Mavzu: Spontan mutatsiyalar

Mutagenezning polimeraza modeli
Ushbu modelga ko'ra, o'z-o'zidan mutatsiyalar DNKni sintez qiluvchi molekulalarning tasodifiy xatolari natijasida yuzaga keladi. Birinchi marta bunday model Bresler tomonidan taqdim etilgan. U mutatsiyalar polimerazalarning ba'zi hollarda ketma-ketlikka komplementar bo'lmagan nukleotidlarni kiritishi tufayli paydo bo'lishini taklif qildi. Yillar o'tib, uzoq sinov va tajribalardan so'ng, bu nuqtai nazar ilm-fan olamida ma'qullandi va qabul qilindi. Hatto olimlarga DNKning ma'lum bo'limlarini ultrabinafsha nurlar ta'sirida mutatsiyalarni boshqarish va yo'naltirish imkonini beradigan ba'zi naqshlar chiqarilgan. Shunday qilib, masalan, adenin ko'pincha shikastlangan tripletning qarshisida joylashganligi aniqlandi.

Mutagenezning tautomer modeli

• Tautomeriya (yun.tautosdan-bir xil va teros-ulush qism ).Tez-tez teskari strukturaviy izomerlanishda tautomerlanishga qodir moddalar o’zaro almashtiriladigon izomerlar-tautomerlar.
• Sitozin va Adenin aromatic geterosiklda amin guruhiga ega va timinguanin keton.Shuning uchun amino-imin ehtimoli mavjud keto-enol izomeriyasi.
• Replikatsiya vaqtida shakllangan kam uchraydigon imin va enol shakllari asoslar ularning notog’riligiga olib keladi.Juftlash shuning uchun pastroq bo’ladi.

Mutagenezning tautomer modeli

• O'z-o'zidan va sun'iy mutatsiyalarni tushuntiruvchi yana bir nazariya Uotson va Krik (DNK tuzilishini kashf etganlar) tomonidan taklif qilingan. Ular mutagenez ba'zi DNK asoslarining tautomerik shakllarga aylanish qobiliyatiga asoslanadi, bu asoslarning bog'lanish usulini o'zgartiradi.
• Nashr qilingan kundan boshlab gipoteza faol ishlab chiqildi. Nukleotidlarning yangi shakllari ultrabinafsha nurlar bilan nurlanishdan keyin topilgan. Bu olimlarga tadqiqot uchun yangi imkoniyatlar berdi. Zamonaviy ilm-fan hali ham tautomer shakllarning spontan mutagenezdagi roli va uning aniqlangan mutatsiyalar soniga ta'sirini muhokama qilmoqda.