Mavzu: Qurilish mashinalari sonini aniqlash, kerak bo’lgan ishchilar sonini aniqlash. Reja

16-amaliy mashg‘ulot
MAVZU: Qurilish mashinalari sonini aniqlash, kerak bo’lgan ishchilar sonini aniqlash.
Reja:
1. Yer ishlarini bajarish uchun mashina-mexanizmlar kompleksini tanlash prinsipi.
2. To‘g‘on tag sathida o‘suvchi qatlamni qozib olish uchun mexanizm tanlash, uning ish unumdorligini aniqlash.
3. Topshiriq.

1. 
   Yer ishlarini bajarish uchun mashina-mexanizmlar kompleksini tanlash prinsipi
   

Yer ishlarini bajarish uchun qo‘llaniladigan mashina va mexanizmlarning turi va soni joyning relefi, grunt turi , yer ishlarining hajmiga qarab YaM va N ning 2-to‘plam, 1-bo‘limning 1-jadvali bo‘yicha aniqlanadi.

Grunt turi	Mexanizmlar turi
	Ekskovator	buldozer	skreper	greyder
Qum	1 gurux	II guruh	IIguruh	IIguruh
Supes	1 gurux	II guruh	IIguruh	IIguruh
Suglinok	1 gurux	I guruh	Iguruh	Iguruh
Loy (glina)	1 gurux	II guruh	IIguruh	IIguruh
O‘suvchi qatlam	1 gurux	II guruh	Iguruh	-

Yer ishlarini bajaruvchi mashina-mexanizmlarni tanlash.
Yer ishlarini bajarish sharoitlarini qoniqtiradigan, texnik ko‘rsatkichlari bir-biriga ikkita bir xil mexanizmlar taqqoslanuvchi variantlar sifatida tanlab olinadi (YaMvaN 2-to‘plam asosida to‘g‘ri va teskari kovshli ekskovatorlar, buriladigan va burilmaydigan otvalli buldozerlar taqqoslanuvchi variantlar sifatida qabul qilinishi mumkin.) , texnik ko‘rsatkichlari yozib olinadi.

• 
  Mexanizmlarning variantlar bo‘yicha smenaliish unumdorligi aniqlanadi.
  

U_n = (t_sm·o‘lchov birlik) / N_{vr , m}³/ smena.
Bunda :t_sm - smenaning davomiyligi, soat;
N_vr - mexanizmda birlik ish hajmini bajarish uchun belgilangan vaqt me’yori (YaMvaN 2-to‘plam asosida olinadi, mash ·soat)
O‘lchov birlik - vaqt me’eri belgilangan birlik ish hajmi , 100 m³, 1000 m³...

• 
  Ishning bajarilish muddati aniqlanadi.
  

T = V_r / U_n , smena.
Bunda: V_r– u yoki bu mexanizmda bajariladigan ish hajmi, m³.

• 
  Mexanizmdan foydalanish narxi aniqlanadi.
  

F_n = T · S_mash.sm , so‘m.

Bunda: S_mash.sm - mash·smena narxi, so‘m.

Yuqoridagi ko‘rsatkichlar tanlab olingan har ikkala variant uchun hisoblanib, katta mehnat unumdorligiga va arzon floydalanish narxiga ega bo‘lgan variant yer ishlarini bajarish uchun qabul qilinadi. Bunday taqqoslash har bir mexanizm (buldozer, ekskovator, skreper va boshqalar) uchun bajariladi.

2.