|
T/R
|
Bo’limlar
|
Vaqti
|
1
|
Tashkiliy qism
|
3 daqiqa
|
2
|
O`tgan mavzuni mustahkamlash
|
5 daqiqa
|
3
|
Yangi mavzu bayoni
|
15 daqiqa
|
4
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
10 daqiqa
|
5
|
O`quvchilarni rag`batlantirish. Darsni yakunlash.
|
10 daqiqa
|
6
|
Uyga vazifa
|
2 daqiqa
|
Jami
|
45 daqiqa
|
I.Tashkiliy qism:Salomlashish , davomatni aniqlash, o`quvchilarni darsga tayyorgarligini tekshirib nazorat qilish.
II.O`tgan mavzuni mustahkamlash:
Shoir T. Adashboyevning «Oltin kuz» she'ri o'quvchilarga ifodali o'qitiladi va mazmuni yuzasidan suhbat o'tkaziladi. She'rdagi tabiat tasviri, she'rni yozish jarayonidagi shoirning ruhiy holati, shoir ijodiga doir so'rov o'tkaziladi. O'tgan darsda kuz fasli haqida nimalarni bilib olganliklari so'raladi. O'quvchilar bilimi baholanadi. Unda o'quvchilarning lug'at boyligigaham e'tibor qaratiladi .
III. Yangi darsning bayoni. Asarni o'qishga tayyorgarlik:
O'qituvchi o'quvchilarga kuz fasli, u davom etadigan oylar, bu faslda bog' va dalalarda amalga oshiriladigan yumushlar haqida gapirib beradi va yangi mavzuni e'lon qiladi. O'qituvchi matnni ifodali o'qib eshittiradi va mazmunini tushuntiradi.
- Bugun biz Qutlibeka Rahimboyevaning «Kuz» matni bilan anishamiz. (Matn muallifi haqida ma’lumot beriladi.)Qutlibeka Rahimboyeva 1952 yil 9 fevralda Toshovuzda tugʻildi. Fargʻona davlat pedagogika institutining oʻzbek tili va adabiyoti fakultetida tahsil oldi. O ʻrta maktabda, Alisher Navoiy nomidagi Til va adabiyot institutida, Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyotida ishladi. Ayni choqda “Saodat” jurnalida xizmat qiladi.
Oʻzbekiston xalq shoiri Zulfiyaxonim Qutlibekaning ilk sheʼriy turkumiga “Saodat” jurnalida (1976) “Oq yoʻl” tilab, mashqlarida jamiyatni, inson va ijtimoiy voqelik ruhiyatini anglashga, uni tahlil etishga intilish ustuvor ekanligini qayd qilgan edi. Qutlibekaning “Yuragimda koʻrganlarim” (1981), “Uzun kunduzlar” (1984), “Uygʻonish fasli” (1989) kabi sheʼriy toʻplamlaridagi, “Chiroylisan, muhabbat” hikoyalar kitobidagi qahramonlar oʻzbekning dardu quvonchlari bilan kuyunib-suyunib yashayotgan armonli, gʻururli, oriyatli shaxs, qullik, qaramlikka murosasiz, erk uchun kurashchi, oʻz millatiga sadoqati cheksiz, kechirimli insonlardir.
Keyingi yillarda respublika gazeta-jurnallarida shoiraning “Hamma biladigan sir”, “Sulton suyagini xor etmas”, “Til uchidagi soʻz” kabi bugungi kun voqeligiga munosabat bildiruvchi, munozaraga chorlovchi turkum publitsistik maqolalari eʼlon qilindi. Uning “Qishning oxirlari” dostonida “oʻzbeklar ishi” fojialari umumlashtirilgan; “Tavba” dostonida umr boʻyi ikki xil hayot kechirgan, ikki xil qiyofada yashab, jamiyat manfaatlari yoʻlida oʻzini qurbon qilgan majruh bir inson haqida, uning ruhiy azoblariyu fojiali taqdiri haqida bahs boradi. Shoira “Tohirning Zuhrosi” nomli dramatik asar ham yozdi. U tarjimon sifatida Lesya Ukrainka, Marina Svetayeva kabi shoiralarning asarlarini ona tilimizga oʻgirdi.
Qutlibeka Rahimboyeva soʻnggi yillarda yaratilgan bir qator sheʼriy turkumlari uchun “Oʻzbekiston adabiyoti va sanʼati” gazetasi, “Sharq yulduzi” jurnali hamda Moskvada chop etiladigan “Smena” oynomasining mukofotlariga sazovor boʻlgan.
Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi Qutlibeka Rahimboyeva 1999 yilda “Shuhrat” medali bilan taqdirlangan.
Kuz
Daraxtlarning yaproqlari tillarangga kira boshlaydi. Ertalab va kechki shabadada ular zarqanot qushchalarga o‘xshab uchadilar. Yoz bo‘yi shovqin solib, ba’zi joylarda loyqalanib oqqan suvlar sokinlashadi, tiniq tortadi. 1-sentabr – kuzning birinchi kuni. 1-sentabr eng katta bayramlarimizdan biri – Mustaqillik kuni. Bu ulug‘ shodiyona 31-avgust – yozning so‘nggi kunidan boshlab bayram qilina boshlaydi. Bayram sayillari poytaxtimizdagi Milliy bog‘dan boshlanib, shahar-u qishloqlarimizda davom etadi. 2-sentabr kuni yangi o‘quv yili boshlanadi va shu kuni Bilimlar kuni ham nishonlanadi. Kuz O‘zbekistonimiz uchun pishiqchilik fasli hisoblanadi. Dalalarda paxtalar oppoq bo‘lib ochiladi. Kuzda olma, behi, yong‘oqlar pishadi. Tunlari bog‘larda “to‘pto‘p” qilib birovlar yurib chiqayotgandek tuyuladi. Bu – daraxtlardan uzilayotgan mevalar tovushi. Shamollar xuddi “K-u-u-z”, deya uzun nafas chiqarib, bog‘dan bog‘ga yelib yurgandek tuyuladi. Polizlarda sabzavotlar yetiladi. Erta ko‘klamda ko‘kka arg‘imchoq solib uchib kelgan turnalar yana o‘shanday chiroyli bir saf bilan issiq o‘lkalarga uchib ketishadi. Kuz o‘rtalarida o‘lkamizda Mehrjon bayrami nishonlanadi. Bu dalalarimizda yetishtirilgan mo‘l-ko‘l hosil bayramidir.
Kuzda barglarning sarg‘ayishi tasvirlangan rasm, Mustaqillik shodiyonalari, Bilimlar kuni rasmlari, hosil yetilgan bog‘lar, osmonda tumalar karvoni tasvirlangan rasmlar navbatma-navbat ko 'rinib turadi. Kadr ortida matn o‘qi.ladi.
Matn mazmuni tushuntiriladi. 0‘quvchilar ketma-ket matnni 'qiydi. Matnda uchragan notanish so‘zlar yuzasidan lug‘at ishi 'tkaziladi.
Lug‘at ishi:
shabada - mayin shamol
shodiyona - shod-xurramlik, tantana
mo‘l-ko‘1 - ko‘p
sokin - jimlik, jimjitlik, sukunat
O'quvchilar navbat bilan matnni qismlarga bo'lib o'qiydilar.
Matnni qismlarga bo 'lib о 'qitish. Matn bayramlar haqidagi va pishiqchilik haqidagi ikki qismga ajratib o'qittiriladi. Har bir qismga sarlavha topiladi. Sarlavha matn mazmuniga mosligiga va yangiligiga alohida e'tibor qaratiladi
Do'stlaringiz bilan baham: |
