Mavzu: Pul muomilasining tuzilishi. Inflatsiya Reja Kirish

1. Inflatsiyani hisobga olib uchyot stavkasini (bu Markaziy bank kommersiya banklariga beradigan qarz uchun to'lanadigan foizdir) oshiradi.

2. Daromadlarning indeksatsiyasini o'tkazadi. Bunda daromadlar narxlarning o‘sishiga qarab oshiriladi. Indeksatsiya 2 xil bo‘ladi. Birinchisi to‘la indeksatsiya, bunda iste’mol tovarlari narxi qanchaga oshsa, aholi daromadlari ham shunchaga oshiriladi. To‘la indeksatsiyada aholi zarar ko‘rmaydi. Ikkinchisi qisman indeksatsiya. Bunda daromadlar narxlarning ortishiga nisbatan kamroq darajada oshiriladi (masalan, narxlar 8 % oshsa,daromadlar 6 %ga oshadi), bundan qat’iy daromad (belgilangan ish haqi, nafaqa va stipendiya) oluvchilar zarar ko‘radi.

Yuqrida ta'kidlanganidek har bir davlat inflatsiyaga qarshi o'z munosabatini bildiradi. Jumladan O'bekiston respublikasida ham inflatsiya darajasini oshib ketishiga qarshi chora tadbirlar ko'rilmoqda. Bu tadbirlarning asosiy konsepsiyansi quyidagicha;
Inflyatsiyaga qarshi choralar:
 inflyatsion kutishlarni mo‘’tadillashtirish;
 pulni chiqarishni cheklash;
 byudjet tanqisligi muammosini hal qilish;
 soliqqa tortish tizimini isloh qilish;
 iqtisodiyot tuzilmasini qayta qurish;
 valyutalar kursini tartibga solish;
 iqtisodiyotning tovarlilik darajasini oshirish;
 xususiylashtirish;
 jamg‘armalar me’yorini oshirish va ularning sarflanishini kamaytirish usullari;
 konfiskatsiya (olib qo‘yish) tipidagi pul islohoti.
Markaziy bankning kredit tizimidagi pozitsiyasi va vazifalari

Markaziy bankning vazifalari:
1. Milliy valyutaning mo’tadilligini ta’minlash.
2. To‘lov aylanmasini ta’minlash.
3. Xususiy banklar ustidan davlat nazoratini olib borishga yordam berish.
Bank sohasi faoliyatida:
 lividlikni ta’minlash;
bank tizimini mo‘’tadilligini ta’minlash.


Markaziy bankning choralari

1. Ochiq bozordagi amallar – bu moslanuvchan valyuta siyosiy choradir. U qimmatbaho qog‘ozlarning «ochiq bozor» da sotilishi yoki sotib olinishida ifodalanadi. Pul massasining ekspansiv (sotib olish) yoki resteriksion (sotish) siyosatini olib borish uchun foydalaniladi.