Mavzu. Rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar nutq kamchiliklarini

Kommunikativ malakani baholash quydagi meyorlarni hisobga olgan holda о‘tkaziladi.

.
1-jadval

Bolalarning kommunikativ malakalarini baholash mezonlari	Balda baholash	Nutq kommunikatsiyasi darajasi
Bola muloqotda faol, eshitishni va nutqni tushunishni biladi, vaziyatni hisobga olgan holda muloqotga kirishadi, kattalar va bolalar bilan oson muloqotga kirishadi, о‘z fikrlarini aniq va ketma-ket bayon qiladi, nutqiy etiket shakllariga amal qiladi.	3	Yuqori
Bola nutqni eshitadi va tushunadi, muloqotda qatnashadi (kо‘pincha boshqalarning tashabbusiga kо‘ra), nutqiy etiketga amal qilish qobiliyati barqaror emas.	2	О‘rta
Bola faol emas, pedagoglar bilan muloqotda kamgap e’tiborsiz nutqiy etiketdan kam foydalanadi, о‘z fikrini ketma-ket bayon etish ularning mazmunini aniq bera olmaydi.	1	Past

2. 
   Bolalarning bog‘langan nutqi bosqichini о‘rganish.
   

Metodik kо‘rsatmalar.
Bog‘liq nutq darajasini о‘rganish uchun «Matnni qayta sо‘zlab berish» metodikasidan foydalaniladi. Bolalarga katta bо‘lmagan notanish hikoya yoki ertakni eshitish taklif qilinadi. Bolalarning qayta gapirib berishi yozib olinadi va quydagi kо‘rsatkich asosida taxlil etiladi. (2-jadval).
2-jadval.

Matnni tushunish	Bola asosiy fikrini tо‘g‘ri ifodalay oladimi.
Matnni tuzish	Qayta sо‘zlab berish matnini aniq va ketma-ket qurish qobiliyati.
Leksika	Matn leksikasini qо‘llashning tо‘liqligi, muallifning ifodaviy materiallarini о‘ziniki bilan almashtirish
Grammatika	Gap tuzishning tо‘g‘riligi, qо‘shma gaplarni qо‘llash qobiliyati.
Nutq ravonligi	Qayta - gapirish jarayonida pedagog tarafidan aytib turish holatining mavjudligi yoki mavjud emasligi, matnni qayta о‘qish zarurati.

Har bir kо‘rsatkich alohida baholanadi. Matnni qayta aytib berishning eng yuqori bahosi - 10 ball, 2 ball - tо‘g‘ri aytib berish; 1 ball - matndan ahamiyatsiz darajada chetga chiqish, grammatik xatolar, uzun pauzalarning yо‘qligi, aytib berishlarning kamligi;

0-ball - notо‘g‘ri qayta aytib berish. Matn tuzilishining buzilishi. Matn tuzilmasining nuqsoni, leksikaning kambag‘alligi, pauzalarning kо‘pligi, aytib berib turishga muxtojlik.
Shunday qilib, 10 ball baholash matnni aytib berishning yuqori darajasini kо‘rsatadi, 5 ball о‘rta darajani, 5 balldan past baho - past darajani kо‘rsatadi.

3.