Mavzu rossiya federatsiyasi. 18. Ma`ruza mashg`ulotining texnologiyasi Vaqti

B) Qishloq xo'jaligi
. 
Rossiya juda katta yer fondiga ega. Mamlakat yer fondi 1707,5 mln gektarni tashkil etadi. 
Lekin yer fondi tarkibida qishloq xo'jaligida foydalaniladigan yerlar bor yo'g'i 209,0 mln gektarni 
tashkil etadi. (Qishloq xo'jaligida foydalaniladigan yerlar maydoniga ko'ra dunyoda Xitoy va 
AQShdan keyin uchinchi o'rinni egallaydi). 
Mamlakatda haydaladigan yerlar maydoni aholi jon boshiga 0,87 gektarga to'g'ri keladi. (Bu 
ko'rsatgich Qozog'istonda 2,0 gektar, Kanadada-1,7 gektar, AQShda-0,54 gektar, Yaponiyada-
0,03 gektarni tashkil etadi). 
Hozirgi vaqtda mamlakat qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishda tarkibiy qayta qurish jarayoni 
kechirilmoqda. Agrar islohatlar doirasida kolxoz va sovxozlarni qayta tashkil etish, yerlarni 
qaytadan taqsimlash, ularni xususiylashtirish ishlari davom etmoqda. 
Mamlakat qishloq xo'jaligi 2-ta asosiy dehqonchilik va chorvachilik tarmoqlaridan 
iborat
. 
Rossiya hududida tabiiy sharoit tabiat zonalari bo'yicha o'zgarib boradi. Shuning uchun ham 
ekiladigan maydoniy o'simliklar va boqiladigan hayvon turlari zonalar bo'yicha farq qiladi. 
(qishloq xo'jaligining mintaqalar bo'yicha ixtisoslashuvi). 
Shunday qilib Tundra va o'rmontundra zonasining asosiy ixtisoslashgan sohalari bug'uchilik, 
ovchilik va baliqchilik hisoblanadi. Bu zonada dehqonchilik uchun sharoit noqulay. 
Tayga zonasidagi daryo vodiysi bo'ylarida dehqonchilikning rivojlangan markazlari katta 
maydonlarni egallaydi. Bu yerlarda asosan chorvachilik sohalari ham rivojlantirilgan.
Tayganing janubiy qismi va aralash o'rmonlar zonasi (Rossiyaning yevropa qismi 
noqoratuproq zonasi)da zig'ir, donli ekinlar (javdar, so'li, arpa), sabzavot, kartoshka va xashaki 

---

ekinlar ekiladi. Ushbu zonada sut va go'sht-sut yo'nalishiga ixtisoslashgan chorvachilik sohasi 
yetakchilik qiladi. Ko'p sonli sanoat markazlari atrofida cho'chqachilik va parrandachilik 
rivojlangan. G'arbiy Sibir taygasining janubiy qismida ekin maydonlari katta maydonlarni tashkil 
etadi.
O'rmondasht zonasi, Rossiya yevropa qismi qora tuproq zonasi shimolida ziroatchilik 
yetakchi soha hisoblanadi. Bu yerda donli va texnika ekinlari (bug'doy, javdar, so'li, qand lavlagi, 
kungaboqar, makkajo'xori, kartoshka, ildizmevali yem-hashak ekinlar) yetishtiriladi. Don va 
kartoshka ekinlarini qayta ishlash hisobiga ko'pgina ozuqa-yem olinadi. Bu esa yirik 
qoramolchilik, cho'chqachilik va parrandachilikni rivojlantirish uchun ozuqa ba'zasi bo'lib xizmat 
qiladi. Bu yerda bog'dorchilik muhim sohalardan biri hisoblanadi. 
Rossiya Federasiyasi yevropa qismi dasht (Volgabo'yi, Ural) rayonlarida bug'doy va 
makkajo'xori yetishtiriladi. Makkajo'xori qoramollar va parrandachilik uchun muhim ozuqa 
hisoblanadi. G'arbiy Sibir dashtlarida bahorgi bug'doy yetishtiriladi.
Tabiiy yaylovlarda esa yirik qoramollar, quriq iqlimli rayonlarda qo'ylar ko'paytirilmoqda. 
Uzoq Sharqning dasht rayonlarida (Volgabo'yi) don va soya dehqonchiligi va sut-go'sht 
chorvachiligi rivojlangan.
Uzoq Sharqning Primorye o'lkasida musson iqlimi alohida tabiat zonasini hosil qiladi. (Uzoq 
Sharqda sholi yetishtiriladi).
Rossiyaning janubiy chalacho'l va cho'llar zonasida (Volgabo'yi, Qollshqiya, Dog'iston) 
go'sht-jun qo'ychiligi rivojlangan. 
Rossiya Federasiyasining tog'li rayonlarida (Kavkaz, Oltoy, Sayan) tog' yaylov chorvachiligi 
rivojlangan.
Mamlakatning yirik shaharlari atrofida shahar atrofi xo'jaligi rivojlantirilgan.