Мавзу: спортчиларда артериал кон босимининг ортиши ёки камайиши,юрак ритмининг тезлашуви ёки секинлашуви ва уларни урганиш усуллари

puls 

d

eyiladi.  Pulsni  chakka  va  uyqu 

arteriyasi,  bilak  arteriyasi,  son  arteriyasi  va  oyoq  panjasi  arteriyalaridan 

aniqlash mumkin. 

Pulsni  aniqlashda  uning  tezligiga,  ritmiga  va  boshqa  xossalariga  e'tibor  beriladi. 

Pulsning  xarakteriga  qarab,  yurakning  ishi  va  mushagi  qanday  holatda 

ekanligini  bilish  mumkin.  Katta  yoshdagi  odamlarda,  tinch  turganda,  puls  bir 

daqiqada  60-80  marta  uradi.  Bolalarda  tezroq:  yangi  tug'ilgan  bolalarda  140 

marta, 5 yoshli bolalarda 100 marta uradi. 

Qon bosimi.

 Qon bosimi asosan, yurakning itarish kuchidan va tomirlar devorining 

qon  oqishiga  ko'rsatadigan  qarshiligidan  hosil  bo'ladi.  Shuning  uchun  yurakka 

yaqin  joylashgan  arteriyalarda  qon  bosimi  yuqori  bo'ladi.  Tomir  yurakdan 

uzoqlashgan sari bosim pasayadi. Masalan, aortada qon bosimi 130-140 mm, 

bilak  arteriyalarda  120-130  mm,  mayda  arteriyalarda  60-70  mm, 

kapillyarlarda  20-40  mm,  mayda  venalarda  10-20  mm  simob  ustuniga  teng  bo'ladi. 

Kovak venalarda qon bosimi hatto atmosfera bosimidan ham 2-5 mm past (manfiy) 

---

bo'ladi.  Qon  bosimi  yurakning  ish  fazalariga  qarab  o'zgarib  turadi. 

Qorinchalar sistolasi vaqtida aortaga qon otilib chiqadi. Shu sababli bu vaqtda qon 

bosimi  yuqori  darajaga  yetadi.  Bunday  bosim 

maksimal

 

yoki 

sistolik

  bosim 

deyiladi.  Yurak  diastolasi  vaqtida  qon  bosimi  pasayadi.  Bunga 

minimal

 

yoki