Mavzu: Qadimgi turkiy bitiktoshlar ustida kuzatishlar olib borish. Ularning asli transkripsi,mazmunini muqoyasa qilish

Mavzu: Qadimgi turkiy bitiktoshlar ustida kuzatishlar olib borish.Ularning asli transkripsi,mazmunini muqoyasa qilish.

1.O'rxun- Enasoy yodgorliklari asosan qaysi davr voqealarini aks ettiradi?

A) 5-6 B) 6-7 C) 8-9

2. Dunyo xaritasida Turk xoqonligi degan mamlakat qachon vujudga keldi?

A) 5-6 B)6-7 C)8-9

3.Turk xoqonligi qachon yuzaga kelgan va qachongacha yashagan?

A) 545- yili yuzaga kelgan,8 asrgacha yashagan

B)546- yili yuzaga kelgan,8 asrgacha yashagan

C) 547- yili yuzaga kelgan,9 asrgacha yashagan

4. Ko'kturklar deb atalishining sababi nimada?

A) Òzlarini quyosh òģillari deb bilganlar

B) Òzlarini osmon farzandlari deb bilganlar

C) Òzlarini yer farzandlari deb bilganlar

5.Turk xoqonligiga kim asos solgan?

A) Bumin va Istami

B) Bumin va Kultegin

C) Istami va Ashin

6.,,Oltin yoruģ" dostoni qaysi dialektlarni òzida mujassamlashtiradi?

A) Òģuz va qarluq B) qipchoq va oģuz C) qarluq va qipchoq

7.,,Ming yillik,tuman kunlik yozuvimni,belgimni bu yerda yassi toshga yozdirdim" ushbu gap qaysi bitiktoshdan uchraydi?

A) Moyun chur B) Tònyuquq C) Kultegin

8.,,Maytri simit nòm bitig" asari qaysi tilda yozilgan?

A) italyan B) sanskrit C) lotincha

9.Hozirgi kunda ,,Maytri simit nom bitig" ning qaysi tillardagu versiyalari ham mavjud?

A) ruscha va inglizcha B) ruscha va turkcha C) toharcha va qadimgi turkcha

10.Tohar tilidagi ikki qòlyozmasi qayerdan topilgan?

A) Turfondan B) Toshkentdan C) Qorashahardan

11.Turkiy versiyasi qaysi xatda bitilgan?

A) uyģur B) arab C) turkcha

12.,,Maytri simit nòm bitig" hozir qayerda saqlanmoqda?

A)Toshkent Sharqshunoslik isntitutida B)Turfonda C) Berlin va Urumchida

13.,,Oltin yoruģ"buddizmning qaysi mazhabiga oid asar?

A) mahayana B) shudrayana C) syuanaya

14.1910- yilda ushbu asarni kim topgan?

A) Radlov B) Malov C) Meshshersmit

15.Sharqiy Turkistonga uyushtirilgan ilmiy ekspeditsiya choģida Gansu òlkasidan Malov qaysi asarning tòliq qòlyozmasini topad?

A)Tònyuquq B) Kultegin C) Oltin yoruģ

16.,,Oltin yoruģ"ning Vingshigu nusxasi hozir aayerda saqlanmoqda?

A) Rossiya FA SHARQSHUNOSLIK institutining Sankt- Peterburg bòlimida

B) Rossiya FA SHARQSHUNOSLIK institutining Moskva bòlimidi

C) tògri javob yòq

17.,,Oltin yoruģ" necha bòlimdan iborat?

A) 15 B) 11 C) 12

18.,,Òģuzxoqon" dostonining qòlyozmasi hozir qayerda saqlanadi?

A) Parijda Milliy kutubxonasida B) Angliya Milliy kutubxonasida C) Moskva Milliy kutubxonasida

19.,,Òģuznoma" dostoni jami necha sahifadan iborat?

A) 41 B) 42 C) 43

20.Tahminan ,,Òģuznoma" dostoni qachon kòchirilgan?

A) 10- 11 asrlarda B) 13-14 asrlarda C) 15-16 asrlarda

21.,,Xuastuanift" ning Britaniya muzeyida saqlanayotgan nusxasi qaysi xatda va saqlangani nicha qatordan iborat?

A) moniy xatida,338 satr B) uyģur xatida,339 satr C) turk xatida,340 satr

22,,Xuastuanift" necha bòlimdan iborat?

A) 15 B) 16 C) 17

23.Tavbanomadan olingan ushbu ,,mänästär qïrzä" duosini ma'nosini toping.

A) Boylik ber B) Gunohimizni kechir C) Tavba qilamiz

24.Moniylik davri turk adabiyotida qaysi turdagi she'rlar amal qilgan?

A) törtlïk B) bašïk,taqšut C) basik,taqsun

25.Turk- moniy muhitida yashab ijod etgan odamni toping.

A) Asiģ tutung B) Aprinchòr tigin C) Chisuya

26.Qadimgi turk- moniy hamda budda adabiy mubitida yaratilgan she'riy asarlar hozirgi kunda Berlin fondidagi Turfon xarobalaridan topib keltirilgan matnlar orasida saqlanmoqda.Mazkur she'rlarni kimlar transkripsiyasi,tarjimasi va izohlari bilan nashr ettirganlar?

A) A.F Lekok,V.Bang, R.R.Arat B) D.D Datsit ,R.M Bomar C) A va B javoblar tòģri

26.,,Kòk turk" xatida qaysi harf yòq?

A) ,,b" B),,x" C) ,,f"

27 .11 va 13 aselarning yozma yodgorliklarida turkiy sòzlarda soz ichi va oxirida qaysi undoah ham uchragan?

A) bòģiz undoshi B) chuqur til orqa C) tishora

28.Qaysi fonemani Mahmud Kashģariy ikki tovush sifatida talqin qilgan?

A) [v] B) [ s] C) [ x]

29.Üzä türük täńrisi,türük ïduq yärï .......ushbu jumla qaysi bitikdoshdan olingan?

A) Kultegin B) Tònyuquq C) Kòk turk

30.Òlürtači- ok tir- män ushbu jumla qaysi bitiktoshdan olingan?

A) Tònyuquq B) Kòkturk C) Kultegin

31.Qadimgi turkiy tilda kochmanchi chorvador aholi nima atalgan?

A) budun B) qora budun C) a va b javoblar tògri

32.Qadimgi turkiy tildagi ,,Apar" xalqi hozir qaysi xalqqa tòģri keladi?

A) Xitoy B)Avar C) Sòģd

33.Yarchi sòzining ma'nosini toping

A) davlat B) yòlchi C) qòmondon

34.,,Moyun chur" bitigidagi toponimlarni toping

A) Selanga daryosi,Qayra daryosi,Qora qum

B) Qapaģan,Eltarish,Eletmish

C) Turk,toģolon

35.Ungin bitigidagi antroponimlarni toping

A) Qapaģan,Tamgan tarxan

B) Qasuy,Qayra

C)Az,yabģu

36.Mana shu bitiktoshlarni òrgangan òzbek olimlarni kòrsating.

A) Rustamov,Rahmonov,Abdurahmonov

B) Rustamova,Qosimov,Alisherova

C) Rustamov,Muhammedova

37.,,Òrxun- Enasoy yodgorliklari" bòyicha kim salmoqli izlanish qilgan?

A) Seba Sodiqova B) Nasimxon Rahmonov C) Nurali Jobborov

38.Bugungi kunda ,,Òrxun alifbosi,Òrxun yodgorliklari tili" xususida kim salmoqli izlanishlar qilmoqda?

A) Nasimxon Rahmonov B) Alibek Rustomov C)Ergash Umarov

39.,,Mòyun chur " bitigini kim topgan?

A) Yadrinsev B)Ramsted C) Mutallibov

40.,,Tònyuquq" bitiktoshi qachon qayerdan topilgan?

A)1897- yilda,Ulanbator yaqinidan

B) 1899- yilda Bishkekdan

C) 1896- yilda Ostonadan

41.Quyidagi bitiktoshlarning qaysi biri hajman,mazmunan salmoqli bitiktosh hisoblanadi?

A)Tònyuquq B) Kultegin C) Òģuzxon

42.Qaysi bitiktoshlarning muallifi bir inson?

A) Mòyun chur va Oģuzxon B) Kultegin va Bilga

xoqon C) Xuastuanif va Bilgaxoqon

43.Òrxun va Enasoy tosh bitiklari adabiy janrlar talabiga kòraqaysi janr hisoblanadi?

A) Qasida,She'r B) Tòrtlik C) Marsiya,madhiya

44.Qadimgi turkiy tilda ismlar nimalar bilan turlangan?

A) shaxs- son qòshimchalari bilan

B)ko'plik,egalik,kelishiklar bilan

C)zamon,mayl bilan

45.Qaysi bitiktoshda ota va bobosining ismi tilga olinadi?

A) Tònyuquq B) oltin yoruģ C) Kul tegin

46.Qaysi bitiktosh hayotlik vaqtida uning òzi tomonidan toshga òyib yozdirilgan?

A) Tònyuquq B) Òģuzxoqon C) Bilga xoqon

47.Òrxun- Enasoy bitiktoshining asosiy tasviriy vositasi qaysi?

A) sifatlash B) Alliteratsiya C) epitet

48.,,Kul tegin" bitiktoshi qachon topilgan?

A) 1889- yilda B) 1990- yilda C) 1897- yilda

49.Yodgorliklarni kimlar òrgangan?

A) Malov,Klyashtorniy,Stebleva B) Orxun,Tekin,Aydorov C) barcha javob tògri

50.Qadimgi turkiy obidalarning asl manbalari topilgan joylar qaysilar?

A) Amudaryo va Sirdaryo bòylari,Janubiy Xitoydan

B) Òrxun va Enasoy daryolari atroflari,Turfon,Osiyo va Yevropaning kòpgina joylaridan

C)Janubiy va Òrta Qozoģistondan,Janubiy Òzbekistondan.