Mavzu: Soglom turmush tarsi va uni komponentlari haqida tushuncha Reja

Mavzu: Soglom turmush tarsi va uni komponentlari haqida tushuncha


Reja:
Kirish

1. 
   Sog‘lom turmush tarzi uchun zarur sharoitlar yaratish
   
2. 
   Sog’lom turmush tarzi tushunchasi
   
3. 
   Sog‘lom turmush tarzi qoidalariga rioya qilish
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


Kirish
Birinchi prezidentimiz Islom Karimovning 2014-yil 6-fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasida yoshlarga oid davlat siyosatini amalga oshirishga qaratilgan qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori ijrosi doirasida tashkil etilgan tadbirda jismonan sog‘lom, ma’nan yetuk, intellektual salohiyatli avlodni voyaga yetkazish borasida amalga oshirilayotgan izchil ishlar yuksak samaralar berayotgani ta’kidlandi. 

Aksiya doirasida faol va tashabbuskor yoshlar ishtirokida o‘tkazilgan davra suhbatida mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy-ma’rifiy islohotlar haqida so‘z yuritildi. 

Tadbirda yoshlarning tibbiy madaniyatini oshirish, yoshlar orasida tamaki va alkogol mahsulotlari, giyohvand moddalar iste’mol qilish hollariga qarshi kurashish, OIV/OITS, yod tanqisligi, kamqonlik va sil kasalligining oldini olish, millat genofondini saqlash va yaxshilash uchun zarur sharoitlar yaratishga qaratilgan davlat dasturlarini qo‘llab-quvvatlash, yosh avlod sog‘lig‘ini muhofaza qilish hamda sog‘lom turmush tarzini shakllantirish xususida fikr almashildi. 

– Targ‘ibot jarayonida oddiy turmushda amal qilish zarur bo‘lgan tushunchalarga keng to‘xtaldik, – deydi “Kamolot” YoIH Toshkent shahar kengashi koordinatori Otabek Qo‘ziboyev. – Tamaki chekish, ichkilikbozlik, giyohvandlikka qarshi kurash, OIV va OITS kasalliklarining oldini olishga qaratilgan targ‘ibot ishlari davom ettirilmoqda. Seminar yakunida yoshlar o‘rtasida so‘rovnoma va test o‘tkazdik. 


Sizga bu nima uchun kerak aniqlashtirib oling
Sog’lom turmush tarziga rioya qilish siz o’ylaganchalik oson ish emas. Chunki sog’lomlik bu ko’p narsalarga bog’liq: genetika, kun tartibi, ovqatlanish tartibi, atrof-muhit. Bizlar genetikadan tashqari qolganlariga o’z ta’sirimizni o’tkazishga qodirmiz.
Nima uchun ozmoqchisiz avval oydinlashtirib oling. Хohlagan kiyimlaringiz yarashmayaptimi yoki o’zingizga bo’lgan ishonchsizlikdan charchadingizmi? Semizlikdan nafas olishga ham qiynaliyapsizmi? Oynaga qarashdan uyalasiz va bunga barham bermoqchimisiz?

Quyidagi 4 ta savolga javob berib ko’ring:

Bunga amal qilmasam nima bo’ladi?
Buni qilmasam nimani yo’qotaman?
Buni qilmasam nimaga ega bo’laman?
Buni qilmasam, nimani yo’qotaman?
Bu savollarning har biriga bir nechtadan javob topishingiz aniq. Shuni eslab qoling: biron ishni boshlash uchun hech qachon kech emas.

O’zingizni sinab ko’ring

Sog’lom turmush tarziga amal qilishni boshlash uchun avvalambor shifokor ko’rigidan o’ting. Biz aminmizki, har bir shifokor bu xohishingizni qo’llab quvvatlaydi.
Sog’lom turmush tarzining asosida baxtli va uzoq umrli hayot yotadi.
Shu sabab ham o’zingizga chetdan turib baho berinh, kuzating, xohish va ehtiyojlaringizni yozib boring. Sizda o’zingiz bilan yaqindan tanishishga, uning nimalarga ehtiyojligiga va nafs tuyg’usidan sal bo’lsada holi bo’lish imkoni tug’iladi.

O’zingizni shunga to’g’ri tayyorlang
Sig’lom turmush tarziga o’tishni boshlar ekansiz, bu bir umrlik ekanligini, yarim yo’lda tashlab qo’yish mumkin emasligini anglashingiz kerak.
Bunday turmush tarziga o’tganingizdan so’ng ilk natijalarni darrov kutmang. Bir haftadan so’ng darrov bunga erishmaysiz. Buning uchun bunday yangi odatlar siz uchun muntazam odatga aylansin.
O’zingizga yoqadigan sport turi bilan shug’ullaning: krossfit, fitnes, yoga, raqs, yugurish, basseyn va hokazo. Ularning soni shu darajada ko’pki, sizga to’g’ri kelmaydiganini topmaslikning iloji yo’q.

Toza ichimlik suvidan iste’mol qiling
Suv organizmdagi barcha jarayonlarning asosidir. Suvning foydali xususiyatlari haqida biz bu yerda batafsil ma’lumot berib o’tganmiz.

O’qish, o’rganish va yana o’rganish
STT sizning dushmaningizga aylanmasligi, hayot yo’lingizda eng yaqinhamrohingizga aylanishi uchun kerakli bilimlarga ega bo’lishingiz kerak.
Men birgalikda o’rganib, qo’ygan maqsadimizga erishishimizga ishonaman.
Afsuski, bunday jarayonlar deyarli har bir oila uchun muqarrar bo‘lgan va aksariyat yoshlar oila qurish arafasida o‘z nikohlaridan kutmagan jarayonlardir.
Xo‘sh, bu jarayonlar, ya’ni er-xotin nizolari kerakmi? Ular er-xotinning o‘zaro munosabatlariga qay darajada ta’sir etadi? O‘tmish donishmandaridan biri haqli ravishda er-xotin nizolarini garmdoriga qiyoslagan ekan. Garmdori achchiq, lekin u me’yorda bo‘lsa ishtahani ochadi, me’yoridan ortib ketsa, og‘iz, lab, tilni kuydirishi, noxush hissiyotlarni yuzaga keltiri­shi mumkin. Nizoli vaziyatlar har qanday oilada u yoki bu darajada yuzaga keladi. Oila qanday bo‘lishidan qat’iy nazar nizolardan mutlaqo holi (himoyalangan, kafolatlangan) bo‘la olmaydi. Chunki oiladagi shaxslararo munosabatlar odatda nizosiz bo‘lmaydi. Bu nizolar ma’lum darajada er-xotin munosabatlarini rivojlantiruvchi katalizator vazifasini o‘taydi. Lekin nizoning nizodan farqi bor. Ular kelib chiqishi, tashqi ifodalanishi, takrorlanib turish tezligi (soni) va nihoyat oqibatlariga ko‘ra bir-birlaridan farqlanadi. Biror-bir maxsus mezon yo‘qki, shunga asosan nizolarning qaytalanishi, kuchi, darajasi va boshqa ma’lumotlari (ko‘rsatkichlari)ni aniq belgilab berish (olish) mumkin bo‘lsa. Bunda hamma narsa sub’ektning o‘ziga, uning shaxsiy, psixologik xususiyatlariga, yoshiga, jinsiga, uning qo‘yilishiga, nizo­ning qanday idrok qilinishi va boshqa omillarga bog‘liq bo‘ladi.
Ma’lumki, bir-birlariga aynan o‘xshash, mos ikki odamning bo‘lishi mumkin emas, chunki shaxs va uning individualligi takrorlanmasdir. Shunday ekan ikki va undan ortiq shaxsdan (individ)dan tashkil topgan oila ham ikki, uch karra takrorlanmasdir. Bir oila uchun me’yorida bo‘lgan shaxslararo munosabatlar tizimi, ikkinchi bir oilaga mutlaqo mos kelmasligi, yoki biron bir oila uchun u qadar ahamiyatga ega bo‘lmagan nizo va uning sababi boshqa oila a’zolarining o‘zaro munosabatlarida jiddiy oqibatlar olib kelishi mum­kin va hokazo.Shunday ekan jamiki oilalarga xos bo‘lgan nizo­lar va ularning sabablarini yagona bir o‘lcham yoki xarakteristika bilan ko‘rsatib berish masalasi ham mantiqqa to‘g‘ri kelmaydigan ishdir. Lekin turli toifadagi oilalarni o‘rganish, ular a’zolarining o‘zaro munosabatlarini taqqoslash va shu kabilar asosida ayrim nisbiy xulosalarga, mulohazaalarga kelish mumkinki, shu nisbiylikdan har bir odam o‘zi uchun nisbatan «tegishli» xulosalar chiqarib olishi lozim bo‘ladi. Shuning uchun, biz quyida oilaviy munosabat­lar, oiladagi nizolar haqida fikr yuritar ekanmiz, ularning barcha oilalarga mutlaq tegishli bo‘lishligini (ekanligini) da’vo qilolmaymiz. Quyidagilar ham bizning nisbiy mulohazalarimizdir.
Oilada yuzaga kelish ehtimoli bo‘lgan nizo-janjallarning sabablarini aniqlash va ularning oldini olish masalalarini ijobiy hal qilish uchun birinchi navbatda ularni kimlar o‘rtasida yuz berayotganligini farqlab olish maqsadga muvofiqdir. Oilaviy nizolarda kimlar ishtirok etayotganiga ko‘ra ularni quyidagicha asosiy turlarga ajratish mumkin:
er-xotin o‘rtasidagi nizolar;
qaynona-kelin o‘rtasidagi nizolar;