Mavzu: Silindr Xudoyberganov Shiddat

Mavzu: Silindr

Xudoyberganov Shiddat

Silindr (yun. Kylindros — val, gʻal-tak) — 1) matematikada — silindrik sirt va ikkita parallel tekislik bilan chegaralangan jism. Parallel tekisliklarning silindrik sirt bilan chegaralangan qismlari S.ning asoslari deb ataladi. Agar S.ning asoslari doiralardan iborat boʻlsa, bunday S. doiraviy S. deyiladi. S.ni chegaralovchi silindrik sirtning parallel tekisliklar orasidagi qismi silindrning yon sirti deyiladi. 

• Silindr (yun. Kylindros — val, gʻal-tak) — 1) matematikada — silindrik sirt va ikkita parallel tekislik bilan chegaralangan jism. Parallel tekisliklarning silindrik sirt bilan chegaralangan qismlari S.ning asoslari deb ataladi. Agar S.ning asoslari doiralardan iborat boʻlsa, bunday S. doiraviy S. deyiladi. S.ni chegaralovchi silindrik sirtning parallel tekisliklar orasidagi qismi silindrning yon sirti deyiladi. 

Agar silindrik sirt yasovchilari S. yasovchisiga perpendikulyar boʻlsa, u toʻgʻri S. deb ataladi. 2)texnikada — mashina va mexanizmlarning mexanik ish energiyasini suyuqlik yoki gazning bosim energiyasiga yoki, aksincha, aylantirib beradigan detali. Ichki silindrik boʻshligʻida porshen yoki plunjer harakatlanib, porshenning goh u tomonidagi, goh bu tomonidagi boʻshliq hajmini oʻzgartirib turadi.

• Agar silindrik sirt yasovchilari S. yasovchisiga perpendikulyar boʻlsa, u toʻgʻri S. deb ataladi. 2)texnikada — mashina va mexanizmlarning mexanik ish energiyasini suyuqlik yoki gazning bosim energiyasiga yoki, aksincha, aylantirib beradigan detali. Ichki silindrik boʻshligʻida porshen yoki plunjer harakatlanib, porshenning goh u tomonidagi, goh bu tomonidagi boʻshliq hajmini oʻzgartirib turadi.

 Agar porshenning faqat bir tomonidagi boʻshliqsan foydalaniladigan boʻlsa, S.ning bir tomoni qopqoq bilan berkitiladi, agar ikkala tomonidagi boʻshliqdan foydalaniladigan boʻlsa, ikkita qopqoq va porshenni polzunga tutashtiruvchi shtok koʻzda tutiladi. Gidravlik (suyuklikli) va pnevmatik (havoli) yuritmalarda (metall kesish stanoklari, presslar, koʻtargichlarda), shuningdek, baʼzi porshenli mashinalarda S. alohida detal tarzida qilinadi. Koʻp silindrli porshenli mashinalar (ichki yonuv dvigatellari va boshqalar)da koʻpincha S.lar umumiy blokka birlashtiriladi. Bunda S.lar bir qator (qatorli dvigatel), maʼlum burchak ostida (V-simon dvigatel) yoki roʻparama-roʻpara (oppozit dvigatel) joylashtiriladi. Aylanma harakatlanuvchi nasoslar va gidromotorlarda S. koʻpincha oʻqqa radial yoki parallel ravishda rotorta joylashtiriladi.

•  Agar porshenning faqat bir tomonidagi boʻshliqsan foydalaniladigan boʻlsa, S.ning bir tomoni qopqoq bilan berkitiladi, agar ikkala tomonidagi boʻshliqdan foydalaniladigan boʻlsa, ikkita qopqoq va porshenni polzunga tutashtiruvchi shtok koʻzda tutiladi. Gidravlik (suyuklikli) va pnevmatik (havoli) yuritmalarda (metall kesish stanoklari, presslar, koʻtargichlarda), shuningdek, baʼzi porshenli mashinalarda S. alohida detal tarzida qilinadi. Koʻp silindrli porshenli mashinalar (ichki yonuv dvigatellari va boshqalar)da koʻpincha S.lar umumiy blokka birlashtiriladi. Bunda S.lar bir qator (qatorli dvigatel), maʼlum burchak ostida (V-simon dvigatel) yoki roʻparama-roʻpara (oppozit dvigatel) joylashtiriladi. Aylanma harakatlanuvchi nasoslar va gidromotorlarda S. koʻpincha oʻqqa radial yoki parallel ravishda rotorta joylashtiriladi.