Мавзу: Разведка канава ва траншеялар қазиш. Канавалар ва траншеялар қазишда техника хавфсизлиги қоидалари

Мавзу: Разведка канава ва траншеялар қазиш.Канавалар ва траншеялар қазишда техника хавфсизлиги қоидалари.

Режа:

1.Тоғ жинсларининг очилмалари. Туб ва сунъий очилмалар.

2. Канава ва траншея ҳақида тушунча.

3.Канава ва траншеяларни ўтиш.

4. Ҳужжатлаштириш.

5. Канава ва траншеяларни ўтишда техника хавфсизлиги.

Тоғ жинси очилмалари ҳақида тушунча.

Фойдали қазилма конларини қидирув ишларида, асосан разведка ишларида, тоғ жинсларининг туб очилмалари мухим ахамиятга эга. Бу очилмалар ўрганилаётган худудимизда таркалган тоғ жинслари хакида тўлиқ маълумот олишга ёрдам беради.

Геологик қидирув ишларида тоғ жинслари очилмаларининг қуйидаги турлари қўлланилади:

табий очилмалар – бу туб тоғ жинсларининг табий жараёнлар натижасида ер юзасига чиққан кисми;

сунъий очилмалар – экзоген жараёнлар натижасида коплама тоғ жинслари билан ёпилган туб тоғ жинсларини тоғ лаҳмлари ўтиш ёрдамида очилган кисми.

Тоғ жинсларининг сунъий очилмалари тоғ лаҳмлари ва бурғу қудуқлари ёрдамида амалга оширилади.

Канава – ер юзасида туб тоғ жинсларини очиш учун ўтиладиган ариксимон тоғ лаҳми, чуқурлиги одатда 1-3м.

Траншея-трапециясимон кўринишда қазиладиган асосан юмшоқ тупроқ қатламини қазиб туб жинсни очишда қўлланиладиган тоғ лағми.

Траншеяларни ўтиш.

Канава ва траншеяларни қазиш умуман олганда тоғ лаҳмларини қазиш бу ту тоғ жинси устидаги қоплама жинснинг қаттиқлигига боғлиқ. Канава ва траншеяларни ўтишда асосан қаттиқлиги 1-4 категориядаги юмшоқ ва сочилувчан жинслар бўлганида ўтилади. Асосан қўл меҳнати камдан кам ҳолларда эса техника жалб этилади.

Канава ўтиш жараёнида коплама жинслар, туб жинсларнинг нураган қисми ва иложи бўлса туб жинсларни ҳам 0,5м гача олиб ташланади

Канавани ҳужжатлаштириш.

Канавани ҳужжатлаштиришдаги бирламчи асосий ҳужжат канаванинг плани ҳисобланади. Асосан канаванинг таг қисми ҳужжатлаштирилади. Биринчи навбатда канава майдонга боғланади (привязка) қилинади ва ориентирланади (канаванинг йўналиш азимути олинади). Кейин рулетка тортилиб керакли масштабда план тузилади ва геологик маълумотлар акс эттирилиб тоғ жинсларидан олинган наъмуналарнинг нуқталари кесмага тегишли оралиқларга туширилади. Ер юзасида канава йўналиши ўзгарган ҳолда янги азимут олинади. Тоғ лаҳмларини ҳужжатлаштиришнинг бу усули чизиқли ҳужжатлаштириш дейилади.

Канавани ҳужжатлаштириш.

Баъзи ҳолларда (геологик нуқтаи назардан муҳим бўлганда) канава девори учун тўрли (сетка бўйича) ҳужжатлаштириш қўлланилади.

Канава ҳужжатлаштирилиши бўйича асосий ҳужжатлар тўплами қуйидагилардан иборат: канаванинг журнали , плани, деворлар чизмаси, канавани кўндаланг кесмаси.

Канавани ҳужжатлаштириш.

Канаванинг журнали.

Канаванинг журнали.

Канаванинг деворлар чизмаси, канавани кўндаланг кесмаси.

Канава ва траншея ўтишда техника хавфсизлиги.

Канава ўтишдаги асосий техника хавсизлиги коидалари куйидагилардан иборат:

- керакли махсус иш кийимлари;

- 2 м чуқур бўлган канавалар мустаҳкамланиши шарт;

- канава чуқурлиги 4м дан ошмаслиги керак:

- чигириқ ишлатилган тақдирда, тормозли мосламаси бўлиши шарт.

Эътиборингиз учун рахмат.