Мавзу: сифатларнинг ясалиш усулларини ўтиш

Hajm-o’lchov-masofa bildiruvchi sifatlar. Bunday sifatlar predmetning hajmi, o’lchovi, miqdori kabi belgilarini ifoda etadi: keng, tor, uzun, chuqur, chog’, yirik va b. Bu sifatlar ayrim tomonlari bilan shakl va holat bildiruvchi sifatlarga o’xshab ketadi: Qeng dala,.. hamma yoq lolalardan libos kiygan ( Sh. R a sh i do v). Ummatali yukni orqalab, katta ko’cha tomonga yurdi (Shuhrat). Qatakday kichik, er bag’irlagan qing’ir qiyshiq. xarob uylarda rus ishchilari yashaydi (O y b e k). B i z olis, begona, notanish sohillar sari yo’l oldik.

O‘qing. Hajm-o’lchov-masofa bildiruvchi sifatlar topib, ularning ma’nolarini tushuntiring. O‘quvchilarni uch guruhga bo‘lib olamiz. Og‘zaki ravishda ushbu mashqni bajartiramiz. Har bir guruh darslikda berilgan mashqni o‘z a’zolari bilan maslahatlashib birinchi to‘g‘ri bajargan guruh g‘olib sanaladi hamda taqdirlanadi. Uch guruh ham belgilangan mashqni bajargandan so‘ng guruh sardorlari javoblarini uch bo‘lakka bo‘lingan doskaga yozishadi. Javoblar jamoa bo‘lib tekshiriladi. Xatolikka yo‘l qo‘ymagan guruh taqdirlanadi.

1. 
   O‘z onamni elas-elas xotirlayman. Ko‘zlari qop-qora chiroyli. Uzun-uzun kipriklari qilt etmaydi. (O‘.Hoshimov). Elas-elas, takroriy so‘z ma’no ta’kidlanayapti, uzun-uzun bir asosning aynan takrorlanishidan hosil bo‘lgan ma’no kuchaytiryapti.
   
2. 
   Qishloq obod bo‘lsa katta-katta ko‘chalar tushsa, kim qarshilik qiladi. (O‘.Umarbekov). Katta-katta bir asosning aynan takroridan hosil bo‘lgan takroriy sifat. Takroriy sifat belgini kuchaytirishga xizmat qilyapti.
   
3. 
   Kimdir yelpib-yelpib, barra-barra go‘shtlardan kabob pishiryapti. Yelpib- yelpib, barra-barra bir asosning aynan takroridan hosil bo‘lgan sifat. Takroriy sifat belgini kuchaytirishga xizmat qilyapti.
   
4. 
   Yangi-yangi ariqlar kavlab, ariqlar ochamiz. (A.Muxtor). Yangi-yangi bir asosning aynan takroridan hosil bo‘lgan sifat. Takroriy sifat belgini ta’kidlaydi.
   

Mashqni bajarish davomida o‘quvchilar nafaqat jamoa bo‘lib balki yakka mustaqil tanqidiy fikrlashga, mavjud bilimidan foydalanib, jamoaga o‘z fikrini bildirishga, ta’sir etishga hamda fikrini qisqa va lo‘nda ifodalashga o‘rgatadi.