Mavzu: Quruq kanoppoyadan po‘stlog‘ini ajratish Baholash uslublari va kanoppoyani baholash

Uzun tolani baholash.
Uzun tolani baholashdagi asosiy sifat belgilari uning pishiqligi, egiluvchanligi va ingichkaligidir.
Agar tola yaxshi egiluvchanlik xususiyatiga ega bo‘lsa,ko‘p marota- ba egish va burash ta’sirlariga chidamli bo‘ladi va shuning uchun undan yupqa va mahkam gazlamalar to‘qiladi.
Kanop tolasining yigiriluvchanlik xususiyatini oshirish maqsadida kanop fabrikalarida uning har xil moyli emulhsiyalar yordamida sunhiy ravishda yumshatiladi.
Tolaning egiluvchanlini, pishiqligini aniqlash uchun tayyorlangan mahlum massali va uzunlikdagi tutam tolalar G-2 egiluvchanlikni aniqlovchi pribor yordamida instrumental usulda mm hisobida aniqlanadi. Organoliptik usulda esa tolaning egiluvchanligini tolani ushlab ko‘rilib, yumshoqligiga qarab subhektiv aniqlanadi.
Yuqori sifatli tolada mana shu uchala asosiy belgi yaxshi rivoj langan bo‘lishi kerak. Shulardan birontasining kamayishi tolaning texnologik qiymatini pasayishiga olib keladi. Bahzan asosiy bel- gilaridan biri boshqalari hisobiga juda rivojlangan bo‘lishi mum- kin. Bunday hol ko‘proq ivitish prosessini noTo‘g‘ri uyushtirish natijasida kelib chiqishi mumkin. Agar ivitish prosessi oxiriga yetkazilmagan bo‘lsa, u holda tolani o‘rab turgan va parenxima to‘qimalari parchalanmagan bo‘lgani uchun tolaning pishiqligi yuqori bo‘ladi. Lekin bunday tola dag‘al va qiyin ajraladigan bo‘ladi. Bunday toladan yaxshi material to‘qib bo‘lmaydi hamda undan tayyorlangan buyum tezda yirtilib ketadi. Agar ivish prosessi o‘tib ketsa, tola juda yumshoq va ingichka bo‘lib, pishiqligi pasayib ketadi. Bunday toladan sifatli ingichka ip va chidamli gazlama to‘qib bo‘lmaydi.
Kalta tolani baholash.
Kalta tolaning sifati uning tashqi alomatlariga, undan bura-lib yasalgan lentaning pishiqligi hamda tozaligiga qarab baholanadi. Tashqi alomatlariga qarab baholangan tolaning rangi, bir xil sifatli bo‘lishi, kasallanmaganligi ko‘zdan kechiriladi. Bu ko‘rsatkichlar texnologik prosesslarning ishlanadigan material xususiyatiga moslab tashkil qilinishiga bog‘liq.
Kalta tolaning tozaligi undan keyingi ishlash natijasida olinadigan mahsulotlarning sifatini belgilaydi.Shuning uchun standartda har qaysi nomerli kalta tola uchun ruxsat etilgan yog‘ochlik qoldig‘i normasi belgilangan.
Kanop korxonaolarida tola tarkibidagi yog‘ochlik qoldig‘ining ko‘p ozligi tolani ko‘zdan kechirib yoki laboratoriyada analiz qilib aniqlanadi. Kalta tolaning pishiqligi undan to‘qilgan mahsulot-ning pishiqligini belgilaydi: pishiq toladan pishiq mahsulot to‘qiladi. Shuning uchun kalta tolani baholaganda pishiqligiga katta ahamiyat beriladi.
Kalta kanop tolasining eng xarakterli nuqsonlaridan biri “panja” va po‘stloqsimon tolalardir. Bunday nuqsonlar toladan ishlangan mahsulotlarning sifatini pasaytiradi.
NAZORAT SAVOLLARI.
1. Baholashni qanday usullarini bilasiz?
2. Kanoppoyani baholashda uning qanday ko‘rsatkichlari ehtiborga olinadi.
3. Poya namunasini namligi prosent hisobidagi hisoblash formulasini yozing va tushuntirib bering.
4. Zarpechak bilan zararlanishni hisoblash formulasini yozing va izohlang?
5. Ko‘k po‘stloqni qanday ko‘rsatkichlari bo‘yicha baholanadi .