Mavzu: Qadimgi suv inshootlari va ilm-fan taraqqiyoti Reja: I. Kirish: Kurs ishining dolzarbligi va ahamiyati II. Asosiy qism: Suv inshootlariga umumiy ta`rif va tasnifi

III.Xulosa
Yurtimizning qulay tabiiy geografik sharoiti, bu yerda qadimgi davrlardan buyon sug’orma dehqonchilikning rivojlanishiga asos bo’la oldi. Ayniqsa hududning geologik va geomorfologik tuzilishi, iqlim va ichki suvlari, organik dunyosining geografik tarqalishi asosida turli sug’orish inshoatlari, sun’iy chuchuk suv manbalari yuzaga keldi. Ularning bajaradigan vazifalariga ko’ra to’sish, to’plash va saqlash, yuzalatish, ochish, yo’naltirish, o’tkazish, himoya qilish, suv ayirg’ich, sanitariya-gigiyena ahamiyatiga ega bo’lgan guruhlarga bo’lib o’rganish mumkin. Ular bajaradigan vazifalariga ko’ra Samarqand viloyati bo’ylab turlicha zichlikda tarqalgandir. To’sish ahamiyatiga ega bo’lgan qadimgi gidrotexnik inshootlar gidrologik oqim mavjud bo’lgan, ammo birmuncha tanqisroq Nurota tog’larining etaklarida tashkil etilgan. To’plash va saqlash ahamiyatiga ega bo’lgan hovuz, kulfakli vovuz, doshqoq, sardoba kabi qadimgi gidrotexnik inshootlar vaSamarqand viloyatining barcha hududlarida shakillangan yuzalatish ahamiyatiga ega bo’lgan koriz kabi ishootlar esa yer osti birmuncha yuzada yotuvchi tog’ etaklarida mavjud. Ochish ahamiyatiga ega bo’lgan gidrotexnik inshootlar asosan quduqlar tarzida viloyatning barcha hudularida qazilgan va ularning birqancha turlari vujudga kelgan. Samarqand viloyatining qadimgi gidrotexnik inshootlarinig ayrim turlari davrlar o’tishi bilan, o’z faoliyatini to’xtatib, arxaik ahamiyat kasb eta boshlaydi. Ayrimlari esa zamonamizda ham ahamiyatini yo’qotgani yo’q. Maktab geografik darslarida Zarafshon vodiysi mavzusini o’tishda bu yerda movjud bo’lgan qadimgi gidrotexnik inshootlarning turlari va ularning ilmiy amaliy ahamiyati to’g’risida o’quvchilarga ma’lumot berish yuksak tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi. Shu boisdan ularning bajaradigan vazifalari xususida ham to’liq tushuncha berish, asrimizning gilobal geoekalogik masalalaridan biriga aylangan va buni o’rganish davrimizning talablaridan biridir.
Shu bilan birgalikda G`arb bilan Sharq yer-suvga bo`lgan munosabat ikki xil edi.Sababi G`arb davlatlarining iqlimi nam yomg`ir juda ko`p yog`adi yeri lalmikor edi.Sharqda esa suniy sug`orishga asoslangan sug`orma dehqonchilik vujuda kelgan edi.Suniy sug`orish mil.avv.4-mingyillikda paydo bo`lgan.O`sha davrdan buyon Sharq dehqonlari suv chiqishi qiyin bo`lgan yerlarga suv olib chiqishgan.O`sha bilimlarga asoslanib Sharq xalqlari Sharq dehqonchilik madaniyatiga asos solgan.