Mavzu: Prenatal va chaqaloqlik davri

Mavzu: Prenatal va chaqaloqlik davri

• Reja
• 1.Prenatal davrida psixofiziologik rivojlanish.
• 2.Chaqaloqlik davrining fiziologik va psixologik xususiyatlari.

• Prenatal davri
• bosqichlari

• Germinal
• bosqich
• (urug`lanishdan
• homila paydo
• bo`lguncha)

• Embrional
• bosqich
• (homilaning
• 2 oylikkacha
• bo`lgan
• bosqich)

• Fetal bosqich
• (3 oylikdan
• 9 oylikkacha
• bo`lgan bosqich)

Rivojlanish bosqichlari

Fiziologik o`zgarishlar

Embrional bosqich 6 – 8 hafta davomida Fetal bosqich

Homilada qo`l,oyoqlar,barmoqlar,yuz ,yurak,miya,o`pka va boshqa hayotiy muhim organlar yuzaga keladi.Bu bosqichning oxirlarida embrion insoniy qiyofaga ega bo`ladi.Yuz tuzilishi kun sayin o`zgaradi.Ichki organlar – o`pka,ovqat hazm qilish,chiqarish tizimi shakllanadi, lekin hali faoliyat ko`rsatmaydi. Bu bosqichda organizmning ko`pchilik organ va tizimlari faoliyat ko`rsata boshlaydi.Harakatlari faollashadi – homila qimirlaydi,boshini o`giradi,kablarini shivirlatadi,ogzini ochadi,suyuqlik muhitida nafas olish mashqlarini bajaradi,so`rish harakatlarini amalga oshiradi.

3 oylikda 4 oylikda 5 oylikda 6 oylikda

Ko`zida qorachiq payd bo`ladi ,milkida tishlarshakllanadi, qo`l va oyoq barmoqlarida tirnoq o`sa boshlaydi.Qalqonsimon,oshqozonosti bezi,buyrak rivojlanadi, jigar Ishlay boshlaydi. Qovurg`a, umurtqa qattiqlashadi.Tana uzunligi 7.5 sm, og`irligi 14 g.ni tashkil etadi. Tana uzunligi ortadi, bosh va tana proportciyasi normallashadi.Yuzida lablari ko`rina boshlaydi. Yurak muskul kuchi ortib, uning qisqarish chastotasi minutiga 120-160 urishga to`g`ri keladi. Ushlash refleksi yuzaga keladi,harakatlar hajmi va kuchi Ortadi. Qimirlaganda ona uning tirsagi, tizzasi, boshini seza oladi. Homila uzunligi 30 sm.,og`irligi 0.7 kg.ga teng bo`ladi. Ko`z to`liq shakllanadi,suyak tizimi jadal rivojlanadi, Sochlari o`sishda davom etadi. Bu bosqichdagi eng e`tiborli voqea – miyaning o`sishidir.Bosh miya 6 marta kattalashadi, Faoliyat ko`rsata boshlaydi.Bu nafas olish,uyqu va tetiklik Jarayonlarining o`zaro munosabatini boshqarish imkonini beradi.

7 oyligida 8 oyligida 9 oyligida

Homila og`irligi 1,5 kg.ga teng bo`ladi. Nerv tizimi- ning etilishi natijasida nafas olish, yutinish funktciyalari boshqariladigan bo`lib qoladi, vestibulyar apparat ishlay boshlaydi. Homila og`irligiga haftasiga 200 g. dan qo`shilib boradi. Uning organizmi tashqi olam bilan uchrashuvga tayyorlana boshlaydi. Teri ostida yog` qatlami hosil bo`ladi, bu esa bola dunyoga Kelgan vaqtda uni temperatura o`zgarishidan asraudi. 8,5 oyligida ko`zini ochadi, qo`llarini ko`ra oladi. Homilada uyqu va bedorlikning sutkalik cikli o`rnatiladi.Eshitishning rivojlanishi tugaydi.O`sish- da davom etadi.Boshi bilan pastga o`giriladi. Og`irlikning ortish tempi pasayadi.

1953 yilda Virdjiniya Apgar standart baholash shkalasini ishlab chiqqach,vrachlar yangi tug`ilgan chaqaloq salomatligining holatini tez va ob`ektiv baholash imkoniga ega bo`ldilar. Baholash tug`ilgandan 1 minut o`tgach o`tkaziladi va 5 minutdan so`ng takrorlanadi.

• 1953 yilda Virdjiniya Apgar standart baholash shkalasini ishlab chiqqach,vrachlar yangi tug`ilgan chaqaloq salomatligining holatini tez va ob`ektiv baholash imkoniga ega bo`ldilar. Baholash tug`ilgandan 1 minut o`tgach o`tkaziladi va 5 minutdan so`ng takrorlanadi.
• Ushbu shkala bo`yicha maksimal ball – 10.
• 7 va undan ortiq ballar norma.
• 7 balldan past ballar bola organizmining to`liq faoliyat ko`rsatmayotganligidan darak beradi.
• 4 balldan past bo`lsa chaqaloqni maxsus apparatda boqiladi.

Yangi tug`ilgan chaqaloqning holatini aniqlash uchun APGAR shkalasi

Belgilar	Belgilarni ballda baholash
	0	1	2
Yurak urishi	Mavjud emas	Chastotasi minutiga 100 ta urish	Chastotasi minutiga 100 ta urishdan ortiq
Nafas olish	Mavjud emas	Sekin, regulyar emas	Kuchli ( yig`i) baqiriq
Muskul tonusi	Bo`shashgan	Birmuncha egilish darajasi	Faol harakatlar
Reflektor qo`zg`aluvchanlik	Mavjud emas	Sust ifodalangan	Kuchli ifodalangan
Terining rangi	Ko`kimtir yoki rangsiz	Tana pushti va qo`l-oyoqlarning ko`kimtirligi	Pushti