Mavzu: rdb qurilmasida o’qish dastur yurituvchilari. Reja

2. KULACHOKLI VA KOMMANDO APPARATLI TIZIMLAR.
Inson o‘z mehnatini yengillashtirish uchun turli asboblar, moslamalar, mexanizmlar yaratgan va yaratmoqda. Vaqt o‘tishning mehnatning texnik vositalari takomillashib borgan bo‘lsa ham mehnat predmetlarini tayyorlash operatsiyalarining majmui ketma-ketligi saqlanib qolgan. Inson bu vositalar yordamida operatsiyalarning ketma-ketligini qo‘lda bajarib, o‘zi uchun kerakli mehnat predmetini maxsus tayyorlagan.
Jarayonlarni boshqarish qonuni sikllidir. Bu holda boshqaruv priyomlarining soni ko‘p emas. Ishchining mehnatini engillashtirish maqsadida bu priyomlarni avtomatik qurilmalar yordamida amalga oshirish maqsadga muvofiq. Ishlab chiqarish ob’ekti tez-tez o‘zgarib turadigan ishlab chiqarishda dastgohning qayta sozlanishi ta’minlanishi lozim. Bu qo‘shimcha qurilmalar ishlab chiqishni talab etadi. Mashina barcha ish organlari asosiy yuritmalarining mexanizmlariga ta’sir etuvchi qurilmalar majmui avtomatik boshqarish sistemasi deyiladi.
Ishlab chiqarish jarayonlarini mexanizatsiyalashtirishdan asosiy maqsad - odam mehnatini yengillashtiradigan turli moslamalar va qurilmalar yaratish. Bu xolda odamning vazifasi moslama va qurilmalarni boshqarish, tekshirish, sozlashdan iborat bo‘ladi.
Ishlab chiqarish jarayonlari avtomatlashtirilganda boshqarish va tekshirish ishlarini maxsus mexanizmlar, qurilmalar va priborlar bajaradi, ya’ni avtomatika elementlaridan foydalaniladi.
Texnikaning tez rivojlanishi avtomatlashtirishning sifat jihatdan yangi usullarini qo‘llashni taqazo etadi va ishlab chiqarish yuqori darajada texnologik moslashuvchanligiga erishishni asosiy vazifa qilib qo‘ydi. Bu esa sonli programmalar yordamida boshqaruvning yaratilishiga olib keladi.
Metall kesish jihozlari ishini avtomatlashtirish uchun dastgohlar ish organlari harakatini boshqarishning turli sistemalari kopirli boshqarish sistemalari kulachokli taqsimlash vali bilan boshqarish
sistemalari va sonli programmalar yordamida boshqarish sistemalaridan foydalaniladi.