Mavzu: siklotron. Mgd-generator

2. Sinxrotronlarning farqlanishi.
Siklotronlar - sinxrotronlarning ota -onasi. Biz ilgari ko'rganlar singari, siklotronlar dumaloq shaklidagi zarrachalar tezlatgichlari. Ya'ni subatomik zarralar aylana shaklidagi zanjir ichida harakatlanadi. Ammo uni sinxrotrondan nimasi bilan farq qiladi? Bir nechta narsalar. Keling, bosqichma -bosqich boramiz.
Birinchidan, tezlanish halqa shaklidagi zanjir bilan berilmaydi, lekin uning ichki qismi bir qator spirallardan iborat Bu spiral yadrosida tezlasha boshlagan zarrachalar shu orqali harakatlanadi. Ular aylana bo'ylab emas, balki spirallar orqali o'tishadi (shuning uchun u dumaloq, lekin ochiq, sinxrotron kabi yopilmagan). Va ular sayohatning oxiriga yetganda, ular sezuvchi yuzaga uriladi.
Ikkinchidan, sinxrotronlarda minglab magnitlar bo'lishi mumkin bo'lsa, siklotronda faqat bittasi bor. Bu ularni ancha kichik qurilmalarga aylantiradi. Shunday bo'lsa -da, metall elektrodlar zarrachalarni sinxrotron emas, balki etarlicha yuqori tezlik bilan tezlashtirishga imkon beradi, shuning uchun biz oxirgi zarbadan neytron yoki muon kabi turli elementar atom osti zarralarini olishimiz mumkin.
Sinxrotronlar zarrachalarning yorug'lik tezligiga yaqin tezlikda to'qnashishi uchun ishlatilmasligini tushunish kifoya, ular olamning eng oddiy bloklariga bo'linadi. Uning ilovalari tibbiyot olamiga ko'proq mo'ljallangan, chunki ular klinik qo'llanmalari bo'lgan izotoplarni olish imkonini beradi.
3.MGD – generator
MGD-generator. Energetikaning fizika-texnika masalalaridan biri, issiqlik energiyasini bevosita elektr energiyasiga aylantirib beruvchi magnitogidrodinamik generator (MGD-generator) yaratishdir.
Issiqlik energiyasini bevosita elektr energiyasiga aylantirish yoqilg‗i manbalaridan foydalanish samaradorligini oshirish imkoniyatini beradi.
Zamonaviy elektr energetikasi uchun Faradeyning elektromagnit induksiya qonuni kashf etilishi katta ahamiyatga ega bo’ldi. Bu qonunga muvofiq magnit maydonda harakatlanayotgan o’tkazgichda induksiyalangan elektr yurituvchi kuch hosil bo’ladi. Bu erda o’tkazgich qattiq, suyuq va gazsimon bo’lishi mumkin.
Ko’rilayotgan sxemada kuchli magnit maydonda joylashtirilgan, metal plastinkalar orasidan, zarrachalari yo’naltirilgan harakatdagi kinetik energiyasiga ega bo’lgan ionlangan gaz oqimi o’tkaziladi. Elektromagnit induksii qonuniga muvofiq, generator kanali ichida va tashqi zanjir elektrodlari orasida elektr toki hosil qiluvchi EYUK hosil bo’ladi. Ionlashgan gazlar-plazmalar elektrodinamik kuchlar ostida tormozlanadi. Hosil bo’layotgan energiya, mana shu tormozlovchi kuchlarni engib o’tishda bajarilayotgan ish hisobiga sodir etiladi.