Mavzu: qadimgi eron reja: Qadimgi Eron tarixi manbalari va tarixnavisligi Qadimgi Elam Midiya podsholigi (er av. VII-VI asrlar) Abmoniylar Eron davlatining tashkil topishi Ahmoniylar davlatining ijtimoiy va davlat tuzumi Qadimgi Eron

Keyingi podsholik davrida ichki ziddiyatlar, satraplarning o'zboshimchaligi, O'rta Osiyo saklari Misrni ajralib chiqishi yuz berdi. Lekin davlat chegaralari o'zgarmay qolaverdi. Faqat er. av. IV asrda g'ayratli artakserks III er. av. 404-yilda ajralib ketgan Misrni er. av. 343—342-yillarda yangidan bosib oldi. Kichik Osiyodagi yunon shaharlari ustidan yana nazorat tikladi. So'nggi Eron podshosi Doro III jur'atsiz, qo'rqoq er. av. 334—330-yillarda yunon-makedonlar hujumini qaytara olmadi. U Issa yonidagi jangda (er. av. 333-yil) va Gavgamela yonidagi hal qiluvchi ikki jangda Iskandardan yengildi. Doro III yengilgach, Baqtriyaga qochib ketdi va u yerda o'z yaqinlari tomonidan o'ldirildi. Shu bilan ahmoniylar Eroni davlati quladi.

• Keyingi podsholik davrida ichki ziddiyatlar, satraplarning o'zboshimchaligi, O'rta Osiyo saklari Misrni ajralib chiqishi yuz berdi. Lekin davlat chegaralari o'zgarmay qolaverdi. Faqat er. av. IV asrda g'ayratli artakserks III er. av. 404-yilda ajralib ketgan Misrni er. av. 343—342-yillarda yangidan bosib oldi. Kichik Osiyodagi yunon shaharlari ustidan yana nazorat tikladi. So'nggi Eron podshosi Doro III jur'atsiz, qo'rqoq er. av. 334—330-yillarda yunon-makedonlar hujumini qaytara olmadi. U Issa yonidagi jangda (er. av. 333-yil) va Gavgamela yonidagi hal qiluvchi ikki jangda Iskandardan yengildi. Doro III yengilgach, Baqtriyaga qochib ketdi va u yerda o'z yaqinlari tomonidan o'ldirildi. Shu bilan ahmoniylar Eroni davlati quladi.
• Ahmoniylar davlatiga uzoq bosqinchilik urushlardan so'ng, fors davlati paydo bo'lgunga qadar Kichik Osiyo, Elam, Bobil, Suriya, va Misr kabi o'zining rivojlangan davlat hokimiyatiga ega bo'lgan hududlar kirgan. Bundan tashqari, forslar ko'chmanchi arab va skif qabilalarini bo'ysundiradilar. Ulkan davlat tarkibiga kirgan xalqlar, elat va qabilalar turli bosqichdagi ijtimoiy-iqtisodiy tuzumda yashaganlar. Ayrim viloyatlar, hududlarda tovar-pul munosabatlari yuqori darajada rivojlangan. Forsning o'zida yollanib ishlovchi ishchilar «gardash» (fors tilida ) yoki «kurtash» (elam tilida) deb atalgan. Bu ko'p sonli ishchi otryadlari bo'lib, ko'pincha harbiy asirlar, majburiyatni o'tash uchun chiqarilgan jamoachilardan iborat bo'lgan.