Mavzu: Raqobat kurashida hujumkor va mudofaa strategiyalardan foydalanish. Reja: Kirish

1.Hujumkor strategiyalar va mudofaa strategiyalari.
Raqobat ustunligiga deyarli xar doim muvaffakiyatli xujumkor strategik xarakatlar xisobiga erishiladi. Ustunlikka erishishni ta’minlash uchun muvaffakiyatli xujumkor strategiyaga qancha vakt talab etilishi tarmoqdagi raqobat tavsifiga bog’liq. Ustunlikni ta’minlash vakti kiska bo’lishi, xizmat ko’rsatish sohasidagi kabi, murakkab texnologik jarayonli kapital talab etadigan tarmoqlardagi kabi ancha davomli bo’lishi xam mumkin. Ideal darajada sozlangan xarakatlar mikyosi ancha katta bo’lgan (masalan, yangi kimmatbaho dorining patentiga farmatsevtikada ega bo’lish sezilarli ustunlikni ta’minlaydi) yoki uncha katta bo’lmagan (masalan, tikuvchilik sanoatida. Bunda kiyimlarning yangi modadagi fasonlari osongina o’zlashtirilishi mumkin, nusxa kuchirish orkali) raqobat ustunligini yaratishi mumkin. Muvaffakiyatli xujumdan sung «mevalarning samarasini» kurish davri keladi. Bu davrning davomiyligi esa rakiblarga yuqotilgan pozitsiyalarni qaytarib olish uchun xujumga utishga qancha vakt kerak bo’lishiga bog’liqdir. Rakiblar Korxona yaratgan ustunlikka karshi jiddiy karshi xujum boshlashlari bilan uning yemirilishi boshlanadi. Egallangan mavkeini saklab kolish uchun Korxona ikkinchi strategik xujumni amalga oshirishi kerak. Uning fundamentini esa raqobatchi ustunlikka erishish maqsadida kurashni kuchaytirgan paytlarida xujumga utishga tayyor turish uchun «mevalarni samarasini» kurish davrida ko’rib kuyish kerak bo’ladi. Raqobat ustunligini saklab turish uchun Korxona rakiblardan bir bosh baland bo’lishi kerak. Bozordagi o’zining pozitsiyasini mustaxkamlash uchun ketma-ket strategik xujumlar uyushtirishi va xaridorlarning moyilligini saklab turishi lozim.
Hujum strategiyasi - bu korxona o'z bozor mavqeini ta'minlash uchun raqobatbardosh bo'lish uchun bozor yetakchisiga qarshi ma'lum qadamlar qo'yishdir. Korxonalar va kompaniyalar o'z mahsulotlarini farqlash, uni arzonroq narxda taklif qilish yoki resurs ustunligiga ega bo'lish orqali raqobatdosh ustunliklarga ega bo'ladilar. Hujum strategiyasiga rioya qilishda yodda tutish kerak bo'lgan narsa shundaki, raqobatchilar unga qarshi turmasligi kerak. Mashhur tajovuzkor strategiyalardan ba'zilari shundaki, siz narxni sezilarli darajada pasaytirasiz, diqqatni jalb qilish uchun ijodiy va jozibali dizayn va ajoyib marketing va reklama kampaniyasi.
Samarali hujum strategiyasi sizga uzoq vaqt davomida raqobatdosh ustunlikni ta'minlaydi. Striklend va Tompson raqobatbardosh vaqtni uchta toifaga bo'lishdi;

• 
  Qurulish davri
  
• 
  Imtiyozlar davri
  
• 
  Eroziya davri
  

Qurilish muddati resurslarning mavjudligiga qarab qisqa va uzoq bo'lishi mumkin. Agar resurslar tayyor bo'lsa, u qisqa bo'ladi. Aks holda, uzoqroq bo'lar edi.
Imtiyozlar davri - bu korxona raqobatning afzalliklaridan foydalanadigan vaqt. Bu sizning ijodiy taklifingizga qarab qisqa yoki uzoq bo'lishi mumkin.
Eroziya davri - bu raqobatchi sizning taklifingizga qarshi chiqish yo'lini topdi. Bu sizning raqobatdosh ustunligingizning tugashini anglatadi.
Korxonalar har doim hujum va mudofaa strategiyalaridan foydalanishlari mumkin. Misol uchun, nashriyot kompaniyasi texnologiya va tarqatishda ba'zi o'zgarishlar kiritadi. Hujumkor strategiya kompaniyadan o'z resurslarini jozibador bozorlarga diversifikatsiya qilishni, ko'proq resurslarni investitsiyalashni va texnologiyani tarqatish uchun patent olishni talab qiladi. Hujumkor strategiya kompaniyani izdoshga emas, balki trendni belgilovchiga aylantiradi. Agar ular innovatsion bo'lsa va tadqiqot va ishlanmalar byudjetini alohida ajratgan bo'lsa, faqat o'sha firmalar hujumkor strategiyaga amal qiladilar. Firmalar hujumkor strategiyaga amal qilganda, raqobatchilarni yo'q qilish uchun boshqa korxonalarni sotib olishadi.

Muvaffaqiyatli hujum strategiyasi quyidagi bosqichlarni yodda tutishi kerak;

1.Kompaniya qisqa vaqt ichida mijozlar tomonidan mahsulot qabul qilinishiga erishishi kerak. Bu yangi va oqilona innovatsion bo'lishi kerak.
2. Qarshi taklifni ishga tushirish orqali raqobatni kamaytirishingiz kerak.
3. Qarshi taklifni ishlab chiqarish uchun barcha kerakli resurslarga ega bo'lishingiz kerak.
4. O'z pozitsiyangizni himoya qilish uchun sizda favqulodda vaziyatlar rejasi bo'lishi kerak.
Agar imtiyozlar muddati uzoq davom etmasa, bu raqobatchilar istalgan vaqtda qarshi taklif bilan chiqishlari mumkinligini anglatadi. Ular sizning innovatsion farqlovchi mahsulotingizni nusxalashlari mumkin. Hujum strategiyasi faqat sizning biznesingiz kuchli resurslar va malakalarga ega bo'lsa ishlaydi. Tajribali kompaniyalar o'z raqobatchilarining zaif tomonlarini nishonga olishadi. Baxtsiz mijozlar singari, eskirgan texnologiya, mijozlarga xizmat ko'rsatish va boshqa mahsulotlar qatori muammolari raqobatbardosh ustunlikka erishishga yordam beradi. Yangi korxonalar va shuhratparast kompaniyalar bozorda qandaydir ustunlikka ega bo'lish va o'z mavqeyini mustahkamlash uchun hujumkor strategiyaga amal qilishadi.
Hujumkor strategiyalar bilan muvaffaqiyatli bo'lish uchun kompaniya buni qila olganligiga ishonch hosil qilishi kerak;
- mijozlarning o'z mahsulotini qisqa vaqt ichida qabul qilishiga erishing (agar u juda innovatsion yoki dunyoda birinchi marta ishlab chiqarilgan mahsulot bo'lmasa).
- joylashtirish uchun zarur resurslarni to'plash;
- qarama-qarshi hujumlarni boshlash uchun tajovuzkor harakatlar orqali raqobatchilarni to'xtating;

• 
  uning noto'g'ri holatini himoya qilish uchun birin-ketin hujum va mudofaa harakatlarini o'ylab toping.
  

Kompaniya shuni yodda tutishi kerakki, raqobatdosh ustunlikning "foydalanish davri" uzoq davom etmasligi mumkin. Vaqtning ma'lum bir nuqtasida, raqobatchilar strategik harakatlarni payqab, qarshi javob berishni boshlaydilar. Misol uchun, agar hujum strategiyasi farqlash ustunligiga olib kelsa, raqobatchilar tezda farqlash atributiga taqlid qilishlari mumkin. Imkoniyatli raqobatchilar, ehtimol, bozordagi kamchiliklarni bartaraf etish tashabbuslari orqali qarshi hujumga o'tishlari mumkin. Natijada, kompaniyaning raqobatdosh ustunligi pasaya boshlaydi. Hujum strategiyalari, agar ular kompaniyaning asosiy vakolatlari yoki resurslarning kuchli tomonlari va raqobatbardosh imkoniyatlari bilan bog'langan bo'lsa, muvaffaqiyatli ishga tushiriladi. Strategik hujumlar uchun yaxshi nomzodlar "bozorning zaif tomonlari" bo'lgan bozor yetakchilaridir, masalan, eskirgan texnologiyalar, baxtsiz mijozlar, past mahsulot qatori, raqobatdosh kamchiliklarga ega bo'lgan ikkinchi o'rindagi firmalar va kichik mahalliy kompaniyalar. Bozorda tajovuzkor harakatlar bilan raqobatchilar sanoatga yangi kelganlar, shuningdek, bozordagi mavqeini yaxshilash niyatida bo'lgan iqtidorli tashkil etilgan kompaniyalardan bo'lishi mumkin.
Raqobat bozorlarida barcha firmalar rakobatchilar uyushtiradigan xujumlarning ob’ektlari bulishi mumkin. Xujumlar xuddi eski, amaldagi firmalar tomonidan bulganidek, yangi firmalar tomonidan bulganidek, yangi firmalar tomonidan xam bulishi mumkin. Ximoyaviy strategiyaning maksadi xujumga uchrash xavfini kamaytirish yoki ularni eng kam yukotish bilan utkazib yuborish. Ximoya strategiyasi kompaniyaning rakobat ustunligini kuchaytirmasa xam, rakobat pozitsiyasi atrofida mudofaa inshootlarini tashkil etish va rakobat ustunligini saklab kolish imkonini beradi.