Мавзу: Собиқ совет психологияси мактаби. Психология фанининг ривожаланиш ҳолати Режа

АСОСИЙ АСАРЛАРИ:

1.Узнадзе Д.Н.Общая психология,1940 (переиздана в 2004). Г.

2.Узнадзе Д.Н. Экспериментальные основы психологии установки, 1949 г.

3.Узнадзе Д.Н.Психологические исследования. - М., 1966 г.

4.Узнадзе Д.Н. «Основные положения теории установки» (1961)

Установка назарияси

1.Установка – инсоннинг бирор бир фаолиятга олдиндан тайёргарлик босқичи. Французча сўздан олинган бўлиб, «Ittitude» ўрнатиш деган маънони билдиради.

2.Установка - бу онгсиз психологик ҳолат бўлиб, у субъектнинг олдинги тажрибаларига асосланган ички сифатидир. Установка муайян вазиятда фаолиятга мойилликни таъминлайди. У яширишн хотиранининг энг чуқур мазмунидир.

3. Д.Н. Узнадзенинг таърифича, устновка - бу субъектнинг бўлажак ҳодиса ва ҳаракатларни маълум бир йўналишда идрок этишга бўлган онгсиз тайёрлигига айтилади.

Установка турлари тавсифи

• Вазиятли установка - муайян муҳитда бир марта ҳаракат қиладиган муносабат.
• Қатъий установка - бу барқарор, узоқ муддатли установкадир.
• Йўналишсиз установка – қисман тор ўзига хос йўналишга эга бўлмаган фаолиятга тайёрлик.
• Йўналишли установка - аниқ йўналишга эга маълум бир мақадга қаратилган тайёрлик.
• Установка - ўқув жараёни натижасида ўрнатилиши ёки ҳаётий тажриба натижасида шаклланиши мумкин.

Установкаларнинг шаклланиши

Установкалар - ижобий ва салбий турга бўлиниб, у болаликдан оила муҳити ва бола улғайган жамият таъсирида шаклланади. У фақат 20-23 ёшда, мавҳум тафаккурнинг ривожланиши тугаши билан бир вақтда тўлиқ шаклланади.

Нотўғри тарбия ва оиладаги носоғлом муносабатлар туфайли одамда салбий муносабатлар пайдо бўлиши мумкин. Бола ўсаётганда, унда нафақат қадриятлар тизими, балки келажакда у барча қарорларни қабул қиладиган когнитив-эмоционал схемалар ҳам шаклланади.