Мавзу: “психология” фанининг мақсад, вазифалари ва илмий тадқИҚот методлари режа

Эксперимент методининг иккита асосий тури фарқланади: лаборатория эксперименти ва табиий эксперимент.
Лаборотория экспериментининг ҳарактерли белгиси фақат унинг лаборотория шароитларида махсус психологик асбоб ускуналар ёрдамида ўтказишларида ва синалувчиларнинг хатти-ҳаракатлари йўл-йўриққа биноан содир бўлиши билангина эмас, балки синалаётганини биладиган синалувчи (гарчи одатда, синалаётган киши экспериментнинг мохияти нималардан иборатлигини, конкрет нимани ва нима мақсадда тадқиқ қилишаётганини билмаса хам) кишининг муносабати билан хам белгиланади. Лаборотория эксперименти ёрдамида диққатнинг хоссаларини, идрок ва хотира, сезги чегараларини ва бошқаларнинг ўзига хос хусусиятларини тадқиқ қилиш мумкин.
Табиий эксперимент (биринчи марта 1910 йилда А.Ф.Лазурский таклиф этган) мўлжалланганига кўра, эксперимент ўтказилаётганини биладиган синалувчида ҳосил бўладиган зўриқишга йўл қўймаслиги ва тадқиқотни одатдаги, табиий шароитларга (дарс, сухбат, ўйин, уй вазифаларини бажариш ва бошқалар) кўчириши лозим.
Сухбат методи ёрдамида шахсни ўрганишда сухбат мақсади ва вазифасини белгилаш, сухбат темасининг объекти ва субъектини танлаш, муддати ва вақтини аниқлаш, уни индивидуал, гуруҳий ва жамоа формада ўтказиш, мавзуга боғлиқ савол жавоб системасини тайёрлаш кабилар кўзда тутилади.
Тест методи психология фанида тахминан 1905 йилдан, яъни А.Бинэ инсоннинг ақлий ўсиш даражаларини ўрганади. Тест инглизча сўз бўлиб, синаш, текшириш маъносини англатади. Шахснинг ақлий тараққиётини ва бошқа психик хусусиятларини текширишда қўлланиладиган стандарт масалалар ва топшириқлар тест деб қабул қилинган.
«Психология тадқиқот методи» конкрет илмий психологик муаммони ҳал этишнинг махсус методикаси маъносида хам ишлатилади.
Тадқиқот тўрт босқичга ажратилади:
Биринчи босқич - тайёргарлик босқичи.
Иккинчи босқич - экспериментал босқич.
Учунчи босқич - тадқиқот маълумотларни сифат жиҳатдан қайта ишлаш.
Тўртинчи босқич - олинган маълумотларни шархлаб бериш.