|
2. Musiqa fanlari: (musiqa nazariyasi, musiqiy dramaturgiya tahlili va boshqalar).
3.Rejissorlik va sahna fanlari: (rejissorlik va aktyorlik mahorati, sahna maydonini bezash va boshqalar).
“Raqs kompozitsiyasi va sahnalshtirish” mavzusi fanlar boʻyicha darslarda olingan bilimlarni birlashtiradi. Ularni bilim va fikr bilan kasbiy koʻnikmalar tizimiga olib boradi. Xoreografik asarlarni yaratishnimg zamonaviy usullarini ozlashtirish imkonini beradi.
“Kompozitsiya va raqs” mavzusi xoreograflarni tayyorlashning umumiy tizimida alohida oʻrin tutadi va oliy oʻquv yurtlarida oʻrganilayotgan “baletmeysterlik san’ati” fani bilan chambarchas bogʻliq.
Xoreografik san’at boʻlimlari oldida turgan maqsad va vazifalar, keljakda ishlaydigan mutaxassisni shakllantirishdir.
Lets xoreografiya maktabi, xoreografik yoʻnalishdagi san’at maktabida, raqs jamoasi.
“Raqs kompozitsiyasi va sahnalashtirish” fanining asosiy maqsadi raqs jamoalar rahbarlarining har tomonlama rivojlangan xoreograflarni tarbiyalashdan iborat.
Mavzuning vazifasi xoreograflarni tayyorlashni original raqs kompozitsiyalarini va xoreograflarni, ya’ni, baletmeysterlarni ishlab chiqaruvchi xoreograflarni oʻz ichiga oladi.
Xoreografiya oʻqituvchisi faoliyatining asosiy mezonlari – bolani raqsga oʻrgatish, raqsni ishlab chiqarish, yaratish, sahnalashtirish, shuningdek, xoreograflarning yangi avlodlarini tayyorlash uchun xoreografik merosning eng yaxshi namunalarini saqlab qolish qobiliyati.
Kompozitsiya - bu xoreografik asarni yaratish boʻyicha ish jarayoni boʻlib, u shakl va mazmunning birligi, ifodali vositalar va xususiyatlarning oʻziga xosligi bilan ajralib turadi. Shuning uchun kursning vazifalaridan biri xalq, klassik, zamonaviy, tarixiy-maishiy, Estrada, ball, duet va boshqa maktablarni chuqur oʻrganishdir. Shu bilan birga raqs maktabining kelib chiqish tarixi, oʻziga xosligi, texnologiyasini yaqindan oʻrganish kerak.
Kursning eng muhim vazifasi xalq-sahna xoreografiyasining turli shakllari va janrlarini, shuningdek, zamonaviy musiqa teatrlarining eng yaxshi asarlarini, xalq raqslari ansambllarini, pop raqslarini, zamonaviy raqslarni va boshqalarni tahlil qilishdan iborat. Raqslar – bu kompozitsiyalar yaratish qonunlarini chuqur oʻrganish va oʻquvchilarning leksik arsenalini kengaytirishga yordam beradi.
“Raqs kompozitsiyasi va sahnlashtirish” kursi ikki qismga boʻlinadi: nazariy (ma’ruza va yozma topshiriqlarni bajarish), amaliy.
Raqs kompozitsiyasi – bu xoreografiya kompozitsiyasi, turli raqs va plastic elementlarning bir butunligi, individual komponentlarning aloqasini birlashtiradi.
Raqs kompozitsiyasining elementlari:n musiqa, dramaturgiya, xoreografik tasvir, xoreografik matn, chizma, xoreografik obraz.
Har bir san’at turi dunyo kesimida ifodaviylik, shakllar, urf-odatlarni rivojlantirish uchun qabul qilinadi.
Raqs chizmasi – raqs kompozitsiyasining ajralmas qismi. Kompozitsiyani baletmeyster yaratuvchi, xoreografik asar muallifi yaratadi. Har bir kompozitsiya bir qator raqs kompozitsiyalarini oʻz ichiga oladi, u muayyan musiqiy materialga asoslangan va musiqning barcha xususiyatlarini aks ettirish, drama qonunlariga muvofiq qurilishi va ekspozitsiyani bogʻlanish avj nuqtasini oʻz ichiga oladi.
Kompozitsiyada raqs chizmasi va xoreografik matnni belgilash kerak. Raqs chizmasi – bu sahnadagi raqqoslarning joylashishi va harakatlari. Raqsning chizilgan rasmlari, shuningdek, barcha kompozitsiyalar ( u ma’lum bir fikrni ifodalashi kerak) xoreografik sarning asosiy gʻoyasiga, qahramonlarning hissiy holatiga boʻysunishi kerak, xoreografik asarni yaratishda raqs chizmasini singdirishdan oldin, ularning harakatlari va harakatlaridan voz kechib, raqs matnini uzviy bogʻlikligini aytishi uchun ketadi.
Aristotelning ta’kidlashicha, qadimiy raqqoslar ritmik harakatlar vositasida ikkala belgi, ruhiy holat va harakatni tasvirlaydi. Qishloq xoʻjaligining paydo boʻlishi bilan birga, raqsning chiziqli konstruksiyalari ham paydo boʻladi. Bu esa, uning mehnat jarayoni – dala ishlarining aks etishi bilan bogʻliq.
Qadimgi xalqlarning raqs chizmasini rivojlantirishda improvizatsiya katta ahamiyatga ega edi. Shamanlarning raqslari deyarli bugungi kungacha saqlanib qolgan poydevor.
Asrlar mobaynida xoreografiya san’ati murakkablashdi, sharaflandi. Raqs kompozitsiyasining barcha qismlari ishlab chiqilgan. Turli xil chizilgan.
Raqsning chizmasini yaratishda baletmeyster qahramonning tasvirini, xarakterini, kayfiyatini yanada toʻliq ochib berishi uchun barcha imkoniyatlardan foydalanilishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
