Mavzu: Quduqlarni shtangali chuqurlik nasoslari yordamida ishtish tizimi tahlili va

II.4.Quduqlarni chuqurlik nasoslari yordamida ishlatish  

Hozirgi davrda  mavjud  neft quduqlarning  80% da ortig’I chuqurlik  nasosi  usulida 

ishlatildi. 

Bu  turdagi  nasoslar  3000m  va  undan  chuqurroq  bo’lgan  quduqlardan  bir  necha 

kilogramdan yuzlab tonnagacha mahsulot  olishni ta’minlaydi.   

Chuqurlik nasosi uskunalari  quyidagi  ko’rsatgichlarga  qarab tasniflanadi.  

1. chuqurlik nasosini ishga  tushirish uchun  yuqoridan  energiya  berishi  usuliga 

qarab. 

 2.  Chuqurlik  nasosi  va  butun  uskunaning  ishlash  prinsipi    va    konstruktiv  

xususiyatiga qarab. 

 Amaliyotda quyidagi turdagi  chuqurlik nasoslari  uskunalari uchraydi: 

 1. Shtangali uskunalar.  

SHtangali  nasos  qurilmalarida  quduqka  cho’qurlik  nasosi  tushirilgan  bo’lib, er  

yuzasiga    joylashtirilgan    dvigatel    xarakatni    nasos    shtangalari    tizmasi    yordamida  

uzatadi,  suyuqlikni    yer  yuzasiga    chiqarish    uchun    shtangali    cho’qurlik    nasoslari  

qo’llaniladi.  Bu  uskunalarning    balansirli    va  balansirsiz  turlari  mavjud.  Balansirli 

uskunalar  mexanik   va  gidravlik   harakatda bo’lishi  mumkin.  Bu  uskunalarda odatdagi  

va quvursimon  shtangalar ishlatiladi. 

2.  Shtangasiz  chuqurlik  uskunalari.  SHtangasiz    nasos    qurilmasi,  unda    nasos  

dvigatel    bilan    birgalikda      tushirilib,  ular    bir    butun    agregat    hisoblanadi.  Agregat  

quduqka    nasos    quvurlari    o’rdamida    tushirilib,  nasos    shtangasi    ishlatilmaydi.  Bu  

usulda    qo’llaniladigan    nasoslarni    shtangasiz    cho’kma    nasoslar    deb    ataladi. 

SHtangasiz  cho’kma  nasoslar  o’z  navbatida   

a) cho’ktirma  markazdan qochma elektr nasoslar. 

       b) Gidravlik va elektr yurutkichli cho’ktirma porshenli nasoslar.  

v) maxsus vibratsion ,menbranali va elektromagnitli  nasoslarga bo’linadi.  

3.  Bir  necha  chuqurlik  nasos  uskunalarini    ishga  tushurish  uchun  bir    divigatelli  

guruhli yuritgichlar.  

Shtangali  chuqurlik  nasosi  uskunasining  ishlash  prinsipi  3-rasmda  ko’rsatilgan 

bo’lib  bu  nasoslar  tebratma    dastgohdagi    yurutgich  ishi  ta’sirida  krivoship 

mexanizimning  aylanma  ilgarilanma  harakati    natijasida  balansir  orqali  shtangalar 

kalonnasi nasos  nasos plunjerini harakatg keltiradi. 

 

Jaxon  neft sanoatida  neft  qazib olish  usullaridan eng keng tarqalgani quduqdan 

neft’ni  shtangali  cho’qurlik  nasoslari  yordamida  kazib  olish  usulidir.  Neft  qatlamiga 

kazilgan quduqlar, kazish tugatilgandan birdaniga nasos usulida ishlatib boshlanadi.  

Neft  sanoatida  umumiy  kazib  olingan  neftning  25  %i  shtangali  nasos  qurilmasi 

yordamida  kazib  olinadi.  Quduqni  shtangali  nasos  qurilmasi  bilan  ishlatishning  keng 

tarkalishiga  sabab,  uning  tuzilishining  oddiyligi,  unga  xizmat  ko’rsatishning  osonligi  va 

iktisodiy tomondan kam xarajatliligidadir. 

Bunday  qurilma  yordamida  Ø    146  mm  bo’lgan  ishlatish  quvurlari  tushirilgan 

quduqladan bir sutkada 1 tn dan 500 tn gacha suyuqlik kazib olish mumkin.  

SHtangali nasos qurilmasi tarxi. 

---

 

---

3-rasm shtangali nasos ishlash  pirinsipi