Mavzu: Suv iste’molchilari uyushmalarning suv iste’molchilari bilan o‘zaro hisob – kitoblari hisobi

Suv hajmiga qarab usuli 
O‘z navbatida u quyidagicha bo‘lish mumkin: 

Mamlakat bo‘yicha yagona (har xil irrigatsiya tizimlarida 
Ekspluatatsion va texnik xizmat solishtirma xarajatlari bir xil bo‘lganda); 

Har xil irrigatsiya tizimlarida Ekspluatatsion va texnik xizmat 
tan narxi farqini hisobga olib tabaqalashtirilgan; 

Suv iste’moli hajmiga qarab o‘sib boruvchi. 
Suv berish vaqtiga qarab (hajm bo‘yicha tarifni bir turi). Bu usul 
aksariyat suv etkazib berish barqaror irrigatsiya tizimlarida qo‘llaniladi (nasos 

---

stansiyalari va skvajinlar yordamida, ba’zi hollarda kanallarda suv sarfini 
avtomatik barqarorlashtirish vositalari bilan jixozlanganda). Vaqt bo‘yicha tarif 
ham yagona yoki tabaqalashtirilgan bo‘lishi mumkin (sayoz, o‘rtacha va chuqur 
skvajinlar uchun, dizel yoki elektr nasoslari uchun, va hk.), ya’ni xizmatning 
haqiqiy tan narxiga qarab. Hajm bo‘yicha tarif va uning turlari har xil 
irrigatsiya tizimlarida Ekspluatatsion va texnik xizmat tan narxi etkazib 
berilgan suv hajmini aniq o‘lchashni ta’minlaydigan gidrometrik tarmoq 
rivojlangan davlatlarda qo‘llaniladi.
Sug‘orish maydoniga qarab 

Har xil irrigatsiya tizimlarida Ekspluatatsion va texnik xizmat 
tannarxiga qarab; 

Har xil suv iste’mol qiladigan ekin turlari tarkibiga qarab. 

Konkret qishloq xo‘jaligi ekinini etishtirishdan olinadigan 
daromadga qarab yagona yoki tabaqalashtirilgan bo‘lishi mumkin. 
Maydon bo‘yicha tarif aksariyat, gidrometrik tarmoq rivojlanmagan 
davlatlarda, yoki an’anaviy ma’lum qishloq xo‘jaligi ekini ko‘proq 
etishtirladigan (paxta, bug‘doy, sholi va hk.) va ko‘p yillik tajribaga asosan bu 
ekinlarni suv iste’mol qilish me’yorlari aniqlangan regionlarda qo‘llaniladi.
Kombiniatsiyalashgan yoki ikki stavkali tarif 
Bu tarif aksariyat holatlarda suvdan tejab foydalanishni rag‘batlantirish 
uchun qo‘llaniladi va foydalanilayotgan sug‘orish maydoni uchun (belgilangan 
tarif) hamda olingan suv hajmi uchun (o‘zgaruvchan tarif) haq olishni nazarda 
tutadi