Мавзу: С++ дастурлаш тизимида тармоқланувчи жараёнларини дастурлаш

МАВЗУ: С++ ДАСТУРЛАШ ТИЗИМИДА ТАРМОҚЛАНУВЧИ ЖАРАЁНЛАРИНИ ДАСТУРЛАШ

• Режа:
• Ўтиш оператори.
• Шартли ўтиш операторининг қисқа кўриниши.
• Шартсиз ўтиш оператори (goto).
• Танлаш оператори
• Таянч иборалар: тармоқланиш операторлари: шартли оператор. Тўлиқ тармоқланиш. Нотўлиқ тармоқланиш. Танлаш оператори (switch- case и default конструкциялари). Узилишни ташкил этиш- break. Шартсиз ўтиш оператори (goto).

Ўтилган дарсни такрорлаш

• Саволларга жавоб беринг?

• Саволлар?
• Киритиш оператори
• Чиқариш оператори
• бутун сонни эълон қилиш;
• мантиқий сонни эълон қилиш
• ҳақиқий сонни эълон қилиш

• cin>>

• cout<<

• int

• bool

• float

С++ дастурлаш тилининг дастур тузилишининг структураси бандлариннинг кетма- кетлигини ёзинг (Блиц –ўйин методи)

Ҳаракат мазмуни	Якка баҳо	Якка хато	Тўғри жавоб
{
Дастур танаси
Preprocessor_komandalari
} Дастурнинг якуни
void main ()

С++ дастурлаш тилининг дастур тузилишининг структураси бандлариннинг кетма- кетлигини ёзинг (Блиц –ўйин методи)

Ҳаракат мазмуни	Якка баҳо	Якка хато	Тўғри жавоб
{			3
Дастур танаси			4
Preprocessor_komandalari			1
} Дастурнинг якуни			5
void main ()			2

• C тилида дастур тузилиши

• Preprocessor_komandalari
• void main()
• {
• }

• Бошланғич (асосий) дастур доим main билан номланади

• void = «бўш»
• Асосий дастур ҳеч қандай натижани чиқариб бермайди

• Дастур бошланиши

• дастур
• «танаси» (асосий қисм)

• Дастурнинг якуни

• Бу дастур қандай вазифани бажаради?

• ?

• Ҳар бир қатордаги хато қаерда?

• int a, b;
• scanf ("%d", a);
• scanf ("%d", &a, &b);
• scanf ("%d%d", &a);
• scanf ("%d %d", &a, &b);
• scanf ("%f%f", &a, &b);

• Хато нимада?

• int a, b;
• scanf ("%d", a);
• scanf ("%d", &a, &b);
• scanf ("%d%d", &a);
• scanf ("%d %d", &a, &b);
• scanf ("%f%f", &a, &b);

• &a

• %d%d

• &a, &b

• Бўш жойни олиб ташлаш керак

• %d%d

Тармоқланувчи жараёнларни дастурлаш

• Кўп масалаларнинг ечими маълум бир шарт ёки шартларнинг қўйилишига қараб бажарилади. Бундай жараёнларни тармоқланувчи ҳисоблаш жараёни дейилади.
• Тармоқланувчи ҳисоблаш жараёнлари таркибида яна тармоқланиш бўлиши мумкин. Бундайларни мураккаб тармоқланувчи жараёнлар деб аталади
• Алгоритмик тилда катталикларнинг исталган хоссаси шу ондаги қийматлари учун бажарилиши ёки бажарилмаслиги шарт дейилади.

Амаллар	Қўлланиши	Мазмуни (ўқилиши)
<	a	“a кичик b”
<=	a<=b	“a кичик ёки тенг b”
>	a>b	“a катта b”
>=	a>=b	“a катта ёки тенг b”
==	a==b	“a тенг b”
!=	a!=b	“a тенг эмас b”

• Таққослаш амаллари ва уларнинг қўлланиши

Тармоқланувчи жараёнларни ташкил этишда

• шартсиз ўтиш
• шартли ўтиш
• танлаш оператори
• .

Шартсиз ўтиш оператори

• goto n;
• бу ерда n – метка, белги бўлиб, жараён ўтиши керак бўлган жойни кўрсатади. Метка харф, сон ва улар аралашмасидан иборат бўлиши мумкин. 1та операторга бир нечта меткаларни қўйиш мумкин. (Уста дастурчилар goto n операторидан камроқ фойдаланадилар.)

Шартли ўтиш оператори

• if (шарт) оператор;
• Унинг ишлаши қуйидагича: агар шарт рост бўлса келтирилган оператор бажарилади, агар шарт ёлғон бўлса, кейинги қаторга ўтилади. Кўпинча бу кўриниш ишлатилганда 2та операторлар аралашиб кетмаслиги учун гото оператори ишлатилди. Агар if сўзидан кейин бир нечта операторлар келадиган бўлса, уларни алоҳида { } қавсларга олинади. (бу усул камроқ ишлатилади) Шартли оператор. Шартли оператор 2 кўринишда ишлатилиши мумкин:

• 05:11

Шартли ўтиш операторини кўринишлари

• ифода.

• +

• -

• S1

• S2

• ифода.

• +

• -

• S

• Тўлиқ кўриниш

• Қисқа кўриниш

• Шартли ўтиш операторини тўлиқ кўриниши:
• if (ифода) оператор S1 [else оператор S2]
• 2.Шартли ўтиш операторини қисқа кўриниши:
• if (ифода) оператор S

Шартли ўтиш операторини кўринишлари

• 05:11

Шартли ўтиш операторини тўлиқ кўриниши:	Шартли ўтиш операторини қисқа кўриниши:
If (ифода) 1- oператор; Else 2- оператор;	If (ифода) 1-оператор;

• Тармоқланувчи алгоритм

• Топшириқ. Иккита бутун сонни киритинг ва улардан каттасини экранга чиқаринг.
• Ечим ғояси: Экранга биринчи сон чиқиши керак, агарда у иккинчи сондан катта бўлса, ёки иккинчи сон чиқиши керак, агарда биринчи сондан катта бўлса.
• Фарқли томонлари: амални бажарилиши бир неча шартларга боғлиқ (агар … ёки …).

• Эслатма. Агар алгоритм бажарилиш кетма-кетлиги бир нечта шартларга боғлиқ бўлса у тармоқланувчи деб аталади.

• 05:11

• 1-вариант. Блок-схема

• бошланиш

• max = a;

• киритиш a,b

• чиқариш max

• a > b?

• max = b;

• тамом

• ҳа

• йўқ

• Тармоқнинг тўлиқ кўриниши

• «шарт» блоги

• Агар a = b?

• ?

• 05:11

`

• 1-вариант. Дастур

• void main()
• {
• int a, b, max;
• printf(«Иккита бутун сонни киритинг\n");
• scanf("%d%d", &a, &b );
• if (a > b) {
• }
• else {
• }
• printf(“Катта сон %d", max); }

• max = a;

• max = b;

• Шартли операторнинг тўлиқ кўриниши

• 05:11

• Шартли оператор

• if ( шарт )
• {
• // агар шарт тўғри бўлса бажарилади
• }
• else
• {
• // агар шарт нотўғри бўлса бажарилади
• }

• Ўзига хослиги:
• Иккинчи қисм (else …) йўқ бўлиши мумкин (тўлиқмас форма)
• Агар блокда битта амал бўлса { } белгини олиб ташлаш мумкин

• 05:11

• Хато қаерда?

• if a > b {
• a = b;
• }
• else
• b = a;

• if ( a > b ) {
• a = b;
• else
• b = a;

• if ( a > b )
• a = b;
• c = 2*a;
• else
• b = a;

• 05:11

• Хато қаерда?

• if a > b {
• a = b;
• }
• else
• b = a;

• if ( a > b ) {
• a = b;
• else
• b = a;

• if ( a > b )
• a = b;
• c = 2*a;
• else
• b = a;

• }

• (

• )

• }

• {

• 05:11

• 2-Вариант. Блок-схема

• Тармоқнинг тўлиқсиз формаси

• бошлаш

• max = a;

• киритиш a,b

• чиқариш max

• max = b;

• тамом

• ҳа

• йўқ

• b > a?

• 05:11

• 2- Вариант. Дастур

• int main()
• {
• int a, b, max;
• printf(“Ikkita butun sonni kiriitn\n");
• scanf("%d%d", &a, &b );
• max = a;
• if (b > a)
• printf(«Катта сон %d", max);
• }

• max = b;

• Шарт операторининг тўлиқ кўриниши

• 05:11

• void main()
• {
• int a, b, max;
• printf("Иккита бутун сонни киритинг\n");
• scanf("%d%d", &a, &b );
• max = b;
• if ( ??? )
• ???
• printf(«Катта сон %d", max);
• }

• 2Б-Вариант. Дастур

• max = a;

• a > b

• 05:11

Танлаш оператори

• Switch operatori. if-else-if ёрдами билан бир неча шартни тест қилишимиз мумкин. Лекин бундай ёзув нисбатан ўқишга қийин ва кўриниши қўпол бўлади. Агар шарт ифода бутун сон типида бўлса ёки бу типга келтирилиши мумкин бўлса, биз Switch(танлаш) ифодаларини ишлата оламиз.

• 05:11

Switch нинг умумий кўриниши:

• Switch (<ифода>) {
• Case <1-қиймат>:<1-oператор>
• …
• break;
• …
• default: <оператор>
• …
• case: ; }