Биргаликдаги умумий мол-мулкнинг барпо бўлиши, унинг хусусияти ҳисобга олинган ҳолда қуйидагича белгиланади: ўз вазифасини, яъни фойдаланиш мақсадига муносиб бўлишини ўзгартирмаган ҳолда тақсимланиши мумкин бўлмаган (бўлинмайдиган ашёлар, яъни яхлит тарзда белгиланган мол-мулклар) ёки қонун бўйича тақсимланиши мумкин бўлмаган, икки ёки ундан ортиқ шахсларнинг мулк ҳуқуқига ўтган мол-мулк биргаликдаги умумий мулк дейилади.

БИРГАЛИКДА ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИ

Тадбиркорлик субъектлари, яъни тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи шахслар фуқаролардан, фуқароларнинг уюшмаларидан (хўжалик жамоалари ва ширкатлардан), ажнабий давлатларнинг фуқаролари ва юридик шахсларидан иборат бўлиши мумкин.

УЛУШЛИ МУЛК

Тадбиркорлик фаолиятини амалга оширишда фуқаронинг мулки хусусий шаклдаги мол-мулкдан иборат бўлса, юридик шахснинг мулки жамоа (ширкат) мулкидан (агар у жамоалардан, уларнинг уюшмаларидан, жамоа ва кооператив ташкилотларидан иборат бўлса) ва шунингдек, давлат мулкидан (агар юридик шахс давлат корхоналаридан, ташкилотларидан, бирлашмаларидан иборат бўлса) ташкил топиши мумкин.