Mavzu: sifatni baholanishining shakllari va mahsulotning sifat nazorati

Bazis konditsiya mahsulotning sifatini belgilaydigan asosiy ko‘rsatkich hisoblanadi. Ushbu konditsiyada qabul qilingan mahsulotning sifat ko‘rsatkichlari yuqori darajada bo‘lib, uning tovarboplik, oziq-ovqatlik, texnik qimmati yuqori bo‘ladi. Shu sababli qishloq xo‘jalik mahsulotlarini baholashda bazis konditsiya ko‘rsatkichlaridan foydalaniladi. Mahsulotning sifat ko‘rsatkichlari me’yorlari bazis konditsiyaga teng bo‘lgan taqdirda, uning og‘irligidan chegirilmay, fizik massasi yorliqda yoziladi. Bazis konditsiya ko‘rsatkichlari butun mamlakatimiz hududidagi yetishtirilgan barcha mahsulotlar uchun bir xil yoki turli mintaqalar uchun har xil bo‘lishi mumkin.
Chegaralangan konditsiya mahsulot sifatini belgilaydigan eng past ko‘rsatkich bo‘lib, davlatga sotishda ruxsat etiladi. Agar mahsulotning sifat ko‘rsatkichlaridan biri chegaralangan konditsiyadan yuqori bo‘lsa, yetishtirilgan mahsulotni davlatga topshirishga ruxsat etilmaydi. Agar mahsulot chegaralangan konditsiyaning talabiga biror-bir ko‘rsatkichi bo‘yicha javob bermasa davlat tayyorlov tashkilotlari uni viloyat yoki Respublika ahamiyatidagi rahbar idoralarning ruxsatisiz qabul qilish imkoniyatiga ega emasdir. Qabul qilingan taqdirda ham shu mahsulotni konditsion me’yorga keltirish uchun qilinadigan barcha xarajatlar shu mahsulot fizik og‘irligini kamaytirish hisobidan yoki tulanadigan hisobidan ushlab qolinishi lozim. Chegaralangan konditsiya mamlakatimizning turli mintaqalarida turlicha qabul qilingan. Bunda mintaqaning tabiiy sharoiti hisobga olinadi.
Mahsulotning sifat ko‘rsatkichi bazis konditsiyadan yuqori, chegaralangan konditsiya doirasida bo‘lsa, mahsulotning fizik og‘irligidan ma’lum og‘irlik chegirib qolinadi.
Sanoat konditsiyasida mahsulotlarga sanoat tarmog‘i talab qiladigan sifat ko‘rsatkichlari belgilangan. Sanoat konditsiyasi asosan qishloq xo‘jalik mahsulotlarini qayta ishlashda qo‘llaniladi. Urug‘lik konditsiyada urug‘ning ekish va nav sifati davlat standartida beriladi. Qishloq xo‘jalik ekinlarining urug‘i nav tozaligi bo‘yicha kategoriyalarga va urug‘ning sifat ko‘rsatkichlari bo‘yicha klasslarga ajratiladi. Qishloq xo‘jaligini yuqori konditsiyali urug‘lar bilan ta’minlash muhim xo‘jalik va iqtisodiy ahamiyatga ega.