Mavzu: Rivojlangan mamlakatlarda inflyasiyaga qarshi siyosatning xususiyatlari

Turkiyada inflyatsiya 20 yil ichida eng yuqori darajaga ko‘tarildi

Turkiyadagi inflyatsiya darajasi yanvar oyida 20 yillik eng yuqori darajaga yetdi. Asosiy sabablar — energiya, oziq-ovqat narxlari va zaiflashayotgan lira. Bu haqda Bloomberg xabar bermoqda.

Foto: “Daryo” / Madina Nurman
Narxlar yanvar oyida dekabrdagi yillik 36,08 foizdan 48,69 foizga o‘sdi. Oylik inflyatsiya 11,1 foizni tashkil etdi.Ishlab chiqarish narxlari oy davomida 10,45 foizga oshib, yillik inflyatsiyani 93,53 foizga yetkazdi.Energetikada inflyatsiya darajasi dekabrdagi 42,93 foizdan 76,38 foizga ko‘tarildi. Hukumat yanvar oyida maishiy elektr energiyasi narxining 130 foizga ko‘tarilishi bilan tarixiy o‘sishini e’lon qildi.Iste’mol savatining qariyb chorak qismini tashkil etuvchi oziq-ovqat mahsulotlari narxining yillik o‘sishi yomon ob-havo sharoiti tufayli 55,61 foizgacha tezlashdi. Markaziy bank yil yakunlari bo‘yicha oziq-ovqat inflyatsiyasi taxminini avvalgi 13,9 foizdan 24,2 foizgacha qayta ko‘rib chiqdi.Asosiy inflyatsiya indeksi shuni ko‘rsatdiki, oziq-ovqat va energiya kabi o‘zgaruvchan mahsulotlarni hisobga olmaganda narxlar dekabr oyidagi yillik 31,88 foizdan 39,45 foizga o‘sgan. Turkiyaning inflyatsiyaga moslashtirilgan asosiy foiz stavkasi salbiy 35 foiz atrofida bo‘lmoqda. Bu rivojlanayotgan bozorlar orasida eng past real daromaddir.Turkiyaning tijorat poytaxti Istanbulda chakana narx inflyatsiyasi dekabrdagi 34,18 foizdan o‘tgan oyda 50,91 foizga ko‘tarildi.Markaziy bank 17-fevral kuni kursni belgilash bo‘yicha navbatdagi yig‘ilishini o‘tkazadi. Joriy yilda lira barqarorlikni saqlab qolgan bo‘lsa-da, sentabr oyida kurs pasayganidan beri mahalliy valyuta dollarga nisbatan o‘z qiymatini taxminan 35 foizga yo‘qotdi.Turkiyada vaziyat qachon bu darajaga yetdi?
2020-yilning oktyabr oyida Turkiya Markaziy banki kutilmaganda foiz stavkalarini avvalgi darajada qoldirishi natijasida turk lirasi shiddatli darajada qadrsizlanishni boshlagan edi.Keyinchalik Erdo‘g‘on voqealar fonida Markaziy bank rahbarini ishdan oldi. Noyabr oxirida Turkiyada lira kursining tushib ketishi oqibatida hukmron partiyaga qarshi norozilik namoyishlari bo‘lib o‘tgan edi. Avvalroq Turkiyada odamlardan lirani saqlab qolish uchun dollardan voz kechish so‘ralgani haqida xabar berilgan edi. 

3.