Mavzu: sohaga oid hujjatlar bilan ishlash

Qayerga yoki kimga
Ariza yozuvchining turar joyi, lavozimi va telefo’n no’meri
Ariza
Ariza matni (mazmuni)
Ilova
Sana (yil, kun, oy)
Imzo
I. Sh va familyasi
Ariza asosan ko’lda yoziladi va uning mazmuni erkin bayon kilinadi. Mazmuni va usubiga kura arizalar bir hil emas: Bir necha suzdan iborat bulishi ham mumkin yoki keng jamoatchilikning uylantirayotgan ijtimoiy masalarlar yuzasidan fikr mulohozalar bildirilgan hat tarzida bulishi ham mumkin. Shu nuktai nazardan arizalar sodda va murakkab turlarga jaratiladi. Murakkab ariza matni katta bulish bilan birga unga ilovalar kilinishi mumkin.
Arizalar aksar hollarda shahsiy hususiyatga egadir. Shu bilan birga, hizmat arizalari ham buladi. Hizmat arizalari-fukarolar yoki tashkilotlarning uz hukuklarini amalga oshirish yoki manfaatlarini himoya kilish yuzasidan yozma ahborotlaridir. Davo arizalari anashunday arizalardandir. Iltimos va shikoyat mazmunidagi arizalar taklif mazmunini aks ettirgan arizalarga hamda davo arizalarga nibatan kup kullaniladi.
BILDIRSHINOMA, BILDIRISH
Muayyan muassasa (tarkibiy kism) rahbariga hizmat faoliyati bilan alokalar muhim masalalar yuzasidan yoki yukori idora, mansabdor shahsga biron-bir vokea va hodisa hakida habardor kilish zarurati tugilganda takdim etiladigan mufassal yozma ahborot. Unda, odatda, bayon kilinayotgan masalalar buyicha tuzuvchi (yozuvchi)ning takliflari aks etadi.Kimga yullanishiga karab bildirishnoma ichki va tashki turlarga ajraladi. Ichki bildirishnoma rahbar shahs yoki bulim mudiri nomiga yoziladi. U toza kogoz varagiga kulda yoki mashinkada yozilishi mumkin. Bunday bildirishnomalar muallif tomonidan imzolanadi. Tashki bildirishnoma, ya'ni rahbar tomonidan yukori idoraga yoki mansabdor shahsga yoziladigan bildirishnoma, odatda, hos ish kogoziga ikki nushada yoziladi. Hujjatning ikkinchi nushasi muassasaning uzida koldiriladi. Bunday bildirishnoma rahbar tomonidan imzolanadi.
Bildirishnomada tashabbus, ahborot va hisobot hususiyatiga ega. Bu hususiyatlar hujjat matni sarlavhasidayok uz aksini topadi. Tashabbus bildirishnomasi matnida tegishli masala yuzasidan umumiy yoki anik takliflar ilgari surilib, rahbarni ularni hal kilishga undaydi (masalan, Navoiy nomidagi jamoa hujaligida mukofotlash nizomining buzilganligi hakida).
Bildirishnomaning zaruriy kismlari:
1. Bildirishnoma yo’llangan rahbarning lavozimi, ismi va otasining ismining bosh harflari hamda jo’nalish kelishigidagi familiyasi.
2. Bildirishnoma tayyorlagan shaxsning lavozimi, ismi va otasining ismining bosh harflari hamda chiqish kelishigidagi familiyasi.
3. Matn sarlavhasi.
4. Hujjat turining nomi (Bildirishnoma).
5. Bildirishnoma matni (mazmuni).
6. Qancha varaqligi ko’rsatilgan ilovalar ro’yhati (agar ilovalar bo’lsa).
7. Bildirishlnma tayyorlovchi hodim yoki rahbarning imzosi (agar bir necha shaxs tomonidan tayyorlangan bo’lsa, u barcha mualliflar tomonidan imzolanadi).
8.Bildirishnoma takdim etilgan sana (sana muallif yoki muassasa rahbari tomonidan bildirishnoma imzolanayotgan paytda ko’yiladi).
Yukoridagilardan ko’rinib turibdiki, zaruriy kismlari va yozilish shakli jihatidan bildirishnomalar hizmat ma'lumotnoma (spravka)lariga yaqin turadi. Farqi shundaki, ma'lumotnomalarda asosan talab qilingan, so’ralgan voqea-hodisalalar hakidagina axborot beriladi, bildirishnomalarda esa voqea-hodisalarni sanash bilan birga, ularni keltirib chikargan omilar tahlil qilinadi va tegishli hulosalar qilinib, takliflar aytiladi.