Мавзу: Сут ва унли суюқ овқатларни тайёрлаш тартиб қоидаларини ўқувчиларга ўргатиш

 

III. Yangi mavzu yuzasidan yo’l-yo’riqlar.  

Reja

: 

a) Tolalar haqida ma‘lumot. 

b) Jun va ipak tolali gazlamalar va ularni olinishi. 

 

«

MUNOZARA

» 

Bu  metod  yordamida  talabalarga  muayyan  muammo  bo‘yicha  to‘liq 

axborotlar  yetkaziladi,  munozara  uchun  tanlangan  mavzuni  talabalar  ayovsiz 

«shturm»  qiladilar  va  pirovard  natijada  muammoga  tegishli  ma‘lumotlarni 

atroflicha o‘rganadilar. 

Munozarani o‘tkazish uslubi. 

Munozara  olib  boruvchi  –  boshlovchi  (o‘qituvchi)  mavzuni  oldindan 

tanlaydi va ishtirokchilarni taklif etadi. 

Boshlovchi  ishtirokchilarga  «aqliy  xujum»  topshirig‘ini  beradi  va  uning 

qoidalarini tushuntiradi: 

---

 

47 

- «xujum»dan maqsad – muammo yechimiga oid variantlarni mumkin qadar 

ko‘proq taklif etish; 

- o‘z aql-idrokingizni markazlashtirishga harakat qiling va diqqatni muammo 

yechimiga qaratgan holda fikrlar bildiring. Bildirilgan g‘oyalar umumiy fikrga zid 

bo‘lsada, xech biri rad etilmaydi; 

- boshqa ishtirokchilar g‘oyalarini ham rivojlantiring; 

-  taklif  etilganlarni  baholashga  urinmang,  bu  ish  bilan  siz  keyinroq 

shug‘ullanasiz. 

3. Boshlovchi kotibini tayinlaydi va u yuzaga kelgan barcha g‘oyalarni yozib 

boradi.  Muhokama  vaqtida  so‘zga  chiquvchilar  tartibi  o‘rnatildi,  munozaraga 

barcha  ishtirokchilar  jalb  etiladi  va  ularga  o‘z  fikrlarini  ifodalash  uchun 

imkoniyatlar  berildi.  Agar  biror  bir  kishi  tomonidan  «aqliy  xujum»  ni  o‘tkazish 

qoidalari  buzilsa,  boshlovchi  zudlik  bilan  muhokamaga  aralashadi.  Birinchi 

bosqich yangi g‘oyalar paydo bo‘lguncha davom etaveradi. 

4.  Boshlovchi  ishtirokchilarning  tanqidiy  tafakkuri  «charxlanishi»  uchun 

qisqacha tanaffus e‘lon qiladi. Keyin ikkinchi bosqich boshlanadi. «Aqliy xujum» 

ishtirokchilari 

guruhlanadi 

va 

birinchi 

bosqichda 

bildirgan 

g‘oyalarni 

mustaxkamlaydilar.  G‘oyalar  guruh  bo‘yicha  birlashtirilib,  mualliflar  ularni  tahlil 

qilishga  kirishdilar  va  natijada  o‘rtaga  quyilgan  muammoning  yechimiga  tegishli 

bo‘lagn fikrlargina ajratib olinadi. 

Boshlovchi munozaraga yakun yasaydi. 

Izox

:  Amerikacha  munozara  metodi  turli  shakllarda  tashkil  etilishi  e‘tirof 

etilgan. Bizning amaliyotda eng ko‘p tarqalgan – bu «telemunozara» xisoblanadi. 

Teleshou  usulidagi  munozara  afzalliklari  xususida  ikki  og‘iz:  bu  shaklda 

tashkil  etish  bir  vaqtning  o‘zida  guruhda  ma‘ruza  va  munozara  metodlarini 

qo‘llash  imkoniyatini  beradi.  3-5  kishi  bo‘lgan  guruh  oldindan  tanlangan  mavzu 

bo‘yicha  boshqa  qatnashchilar  ishtirokida  munozara  o‘tkazadilar.  Tomoshabinlar 

muhokamaga keyinroq qo‘shilib o‘z fikrlarini aytishadi yoki savol beradilar. 

Teleshou shaklida tashkil etilgan munozarada berilgan mavzu bo‘yicha turli 

fikrlarni  birmuncha  aniq  ifodalashga  imkoniyat  tug‘ildi.  Albatta,  bu  yerda 

---

 

48 

muxokamaga jalb etilganlar suhbatga puxta tayyorgarlik ko‘rishlari yoki shu soha 

bilimdonlari  bo‘lishlari  bilan  birgalikda  asosiy  mavzudan  chetga  chiqib 

ketmasliklari kerak. 

Teleshouda  har  bir  ishtirokchiga  o‘z  fikrini  tuliq  bayon  qilishlari  keng 

imkoniyatlar  berishi  lozim  (3-5  min).  Boshlovchi  munozara  borishini  kuzatib 

boradi,  agar  belgilangan  mavzudan  chetga  chiqish  hollari  ro‘y  bersa,  darhol 

munoazaraga aralashish shart.