Mavzu: sharq mutafakkirlarining matematikaga oid qarashlari

MAVZU:SHARQ MUTAFAKKIRLARINING MATEMATIKAGA OID QARASHLARI.
REJA:

1. 
   Al Xorazmiy, Mirzo Ulug’bek qarashlari.
   
2. 
   Bolalarga Matematikani o’rgatishga oid qarashlar
   
3. 
   E.Tixeeva, A.Leushina, L.Metlina, F.Blixer, N.Bikbaeva
   

Foydalanadigan adabiyotlar


Al Xorazmiy
Muxammad Ibn Miso Xorazmiy 783-yilda Xorazmda Xivada tugilgan .Algebra algoritm so'zlari matematik astranom va geograf ,,Hozirgi zomon algebrasining otasi ,, Al Xorazmiy nomi bilan bogliqdir.Uning ,,Al jabr,val -muqabola risolasi keyinshalik Evropada ,,Algebra" deb ataladigan bo'ldi.Ayni shu asar tufayli Al Xorazmiy nomidan XII-asr boshlarida ,,algoritm" terminini payda boldi.Xorazmiyning matematikaga oid shoh asarlari Garb va Sharq xalqlari tillariga tarjima qilinib kop asrlardan buyon qo'llanma sifatida xizmat qiladi.Xorazmiyning Hind hisobi va sonlari haqida ,,Al-jabr", ,,Arifmetika", ,,Marmor soat haqida ", ,,Er surati", ,,Tarix kitobi", ,,Yahudiy erlari" va bayramlari haqida asarlari ayniqsa malum va mashhurdir .Uning ,,Ziji" nomli asari dastlabki astronomik asar sifatida Sharqdagina emas , Garbda ham shu fan rivoji ushun katta xizmat korsatgan Muxammad Ibn Muso Xorazmiyning ibratli hayoti ijodi yaratgan asarlari,qoldirgan merosi bebaho boylik bolib hozirgacha ham qimmatini vaahamiyatini yoqatmagan.
Mirzo Ulug’bek
Muxammad Taragay Ulugbek (1394-1449) Taxminan1925-1428 yillari u Samarqand yaqinidagi Obi Rahmat tepaligida o'zining rasadxonasini qurdirdi.Rasotxananing binosi 3qavatli bolip uning asosiy quroli seketantning balantligi 50 metrcha edi.Ulugbekning ilm-fanga qiziqishida ozga yurtlarda qilgan safarlari bobosi sarayidagi shoirlar va olimlar bilan otkaziladigan suhbatlar otasi Shoxruxning noyob kitoblarni sevishi va yigishi yonon olimlari Platon,Aristotel, Gipparx, Minelaylarning shuningdek o'z vatandoshlari Xorazmiy,Beruniy ,Ibn Sinolarningasarlari bilan yaqindan tanish bolish o'sha zomonda O'rta Osiyoda matematika astronomiya va boshqa fanlardan etuk asarlar mavjudligi sabab bolgan .Bu shart -sharoitlarning hammasi Ulugbek ilmiy yonalishining shakllantirishiga Samarqandda ,,Astronomiya maktabining vujudga kelishi sabab boldi.Ulugbekning sinus va kosinuslar jadvallari bir minut oroliq bilan tuzilgan.