Mavzu: Superkompyuterlar ularning tashkil etuvchi texnik qismlarning umumiy tasnifi

Year	Supercomputer	Peak speed(Rmax)
Location
1993	Fujitsu Numerical Wind Tunnel	124.50 GFLOPS	National Aerospace Laboratory, Tokyo, Japan
1993	Intel Paragon XP/S 140	143.40 GFLOPS	DoE-Sandia National Laboratories, New Mexico, USA
1994	Fujitsu Numerical Wind Tunnel	170.40 GFLOPS	National Aerospace Laboratory, Tokyo, Japan
1996	Hitachi SR2201/1024	220.40 GFLOPS	University of Tokyo, Japan
	Hitachi CP-PACS/2048	368.20 GFLOPS	University of Tsukuba, Tsukuba, Japan
1997	Intel ASCI Red/9152	1.338 TFLOPS	DoE-Sandia National Laboratories, New Mexico, USA
1999	Intel ASCI Red/9632	2.3796 TFLOPS
2000	IBM ASCI White	7.226 TFLOPS	DoE-Lawrence Livermore National Laboratory, California, USA
2002	NEC Earth Simulator	35.860 TFLOPS	Earth Simulator Center, Yokohama, Japan
2004	IBM Blue Gene/L	70.720 TFLOPS	DoE/IBM Rochester, Minnesota, USA
2005		136.800 TFLOPS	DoE/U.S. National Nuclear Security Administration, Lawrence Livermore National Laboratory, California, USA
		280.600 TFLOPS
2007		478.200 TFLOPS

2009	Cray Jaguar	1.759 PFLOPS	DoE-Oak Ridge National Laboratory, Tennessee, USA
2010	Tianhe-IA	2.566 PFLOPS	National Supercomputing Center, Tianjin, China
2011	Fujitsu K computer	10.510 PFLOPS	Riken, Kobe, Japan
2012	IBM Sequoia	16.320 PFLOPS	Lawrence Livermore National Laboratory, California, USA
2012	Cray Titan	17.590 PFLOPS	Oak Ridge National Laboratory, Tennessee, USA
2013	NUDT Tianhe-2	33.860 PFLOPS	Guangzhou, China
2016	Sunway TaihuLight	93.010 PFLOPS	Wuxi, China
2018	IBM Summit	122.300 PFLOPS	DoE-Oak Ridge National Laboratory, Tennessee, USA
2020	Fugaku	415.530 PFLOPS	Riken, Kobe, Japan

2008	IBM Roadrunner	1.026 PFLOPS	DoE-Los Alamos National Laboratory, New Mexico, USA
		1.105 PFLOPS

Superkompyuterlarning texnik parametrlari

Super kompyuterlarni texnik parametrlari Super kompyuterlar (TOP 500 kompyuterlar)-juda katta tezlikni talab qiladigan va katta hajmdagi masalalarni yechish uchun mo`ljallangan bo`ladi. Bunday masalalar sifatida ob-havoning global prognoziga oid masalalarni, uch o`lchovli fazoda turli oqimlarning kechishini o`rganish masalalari, global informatsion sistemalar va hokazolarni keltirish mumkin.

Bu kompyuterlar bir sekundda 10 trillionlab amal bajaradi. Superkompyuterlar bahsida AQSH energetika vazirligining Sandia laboratoriyasida o`rnatilgan 9472 protsessorli Intel ASCI Red kompyuter sistemasi karvonboshilik qilmoqda. Uning tezligi kompyuterlar tezligini o`lchovchi- Linpacr parallel testida 1 TFLOPS (1 TFLOPS-1000 GFLOPS teng, 1GFLOPS esa 1000000 FLOPS, 1FLOPS-sekundiga 1000 amalga teng).

Xususan, bu kompyuter yadro sinovlarini va eskirayotgan yadro qurollarini modellashtirishda qo`llaniladi. E'tiborlisi shuki, Tokio universiteti dunyoda to`rtinchi o`rinda turadigan, sekundiga 873GFLOPS amal bajaradigan, 128 protsessorli SGI ASCI Blue kompyuteriga ega. Quyidagi jadvalda Top kompyuterlar haqida ma'lumot keltirilgan:

Shuni qayd qilish lozimki, superkompyuterlarning ma'lum yo`nalish masalalarini yechishga qaratilgan turlari ham mavjud. 

REYTING O’RNI	RUSUMI	ISHLAB CHIQARUVCHI MAMLAKAT	SHIRKAT NOMI	SONI	PROTSESSOR
1	Intel ASCI Red	AQSH	Intel (AQSH)	9472	1338
2	SGI ASCI Blue	AQSH	SGI (AQSH)	6144	634
3	SGI T3E1200	AQSH	SGI (AQSH)	1084	430
4	Hitachi SR8000	Yaponiya	Hitachi(Yaponiya)	128	368
5	SGI T3E900	AQSH	SGI (AQSH)	1324	264

LUNIX SUPER KOMPYUTERI

Menimcha bugun superkompyuter haqida Linux bilan bog'lamasdan gaplashib bo'lmaydiVa shuni anglatadiki, Linux boshida shaxsiy kompyuterlar sektori sifatida yaratilgan bo'lsa-da, u barcha sohalarderfva hukmronlik qildi, bundan mustasno, bundan keyin biz ba'zi qiziqarli statistik ma'lumotlar bilan tanishamiz. Bundan tashqari, bu hamma uchun ochiq bo'lgan, ispan tilida nashr etilgan juda ko'p ma'lumot bo'lmagan sohadir.

superkompyuterning deyarli barcha imkoniyatlari shaxsiy kompyuterdan ancha ustundir, lekin ayniqsa ular e'tiborni jalb qilishi mumkin hisoblash kuchi bu yadrolarga yoki ishlov berish birliklariga bog'liq RAM xotirasi bunday ishlov berish birliklari uchun mavjud, va kamroq darajada saqlash hajmi, chunki umuman olganda dastlabki ikkitasi ushbu turdagi mashinalarga beriladigan oddiy dasturlar uchun muhimroqdir.

Hisoblash quvvati yoki operativ xotiradan ko'ra ko'proq xotira va o'tkazuvchanlikni talab qiladigan ba'zi bir katta mashinalar bo'lishi mumkinligi haqiqat bo'lsa ham, bu saqlash serverlariga tegishli ...

Xitoyning Sunway TaihuLight, hozirgi kunda dunyodagi eng tezkor super kompyuterini olaylik. U 41 ming chipdan iborat (150 tonnadan ortiq bo'lgan protsessorlar), 270 mln. Dollar turadi va 15,371 kVt quvvatga ega. Biroq, ortiqcha tomonda, sekundda kvadrillanish hisob-kitoblarini bajarishga qodir va 100 millionga yaqin kitobni saqlab qolishi mumkin. Va boshqa superkompyuterlar kabi, u ilm-fan sohasidagi eng murakkab vazifalarni hal qilish uchun ishlatiladi.

Super kompyuter dasturiy ta’minoti

Kompyuter – inglizcha so‘z bo‘lib, u hisoblovchi demakdir. Garchand u hozirda hisoblovchi bo‘lmasada, matnlar, tovush, video va boshqa ma‘lumotlar ustida ham amallar bajaradi. Shunga qaramasdan hozirda uning eski nomi – Kompyuter saqlangan. Uning asosiy vazifasi turli ma‘lumotlarni qayta ishlashdan iborat. Avvalo shuni aytish lozimki, ko‘pchilik tushunchasida go‘yoki biz kundalikda foydalaniladigan faqat Shaxsiy kompyuter bor xolos.

Bunga albatta sabablar ko‘p. Shulardan biri hozirgi zamon SHK lari ilgari universal deb hisoblangan Kompyuterlardan tezligi va xotira hajmi jihatidan ancha oshib ketgan bo‘lsada, ikkinchi tomondan ko‘p masalalarni yechish uchun bu Kompyuterlar foydalanuvchilarni qanoatlantirishidadir. Hozirgi Kompyuter termini ko‘p uchrasada, shu bilan birga EHM (Elektron Hisoblash mashinalari), HM (hisoblash mashinalari) terminlari ham hayotda ko‘p ishlatilib turiladi. Ammo biz soddalik uchun faqat Kompyuter terminidan foydalanamiz. Kompyuterlarning amalda turli xillari mavjud:

Raqamli, analogli (uzluksiz), raqamli-analogli, maxsuslashtrilgan. Ammo, raqamli Kompyuterlar foydalanilishi, bajaradigan amallarning universalligi, hisoblash amallarining aniqligi va boshqa ko‘rsatkichlari yuqori bo‘lganligi uchun, ulardan ko‘proq foydalanilmoqda. Amalda esa hozir rivojlangan mamlakatlarda Kompyuterlarning 5 guruhi keng qo‘llanilmoqda. Kompyuterlarni xotirasining hajmi, 1 sek. da bajaradigan amallar tezligi, ma‘lumotlarning razryad to‘rida (yacheykalarda) tasvirlanishiga qarab, 5 guruhga bo‘lish mumkin:

super Kompyuterlar (Super Computer)

blok Kompyuterlar (Manframe Computer)

mini Kompyuterlar (MiniComputer)

shaxsiy Kompyuterlar (PC- Personal Computer)

bloknot (Noutbook) Kompyuterlar.

Super Kompyuterlar (TOR 500 Kompyuterlar) – juda katta tezlikni talab qiladigan va katta hajmdagi masalalarni yechish uchun uchun mo‘ljallangan bo‘ladi.Bunday masalalar sifatida ob havoning global prognoziga oid masalalarni uch o‘lchovli fazoda turli oqimlarning ketishini o‘rganish masalalari, global informatsion sistemalar va hakozolarni keltirish mumkin. Bu Kompyuterlar 1 sekundda o‘n trillon amal bajaradi. Super Kompyuterlarga AQSH energetika vazirligining Sandiya laboratoriyasida o‘rnatilgan 9472 protsessorli Intel ASCI Red Kompyuter sistemasi karvonboshlik qilmoqda.

Shuni qayd lozimki, superKompyuterlarning ma‘lum yo‘nalish masalalarini yechishga qaratilgan turlari xam mavjud.

Bu yerda Kompyuterlar tezligini o‘lchovi – Linpacr parallel testida 1 TFLOPS-bu 1000 GFLOPSga teng, 1 GFLOPS esa-1000000 FLOPS ga, 1FLOPS- sekundiga 1000 amalga teng.

Xususan bu Kompyuterlar yadro sinovlarini va eskirgan yadro qurollarini modellashtirishda qo‘llaniladi.

Reyt ing	Super Kompyuterlar rusumi	Ishlab chiqaruvchi davlat	Nomlari	Protsessor rusumi	Quvvati (GFLOPS)
1	Intel ASCI Red	AQSH	Intel (AQSH)	9472	1338
2	SGI ASCI Blue	AQSH	SGI (AQSH)	6144	634
3	SGI T3E1200	AQSH	SGI (AQSH)	1084	430
4	Hitachi SR 8000	Yaponiya	Hitachi Yapon	128	368
5	SGI T3E900	AQSH	SGI	1324	264

Endi kompyuterning dasturiy ta’minoti bilan tanishib chiqaylik. Barcha dasturiy ta’minotlarni uchta kategoriya bo`yicha tasniflash mumkin;

• sistemaviy dasturiy ta’minot;
• amaliy dasturiy ta’minot;
• dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari;

Sistemaviy dasturiy ta’minot (Sistem software) – kompyuterning va kompyuter tarmoqlarining ishini ta’minlovchi dasturlar majmuasidir.

Amaliy dasturiy ta’minot (Aplication program paskage) – bu aniq bir predmet sohasi bo`yicha ma’lum bir masalalar sinfini yechishga mo`ljallangan dasturlar majmuasidir.

Dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari - yangi dasturlarni ishlab chiqish jarayonida qo`llaniladigan maxsus dasturlar majmuasidan iborat vositalardir. Bu vositalar dasturchining uskunaviy vositalari bo`lib hizmat qiladi, ya’ni ular dasturlarni ishlab chiqish(shu jumladan avtomatik ravishda ham), saqlash va joriy etishga mo`ljallangan.

Sistemaviy dasturiy ta’minot (SDT) quyidagilarni bajarishga qaratilgan:

• kompyuterning va kompyuterlar tarmog`ining ishonchli va samarali ishlashini ta’minlash;
• kompyuter va kompyuterlar tarmog`i apparat qismining ishini tashkil qilish va profilaktika ishlarini bajarish.

E’tiboringiz uchun raxmat