Mavzu: Suvlarni ifloslantiruvchi asosiy manbalar

Mavzu: Suvlarni ifloslantiruvchi asosiy manbalar.


Hozirgi vaqtda texnosferani rivojlanishi oqibatida insonni
biosferaga ta’sir etishi ortib boryapti. SHuning uchun tabiiy tizim
tabora unga bardosh berishi so‘nyaptk, agar yangi real voqelikka tik qarab
xulosa qilinmasa yer osti va yer ustki suvlarini kamayib borishi baxtsizlik
keltirib chiqarishi mumkin (Losev 1989).
Suv xavzalarini (okean, dengiz, ko‘l, daryo, suv ombori) ifloslanishi deb, ularning biosferaviy vazifalarini bajarishini kamaytirishi ekologik ahamiyatini yo‘qotib borilishidir (zararli moddalar to‘planishi ta’sirida) (Krik sinov va boshq. 1995).
Suvni ifloslanishi ulardagi fizik va organolatik xossalarini
o‘zgarishi (tiniqlikni kamayishi, rangi, ta’mi, xidi) ularda sulfatni
xlorid, nitrad, zaharli og‘ir metallarni eruvchi havo kislorodni kamayishi radiaktiv elementlarni orittish –kasallik tarqatuvchi bakteriya va boshqa ifloslantiruvchi moddalar ta’sirida ro‘y beradi.
O‘zbekieton Respublikasi daryo suvi tanqis bo‘lgan o‘lkalar qatorida bo‘lganligi uchun suvlarni muxofaza qilish va uni avaylab ishlatish muhim tirikli- vositasi bo‘lib turipti.
Ayniqsa Orol dengizini suv miqdorini kamayib qurib qolishi Markaziy Osiyo davlatlariga keltiradigan zararni hozircha aniq aytish qiyin, chunki turli tuzlarni dengiz tubidan chiqib shamol ta’sirida uchib ketishi salbiy ekologik oqibatlarga olib kelishi mumkin. Bizda Oroldan boshqa dengiz yo‘q, uni qurib qolishi esa iqlimga zarar keltirishi mumkin.
2. Hozirda suvni ifloslantiruvchi moddalar 400 turdan iboratdir.
Suvda me’yoriy belgilab qo‘yilgan miqdordan ortib ketgan moddalar agar
sanitar-tokspkologik, umumsanitariya yoki orgonoleptik talabga javob
bermasa uni ifloslangan deb qabul qilingan.
Suvlarni ifloslanishi biologik, ximik va fizik guruhlarga bo‘lib
o‘rganiladi. Kimyoviy ifloslanishiga sababchilar asosan neft va uni
mahsulotlari, sun’iy sintetik yupqa-faol qatlam hosil qiluvchi moddalar
(SPAV), pestitsidlar, og‘ir metallar, diooksin va boshqalardir. (jadvalga qarang) Suvni biologik ifloslanishi juda havfli bo‘lib, unda viruslar kasallik tarqatuvchilar hosil bo‘lsa, umuman tozalanmaguncha yaroqsiz bo‘lib turadi. Fizikaviy ifloslanishga radiaktiv moddalar, issiq suvlar to‘kilishi va boshqalar kiradi.