Маvzu: Qishloq xoʼjaligi ekinlarini sugʼorish usullari va ularning iqtisodiy samaradorligi

2.3 Qishloq xoʼjaligi irrigatsiya va melioratsiya tadbirlarini amalga oshirishda davlatning roli

Qishloq xo’jaligi yerlari xalqimiz uchun nihoyatda ahamiyatlidir. Qishloq xo’jaligi yerlaridan samarali foydalanish tuproqning sifat jihatdan baholanishiga bog’liq. Chunki tuproq unumdorligi yuqori bo’lsa, mahsulotning sifatli yetishtirilishi shuncha yaxshi bo’ladi. Yerning sifat jihatdan baholanishi ekin maydoni-dalaning har bir kartasiga ko’ra sifat ko’rsatkichlari o’tgan 3-5 yilning yakunlariga solishtiriladi. Bu usulni odatda yerni pasportlash deyiladi. Yer kadastrlari deb, dalalar kartalarini bir-biriga har tomonlama solishtirish asosida ularni iqtisodiy baholashga aytiladi. Qishloq xo’jaliklariga suvni o’z vaqtida yetkazib berishni tashkil etish uchun boshqaruv tizimini bozor munosabatlarida shakllantirib, iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish lozim. Qishloq xo’jaligi korxonalariga suvni yetkazib berish va undan foydalanishda yerning meliorativ holatiga, shuningdek melioratsiya tizimiga e‘tibor berish kerak. Irrigatsiya deganda, suv resurslari bilan ta‘minlash va suv inshootlari faoliyati tushuniladi. Melioratsiya esa yerning tabiiy unumdorligini yaxshilash chora-tadbirlarining jamlanmasidir.

2-rasm. Respublikamizda 2011-2015 yillarda sug’orishning zamonaviy usullari joriy etilgan ekin maydonlari, ga
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 19 apreldagi ―2013- 2017 yillar davrida sug’oriladigan yerlarning meliorativ holatini yanada yaxshilash va suv resurslaridan oqilona foydalanish chora-tadbirlari to’g’risidagi 1958-sonli Qarori natijasida 1200 ming gektar sug’oriladigan yerlarning meliorativ holati yaxshilandi hamda ushbu tadbirlar uchun 2008-2014 yillar mobaynida 184,9 mlrd. So’m sarflandi, kuchli va o’rtacha sho’rlangan maydonlar 105 ming gektarga kamaytirildi, 118 ming gektar maydonda sizot suvlari maqbul sathlarda ushlab turildi, 977 ming gektar maydonlarning meliorativ holati barqarorlashdi. Buning natijasida paxta hosildorligi 2,0-2,5 sentnerga va g’alla hosildorligi 2,5-3,0 sentnerga ko’paydi.