Mavzu: Shaxsning o’z-o’zini baholashiga xavotirlanishning ta’siri Mundarija Kirish Reja; I bob. Shaxsning o’z-o’zini baholashiga asosiy omillar va asosiy turlari

II bob. Shaxsning o’z-o’zini bahollashiga xavotirlanishning ta’siri va asosiy turlari
2.1.Shaxsning o’z-o’zini baholashiga xavotirlanishning ta’siri
Odamlarning xulq-atvori ehtiyojlarga asoslanadi. Ehtiyoj - bu inson boshdan kechiradigan, qondirish uning mavjudligi, shaxsiyatining yaxlitligini saqlash yoki individuallikni rivojlantirish uchun hayotiy ahamiyatga ega bo'lgan ehtiyoj. Insonning mavjudligi, rivojlanishi va takomillashishi uchun uning ehtiyojlarini qondirish uchun faoliyat va vositalar kerak.
Inson ehtiyojlari har xil. Hozirgi vaqtda moddiy ehtiyojlar (oziq-ovqat, kiyim-kechak, uy-joy, issiqlik va boshqalar uchun) va ma'naviy ehtiyojlar (ijtimoiy hayot, mehnat, muloqot, bilim olish, ijodkorlik va boshqalar uchun) farqlanadi.
Ehtiyojlarning har qanday tasnifi shartli. Insonning barcha ehtiyojlari ijtimoiy jihatdan shartlangan. Ehtiyojlar insonning barcha aqliy faoliyati, uning ongi, his-tuyg'ulari va irodasi quriladigan asosiy poydevordir. E'tiqodlar, qarashlar, intilishlar, qiziqishlar, ideallar kabi rag'batlantiruvchi omillar tizimi ehtiyojlarga bevosita qo'shnidir. Ushbu tizim ehtiyojlar bilan bog'liq bo'lib, xatti-harakatlarning motivatsiyasiga aylanadi. Ehtiyojlarga asoslanmagan motivatsiya yo'q. Shu bilan birga, motivatsiyaga aylanmagan ehtiyoj juda mumkin, u ko'pincha shaxsning tanasida va psixikasida shakllanadi. Masalan, organizmning vitaminlarga bo'lgan ehtiyoji inson tomonidan sezilmaydi, bu motivatsiyaga aylanmaydi.
Rag'batlantiruvchi omillar tizimidan o'tgan va shaxs tomonidan amalga oshiriladigan ehtiyoj xulq-atvor motiviga aylanadi. “Motiv muayyan harakatga ongli turtki bo’lib, shaxsning o’zi bo’lgan sharoitlarni hisobga olishi, baholashi, taroziga solishi, oldida turgan maqsadni amalga oshirishi natijasida shakllanadi; Ularga bo'lgan munosabatdan uning aniq mazmunining motivi tug'iladi, bu esa haqiqiy hayot harakati uchun zarurdir ".
Insonning harakatlantiruvchi kuchlarini farqlash uchun uning ongli va ongsiz motivlarini, ya'ni motivlarini ajratib ko'rsatish kerak. Ongli motivlar uzoq mulohazadan keyin amalga oshadi. Ongsiz impulslar shaxs tomonidan o'zlashtirilgan o'tmish tajribasi asosida avtomatik ravishda amalga oshiriladi. Bunday motivlar munosabatlar tizimidir.
Psixologiyada munosabat deganda shaxsning tashqi muhit ta'siriga tayyorligi va xulq-atvorining o'ziga xos xususiyatlarini belgilovchi faoliyat sub'ekti sifatidagi ruhiy holati tushuniladi.
“Munosabat” so‘zining o‘zi lotincha “aptus” so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, quyidagi ma’noni bildiradi: 1) harakatga tayyor bo‘lgan jismoniy yoki ruhiy holat; 2) harakat yoki aqliy moyillik ma'nosida shaxsning turishi.
Sovet psixologiyasida munosabatning nazariy tamoyillari gruzin psixologi D.N. Uznadze. U o'zining "To'plam psixologiyasining eksperimental asoslari" umumlashtiruvchi asarida to'plamni ongning individual faktlari paydo bo'lishidan oldin yoki ulardan oldin bo'lgan psixikaning maxsus holati sifatida belgilaydi. Munosabat sub'ekt psixikasida dastlabki tajribalar natijasida u muammolarni qo'yishi va hal qilishi kerak bo'lgan vaziyatning ta'siriga dastlabki reaktsiya shaklida shakllanadi. Uznadzening fikriga ko'ra, munosabatning o'ziga xos xususiyati - bu ongli psixikaning mazmuni va borishiga ... hal qiluvchi ta'sir ko'rsatadigan ongdan tashqari aqliy jarayon.
O'rnatish insonning barcha faoliyatini boshqaradi, buning uchun zarur ruhiy kuchlarni safarbar qiladi. Munosabatlar uchta tarkibiy komponentdan iborat: his-tuyg'ular, e'tiqodlar va fikrlar, reaktsiyalar va ko'nikmalar. Emotsional, intellektual va xulq-atvorning ushbu tarkibiy qismlari insonning o'z muhitidagi faolligini belgilaydi. Munosabat asosan insonning barcha xatti-harakatlarini belgilaydi. U suhbatdoshning reaktsiyalariga javoban bizning reaktsiyalarimizni nazorat qiladi: bizning yuz ifodasi biz aloqada bo'lgan suhbatdoshimiz bizni qanday qabul qilishiga bog'liq. Munosabatning mazmun tomoni - bu shaxsning qadriyat yo'nalishlari.
Odam xarakteri turli xususiyatlarning tasodifiy yig`indisidan iborat emas. Xarakterning xususiyatlari bir-biri bilan bog`lik, bir-biriga tobe yaxlit tizimni tashkil kiladi. Mana shunday yaxlit tizim xarakter tuzilishi (strukturasi) deyiladi. Shu sababli kishining xarakterning bir kanchasini bilgan holda uning xarakterining hali bizga ma`lum bo`lmagan (nomoyon bo`lmagan) boshka xususityalari hakida ham fikr yurita olamiz. Turli odamlarda turlicha xarakter xususiyatlarining tizimi (simptomokomplekslar).
Psixologiya fanida kishining atrofdagi vokelikka munosabati nuktai-nazaridan xarakter xususiyatlarining kuyidagi tizimi guruhlari farklanadi;
1.Shaxsning umumiy psixik tuzilishini (uning maslagini) ifodalaydigan xususiyatlar: g`oyaviylik, maksadga intiluvchanlik, halollik, vatanparvarlik, mardlik, adolatga ishonish, faollik, intizomlilik.
2.Shaxsning boshka odamlarga munosabatini ifodalovchi xususiyatlar-jamoalilik, insonparvarlik, sezgirlik, saxiylik, samimiylik, hurmat-ehtirom. Bularga karshi: pismiklik, beparvolik, toshbag`irlik, ichidan pishganlik, dag`allik, kishilarga nafrat bilan karash.
3.Kishining o`z-o`ziga kanday munosabatda bo`lishi hakida guvohlik beradigan xususiyatlar - kamtarlik, mag`rurlik, uyatchanlik, jizzakilik, xudbinlik, egotsentrizm (o`z shaxsi, o`zining kechinmalari bilan band bo`lish, o`zini hamisha o`z dikkat markazida tutish).
4.Shaxsning mehnatga, o`z ishiga munosabatini ko`rsatuvchi xususiyatlar -kat`iyatlik, tashabbuskorlik, mehnatsevarlik, ijodga ishtiyok, ishdagi halollik.
5.Kishining narsalarga munosabatini xarakterlovchi xususiyatlar - puxtalik-beparvolik, kimmatli narsalarni behuda sarf kilish yoki tejash (kimniki bo`lishidan kat`iy nazar).
Xarakterning ayrim xususiyatlari shaxsning ijobiy xususiyatlari, boshkalari esa salbiy xususiyatlari bo`ladi. Shu narsani esda tutish kerakki, kishilarga bo`lgan mehr-muhabbatni yaxshi, nafratni yomon deb bo`lmaydi. Hamma narsa kimni yaxshi ko`rish va kimdan nafratlanishga bog`lik. Xarakterning xususiyatlari orasidagi bog`likdan kelib chikkan holda muhim pedagogik xulosa chikarish mumkin. Xarakterning ayrim xususiyatlarini alohida, ajralgan holda tarbiyalab bo`lmaydi. Xarakter xususiyatlarining butun tizimini tarbiyalash lozim. Ammo xarakterning bir butunligi mutlak emas. Shaxsda xarakterning markaziy, asosiy munosabatlarni belgilab beruvchi xususiyatlar mavjud. Tarbiya jarayonida ana ana shu asosiy xususiyatlarini shakllantirishga e`tibor berish lozim.
Xarakterning ijobiy xususiyatlari orasida axlokiy xususiyatlar, hamda irodaviy xususiyatlar muhim o`rin egallaydi.
Kishi xarakterining barcha xususiyatlari bir-biri bilan bog`langandir, shuning uchun ham xarakter muayyan darajada barkarorligi bilan ajralib turadi.
O`z xarakterini o`zgartirish, salbiy xususiyatlardan xalos bo`lish va o`zida ijobiy xususiyatlarni tarbiyalash - murakkab vazifa bo`lsa ham, lekin amalga oshirib bo`ladigan vazifadir. Buning uchun avvalo o`z ustida ishlashni, xarakterni tarbiyalash (agar lozim bo`lsa) kayta tarbiyalash ustida ishlashni kat`iy va keskin maksad kilib kuyish kerak. Kishida xarakterning irodaviy xususiyatlarini tarkib toptirishning eng muhim shartlaridan biri mehnat hisoblanadi.

Xarakterning xususiyatlari kanday shakllanadi. Aynan ikkita bir xil xarakterli ikki kishi uchramasligini kanday tushunish mumkin. Ba`zi olimlar xarakterning shakllanishi, uning hamma xususiyatlari nasliy deb hisoblaydilar. Buning ikkita sababi mavjud. Birinchidan ko`pchilik chet ellik olimlar biologik omillarning rolini oshirib baholaydilar. Ikkinchi tomondan ko`pchilik chet el psixologik nazariyalarida temperament xususiyatlari alohida ajratilib o`rganilmaydi. Bizga ma`lumki temperamentning xususiyatlari asosan biologik xususiyatlarga, shu jumladan nerv tizimining xususiyatlariga bog`lik. Bu yo`nalishdagi psixologlar temperament xususiyatlarini ham xarakter xususiyatlari sifatida karaydilar. Aslida organizmning nasliy xususiyatlari xarakter xususiyatlarining paydo bo`lishining shartlaridan biri, xolos. Xarakter xususiyatlari irsiyatning biologik konuniyatlaribilan emas, balki IJTIMOIY KONUNIYATLAR bilan belgilanadi.

Yuqorida keltirilgan fikrning isboti sifatida gomozigot (bir tuxum hujayradan paydo bo`lgan) egizaklarni kuzatishlar natijalarini keltirish mumkin. Ularning nasliy xususiyatlari butunlay bir xil. Agar ular turli xil oilalarda tarbiya kilinsalar ularning xarakterlari turlicha bo`ladi. Hatto bir oilada tarbiya topgan gomozigat egizaklarning ham xarakterlari turlicha bo`ladi. Ularning temperament xususiyatlari bir xil bo`ladi.
Xarakter kanday shakllanadi? Xarakterning shakllanishi ijtimoiy munosabatlar bilan belgilanadi. Ijtimoiy munosabatlar oiladagi, o`kuv jamoasidagi muhit xayrihohlik, zolimlik, badjahllik, ichi koralik, kamtarinlik, rakobat, o`zaro yordam va boshkalarni o`z ichiga oladi. Shu sababli kishining g`oyaviy yo`nalganligi, o`ziga, boshkalarga, mehnatga munosabati, dunyokarashining shakllanganli darajasi jamiyatda, oilada, o`kuv yurtida tarbiya jarayoni kanday tashkil kilinganiga bog`lik. Ammo xarakterni umumiy nazariyalar, nasihatlar bilan shakllantirib bo`lmaydi. Bular shaxsning bilimlarigagina aylanib kolishi mumkin, xolos. Xarakterning shakllanishi, tarkib topishi odamning fakat faol faoliyati jarayonida ro`y beradi. Faol harakatlar jarayonida ma`lum harakatlar tizimi, harakatlar usullari shakllantiriladi va mustahkamlanadi. Bunday harakatlar tizimi ODATLARNI tashkil kiladi. Shaxsda shakllangan odatlarning majmui xarakterni belgilab beradi. Bolalarda foydali odatlarni shakllantirish uchun ular bilan ishlash, bir kancha vakt davomida takrorlash, hosil bo`lgan odatlarni mustahkamlash kerak.
Xarakter xislatlarining shakllanishida maksadga yo`nalgan holda odatlarni shakllantirishdan tashkari TAKLID ham o`ziga xos o`ringa ega. Bu borada ota-onalar, pedagoglar yoshlarga namuna bo`lishi kerak, ular o`zlarida yaxshi xislatlarni nomoyon kilishlari kerak. Shu holdagina bola ularga taklid kiladi, ijobiy insoniy xususiyatlarni o`zida shakllantiradi.
Xarakterning shakllanishida yukorida ko`rsatilgan omillar hayotning barcha boskichlarida ta`sir kilib boradi. Ayniksa ularning ta`siri maktabgacha va kichik maktab yoshida juda katta. Katta maktab yoshida bola o`zligini anglay boshlaydi, unda o`ziga nisbatan fikr, o`zini baholash o`zgacha o`ringa ega bo`lib boradi. Bu yoshlarda tarbiya jarayoni ko`prok o`z-o`zini tarbiyalashga suyanishi lozim. Avvolmbor o`kuvchida o`zini tarbiyalash motivi - yaxshi bo`lishga intilish istagi bo`lishi kerak. Tarbiyaning asosiy maksadi bolada, o`smirda "yaxshi bo`lishga intilish"ni shakllantirishdir. Odam o`zining butun umri davomida o`z ish-harakatlari bilan o`z xarakterini yaratadi.
2.2. Shaxsning o’z-o’zini baholashiga xavotirlanishning asosiy turlari
Shaxsning o'zini anglashi, uning aqliy qobiliyatlari, harakatlari, motivlari, jismoniy imkoniyatlari, boshqa odamlarga va o'ziga bo'lgan munosabati - va shaxsning o'zini o'zi qadrlashi mavjud. Bu o'z-o'zini anglashning ajralmas qismi bo'lib, o'z kuchli tomonlarini, imkoniyatlarini baholash va o'ziga tanqidiy munosabatda bo'lish qobiliyatini o'z ichiga oladi.
Shaxsiy o'zini o'zi qadrlash darajalari
Inson jamiyatda mavjud bo'lish jarayonida doimo o'zini boshqa odamlar bilan taqqoslaydi. Shuningdek, u o'zining muvaffaqiyatini hamkasblari va tanishlarining yutuqlari bilan taqqoslaydi. Biror kishining qobiliyatlari va yutuqlarini tahlil qilish barcha fazilatlarga nisbatan amalga oshiriladi: tashqi ko'rinish, qobiliyat, akademik yoki ishdagi muvaffaqiyat. Shunday qilib, bolalikdan boshlab, odamda shaxsning o'zini o'zi qadrlashi shakllanadi. Shaxsning xulq-atvori, faoliyati va rivojlanishiga, uning boshqa odamlar bilan munosabatlariga ta'sir ko'rsatib, u tartibga solish va himoya funktsiyasini bajaradi.
Insonning o'zini o'zi qadrlashning uchta darajasi mavjud:
Inson o'zi haqida past fikrda. Ko'pincha o'z-o'zini past baholash bolalik davrida ota-onalarning ta'siri va baholashi ostida shakllanadi. Keyinchalik, u nihoyat atrofdagi jamiyat ta'siri ostida o'rnatiladi. Bunday odamlarda ko'pincha shaxsning o'zini o'zi qadrlash muammosi mavjud;
O'z imkoniyatlarini tushunishning normal darajasi. Odatda o'ziga ishongan, o'z karerasida, biznesida, ijodida va shaxsiy hayotida maqsadlarni muvaffaqiyatli qo'yadigan va ularga osonlik bilan erishadigan odamga xosdir. Shu bilan birga, u o'zining qadr-qimmatini biladi, ijobiy va salbiy tomonlarini, afzalliklari va kamchiliklarini biladi. Shuningdek, shaxsning etarli darajada o'zini o'zi qadrlashi tashabbuskorlik, tashabbuskorlik, moslashish qobiliyatini rivojlantirishga imkon beradi. turli sharoitlar jamiyat;
O'z-o'zini hurmat qilishning yuqori darajasi. Bu har qanday sohada - siyosatda, biznesda, san'atda sezilarli muvaffaqiyatlarga erishgan ko'pchilik odamlarda kuzatiladi. Biroq, odam o'zi, uning iste'dodi, qobiliyatlari va qobiliyatlari haqida asossiz yuqori fikrda bo'lganida, o'zini o'zi qadrlash holatlari ham tez-tez uchraydi. Garchi, aslida, uning haqiqiy muvaffaqiyatlari ancha kamtarroq.
Bundan tashqari, psixologlar shaxsning umumiy, shaxsiy (shaxsiy) yoki o'ziga xos situatsion o'zini o'zi qadrlashini ajratadilar. Gap shundaki, inson vaziyatga qarab, masalan, ishda yoki oilada o'zini butunlay boshqacha tarzda baholashi mumkin. Shuning uchun, bu holatda natijalar butunlay qarama-qarshidir. Umumiy o'z-o'zini hurmat qilish masalasiga kelsak, u murakkabroq va boshqalarga qaraganda kechroq shakllanadi.
Barqaror yoki suzuvchi o'z-o'zini hurmat qilishning ta'riflari ham mavjud. Bu qanday qilib bog'liq hissiy holat, shuningdek, boshqa qo'shimcha shartlar.
Shaxsning o'zini o'zi qadrlashini shakllantirish
Insonning o'zi haqidagi fikri ancha murakkab psixologik konstruktsiyadir. Shaxsning o'zini o'zi qadrlash jarayoni ichki dunyosining shakllanishi jarayonida sodir bo'ladi va turli bosqichlardan o'tadi. SHunday qilib aytish mumkinki, hayot davomida insonning o‘zini o‘zi qadrlashi doimo o‘zgarib boradi, mukammallashib boradi. Baholovchi g`oyalar manbai ijtimoiy-madaniy muhit, jamiyatning xarakterning ayrim ko`rinishlariga, xatti-harakatlariga bo`lgan munosabati, shuningdek, o`z-o`zini kuzatish natijalaridir.
O'z qobiliyatlarini tushunishni shakllantirishda "men" ning haqiqiy qiyofasini ideal bilan, ya'ni inson qanday bo'lishni xohlayotgani haqidagi g'oyani taqqoslash muhim rol o'ynaydi. Bundan tashqari, haqiqat va ideal tasvir o'rtasidagi tafovut qanchalik kichik bo'lsa, o'z yutuqlarini tan olish shunchalik muhim bo'ladi. Shuningdek, shaxsning o'zini o'zi qadrlashi shakllanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi haqiqiy yutuqlar turli tadbirlarda.
Psixologlar xulq-atvorning ikki turini (motivatsiyani) ajratadilar - muvaffaqiyatga intilish va muvaffaqiyatsizlikdan qochish. Birinchi holda, odam ko'proq ijobiy munosabatda bo'ladi, u boshqa odamlarning fikrlari haqida juda tashvishlanmaydi. Ikkinchi holda, u ehtiyotkorlikka ko'proq moyil bo'ladi, tavakkal qilmaslikka harakat qiladi va doimo hayotdagi qo'rquvlarini tasdiqlashni qidiradi. Bunday xatti-harakatlar sizning o'zingizning hurmatingizni oshirishga imkon bermaydi
Bunday odamni doimo ba'zi muammolar ta'qib qiladi, rivojlanishning uyg'unligi buziladi, u ko'pincha boshqalar bilan ziddiyatga tushadi. Bundan tashqari, real imkoniyatlarni bilish ma'lum fazilatlarning shakllanishiga juda kuchli ta'sir qiladi. Masalan, shaxsning o'zini adekvat baholashi o'zini tanqid qilish, o'ziga ishonch, qat'iyatlilik, talabchanlikni shakllantirishga yordam beradi. Va adekvat emas - haddan tashqari o'ziga ishonch yoki aksincha, noaniqlik.
Agar inson hayotda biror narsaga erishmoqchi bo'lsa, u o'zini o'zi qadrlash ustida ishlashi, o'zining kuchli va imkoniyatlarini ob'ektiv ravishda amalga oshirishi, shu bilan birga qiyinchiliklarga, xatolarga va tanqidlarga munosib javob berishi kerak.
"O'z-o'zini hurmat qilish" tushunchasi
"O'z-o'zini hurmat qilish" tushunchasi har birimizga tegishli. So'zning o'zidan ko'rinib turibdiki, inson o'zini o'zi baholaydi, ya'ni u o'zining shaxsiy fazilatlarini baholaydi.
Qizig'i shundaki, o'z-o'zini hurmat qilishning shakllanishi turli darajalarda turli xil tashqi omillar ta'sirida. O'zini past baholaganda, odam maishiy va hissiy, psixologik muammolarga duch keladi. O'z-o'zini hurmat qilish bilan bog'liq har qanday muammolardan qochish uchun o'zingizning o'zingiz bilan uyg'unlikka erishish va baxtli bo'lish muhimdir.
O'z-o'zini hurmat qilishning o'sishidagi to'siqlar
Avvalo, odamlarning o'ziga ishonishiga nima to'sqinlik qilayotganini tushunishingiz kerak. Aytish kerakki, insonning o'zini o'zi qadrlashi, birinchi navbatda, ota-onalarning bolalarga bo'lgan munosabati, shuningdek, ta'lim jarayonidagi xususiyatlar ta'sir qiladi. Sizda biror narsa noto'g'ri ekanligini his qilish muayyan hayotiy vaziyatlarga reaktsiya sifatida paydo bo'lishi mumkin.
Agar inson atrofdagi dunyoning bosimiga dosh bera olmasa, uning ahvoli asta-sekin yomonlashadi va yomonlashadi. Natijada, u paydo bo'lishi mumkin.
O'z-o'zini hurmat qilishni yaxshilashga to'sqinlik qiladigan eng keng tarqalgan sabablar:
atrof-muhit sizni doimo tanqid qiladi;
siz doimiy mag'lubiyatga e'tibor qaratasiz;
o'zini atrofdagi odamlar bilan cheksiz taqqoslash;
siz o'zingiz uchun yuqori standartlarni belgilaysiz;
sizning muhitingiz salbiy munosabatda.
Darhaqiqat, ko'pchilik odamlar faqat zulm qiladilar, ular xursand bo'lishga, umid va ishonchni uyg'otishga qodir emaslar. Shu sababli psixologiyada inson va uning atrofidagi odamlarning o'zini o'zi qadrlashini o'zgartirish masalalari juda chambarchas bog'liq.
Tasavvur qiling-a, sizga doimo: "bu yomon", "bu noto'g'ri", "bu to'g'ri emas" deb aytiladi. Tabiiyki, vaqt o'tishi bilan siz bu so'zlarga ishonasiz.
Ammo shuni ham yodda tutish kerakki, siz qanday harakat qilishingiz va nima qilsangiz ham, sizni doimo tanqid qilishadi. Bu muqarrar. Ob'ektiv asosga ega bo'lmagan tanqid va sharhlardan qochishga harakat qiling.
O'z-o'zini hurmat qilish usullari
O'zingizning hurmatingizni kerakli darajaga etkazish uchun siz foydalanishingiz mumkin turli yo'llar bilan va mutaxassislar tomonidan tavsiya etilgan texnikalar. Agar biror kishi o'zida muammo borligini anglab etsa, u umuman psixolog yoki psixiatr bilan bog'lanishi shart emas.
Men sizning e'tiboringizga ushbu muammoni hal qilishning eng keng tarqalgan usullarini keltiraman.
O'zingizni doimo tanqid qilishni va o'zingizni boshqalar bilan solishtirishni to'xtating. Sizning hayotingizda har doim shaxsiy fazilatlari siznikidan ustun bo'lgan odamlar bo'ladi. Doimiy taqqoslash bilan, sizning atrofingizda faqat engib bo'lmaydigan raqiblar bo'ladi.
O'tmishdan voz keching. Bajarilgan narsani qaytarib bo'lmaydi yoki tuzatib bo'lmaydi. Xatolaringiz uchun o'zingizni kechiring. Aybdorlikdan xalos bo'ling. Hech qachon o'zingizni ayblamang yoki o'zingiz haqingizda salbiy gapirmang.
Har kuni takrorlang. Sizning manzilingizdagi faqat ijobiy bayonotlar o'z-o'zini hurmat qilishning oshishiga olib keladi. Siz maqtov va maqtovga loyiqsiz. Ularni minnatdorchilik bilan qabul qiling. "Hech qanday alohida narsa yo'q" va hokazolarni aytganda, siz ongsiz ravishda o'z qadringizni pasaytirasiz va sizga aytilgan narsalarni rad qilasiz.
Band bo'ling. Shaxsiy rivojlanish erishilgan narsalarni tahlil qilish bilan boshlanishi mumkin. Hayotingizning har bir kunidan, hatto xatolardan ham o'rganing. Bularning barchasi sizning hayotingiz, tanlovingiz, tajribangiz. O'qing, ma'lumot beruvchi videolarni tomosha qiling, yangi narsalarni o'rganing.
Atrofingizni tahlil qiling. Shaxsiy va professional o'sishga tayyor bo'lganlar bilan bog'lanishga harakat qiling. Pessimistlar boshqalarning impulslarini bostirishga moyildirlar. Sizning psixikangiz ular bilan muloqot qilishdan azob chekmasligi uchun o'zingizni bunday odamlar bilan aloqa qilishdan saqlang.
Ijobiy narsalar ro'yxatini tuzing. Yutuqlaringiz va g'alabalaringizni eslang, ularni yozib oling va vaqti-vaqti bilan ushbu ro'yxatni qayta o'qib chiqing. Shuningdek, ijobiy fazilatlaringiz ro'yxatini yozing. Minimal 20 dona. Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, ushbu yozuvlarni muntazam o'qish quvonch va g'urur tuyg'usi orqali o'z-o'zini hurmat qilishni oshirishning bir usuli hisoblanadi.
Boshqalarga fidokorona yaxshilik qilishni o'rganing. Buning evaziga hech narsa so'rashning hojati yo'q. Boshqalarga yordam bering, ularni rag'batlantiring va rag'batlantiring. Mukofot uchun da'volarning yo'qligi o'z ko'zlarida shaxsiy o'sish yo'lidagi yana bir qadamdir. Qilgan xayrli ishlaringizdan rohat oling.
Xobbi yoki boshqa sevimli mashg'ulotlariga ega bo'lish. Ruhingiz bor narsani qiling. Agar sizning ishingiz sizga zavq keltirsa, demak, siz buni yaxshi bajaryapsiz, demak, bu o'z-o'zini hurmat qilish faqat oshadi. Bu xobbi yoki asosiy ish bo'ladimi, asosiysi bu shaxsan sizga yoqadi.
Siz bilan sodir bo'ladigan va sodir bo'lmagan hamma narsa uchun javobgarlikni o'z zimmangizga oling. Sizning hayotingiz o'z qo'lingizda. Uni rejalashtirishga faqat o'zingiz haqlisiz. Boshqa odamlarga qaramang. O'zingiz qaror qabul qiling. Boshqalardan, hatto eng yaqinlaringizdan ham reaktsiyani kutmang. O'z tanlovingizni qiling, rejangizni amalga oshiring va xatolardan qo'rqmang.
Hoziroq o'z ustingizda ishlashni boshlang, shu daqiqada kechiktirmang! Agar jim o‘tirsangiz, o‘zingizni hurmat qilishingiz o‘z-o‘zidan o‘smaydi. Taqdir tomonidan qo'yilgan har qanday qiyinchilikni qabul qiling. Axir, harakatda siz ijobiy munosabatda bo'lasiz, o'z-o'zini hurmat qilish va natijada o'z-o'zini hurmat qilish kuchayadi.
Buni qarang bepul trening. Bu sizga albatta yordam beradi.
Ushbu ro'yxatni uzoq vaqt davom ettirish mumkin. Biroq, mutaxassislarning diagnostika natijalariga ko'ra, ushbu fikrlarga (hatto hammasi emas, balki tanlab) rioya qilgan odamlar o'zlarining hurmatini oshirishda katta natijalarga erishdilar.

Xulosa
Inson faoliyatiga yo‘naltirilgan maqsadga erishish uchun shu yo‘lda harakat qilish tufayli xususiy vazifalarni bajarishga kirishadi. U o‘z oldida turgan maqsadni amalga oshirish uchun ma’lum vaqt oralig‘ida u yoki bu amalni bajaradi. Biror matnni kompyuterda tayyorlash uchun inson oldin uni elektr tokiga ulaydi, ekranni ishga sozlaydi, uning tugmachalarini bosish orqali harf va so‘zlarni teradi, so‘ngra ma’lum ma’no anglovchi matn paydo bo‘ladi.
Inson faoliyati narsalarni o‘zlashtirishga yo‘naltirilgan sa’i – harakatlardan tashqari: a) tananing fazoviy holati, b) qiyofaning saqlanishi (tik turish, o‘tirish), v) joy almashish (yurish-yugurish), g) aloqa vositalari sa’i–harakatlari qatnashadi. Odatda aloqa vositalari tarkibiga; a) ifodali sa’i– harakat (imo-ishora, pantomimika), b) ma’noli ishora, v) nutqiy sa’i– harakatlarni kiritadi. Sa’i–harakatlarning ushbu turlarida ta’kidlab o‘tilganidan tashqari mushaklar, hiqildoq, tovush paychalari, nafas olish a’zolari ishtirok etadi. Demak, narsalarni o‘zlashtirishga qaratilgan harakatning ishga tushishi muayyan sa’i– harakatlar tizimining amalga oshirilishini anglatadi. Bu hodisa ko‘p jihatdan harakatning amalga oshishi, shart–sharoitlarga bog‘liq. Jumladan: a) kitobni olish qalamni olishdan boshqacharoq tarzdagi sa’i–harakatni taqazo etadi, b) avtomobilni haydash velosepedda uchishga qaraganda o‘zgacha sa’i–harakat talab qiladi, v) ellik kilogramm shtangani ko‘tarishda bir pudlik toshga qaraganda ko‘proq quvvat sarflanadi, g) kartonga katta shaklni joylashtirish, qiyin kechadi.
Shaxsni shakllantirishda o'z-o'zini tarbiyalashning o'rni katta. O'z-o'zini tarbiyalash - o'zingizni tarbiyalash, shaxsiyatingiz ustida ishlash. Bu ob'ektiv maqsadni anglash va o'z xatti-harakatlari uchun sub'ektiv, kerakli motiv sifatida qabul qilishdan boshlanadi. Xulq-atvor maqsadining sub'ektiv o'rnatilishi ongli ravishda irodani tarangligini, faoliyat rejasini belgilashini vujudga keltiradi. Ushbu maqsadni amalga oshirish shaxsning rivojlanishini ta'minlaydi.