Mavzu: Polimеrlarda dеstruksiya va uning ahamiyati rеja

Aspergillus niger
Penicillium citrinum 1, Penicillium citrinum 2, Penicillium nigricans, Penicillium funiculosum, Penicillium notatum, Penicillium raciborskii, Penicillium rugulosum
3-4	kislotali		Aspergillus versicolor 2, Penicillium fuscum
4-5		Aureobasidium pullulans var. pullulans, Penicillium funiculosum, Penicillium ochrochloron	Cladosporium linicola, Scopulariopsis sp.
5-6		Paecilomyces variotii	Cladosporium linicola, Scopulariopsis sp.
6-7	Kuchsiz kislotali- neytral	Aspergillus terreus, Scopulariopsis brevicaulis, Trichoderma virens	Aspergillus flavus 1, Aspergillus fumigatus, Aspergillus versicolor 1
7-8	Neytral- Kuchsiz ishqoriy		Aspergillus flavus 2
8-9	ishqoriy		Cladosporium transchelii

Ushbu jadvaldan ko`rinib turibdiki, ushbu biodestruksiyalovchi zamburug’lar ichida xech biri dominantlik qilmagan, pH muxit o’zgarishiga stammlar ta`siri quyidagicha:

Kladosporium linikola –pH 6.275 dan pH 6.00 ga, cladosporium transcheli – pH 6,27 dan pH 8,35 ga;
Aspergilus fumigatus esa pH muhitni o’zgartirmaydi. Kislotani aktiv hosil qiluvchi – Aspergilus niger shtammli pH muhitini 6,27 dan 3,00 ga o’zgartirdi, polimerlarni kuchsiz biodestruktori ekanligi aniqlandi.
Olingan natijalar analizi asosida quyidagi xulosaga kelish mumkin: mikromitsetlar ta’sirida polimerlar biodestruksiyasi zamburug’larning muhitiga kislota ajratishi bilan bog’liq emas, balki agressiv fermentlarning ajralib chiqishiga bog’liq.
Ishning keyingi bosqichida – mikromitset – biodestruktorlarining tabiiy polimerlarga ta’siri o’rganildi. Buning uchun 30 g og’irlikdagi kraxmal va sellyuloza substraktlari olinadi. Ushbu substraktlar diametri 90 mmli Petri chashkachalariga ekildi. 25C temperaturada 14 kun davomida har ikki kundan o’sish tezligi o’lchanib borildi. Zamburug’larning o’sish tezligi quyidagi formula yordamida hisoblab topiladi. [23].

K_r = (r-r_o)/(t-t_o)

Bu yerda:
K_r – o’sishning radial tezligi;
R_o – boshlangich paytdagi (t_o) substrakt radiusi:
r – t paytdagi substrakt radiusi.
Olingan natijalar asosida o’sishning radial tezligini vaqtga bog’liqlik grafigi chiziladi( 9-rasm).

9 – rasm. Tabiiy polimerlarda o’sishning radial tezligining vaqtga bog’liqligi.

Ushbu grafikda kuchli va kuchsiz mikromitset biodestruktorlarining ta’siri ko’rsatilgan. Kuchli mikromitsetlardan. Cladosporium trnschelii, Aspergillus versicolor 2 va Penicillium raciborskii shtammlari ; kuchsizlardan ; Aspergillus niger va Trichoderma virens kolleksion shtammlari qo’llanildi. O’sishning radial tezligi umumiy qonuniyatlarga bo’ysunadi. Birinchidan, kolleksion shtammlar uchun keskin o’sish va pasayishi xarakterli. Aborigen shtammlari esa hech qanday tebranishsiz o’sadi. Ikkinchidan, mahalliy shtammlar o’sishining radial tezligi kolleksion shtammlari – o’sishining radial tezligiga nisbatan kam. Masalan : eng kuchli mikromitset – biodestruktori Cladosporium transcheliiga eng kichik o’sish tezligi ega : eng kuchli biodestruktor Aspergillus versicolor 2 esa umuman amilolitik aktivlikka ega emas. Uchinchidan, barcha kolleksion shtammlarda hajmiy mitsellalar yaxshi rivojlanadi.

Shunday qilib [24], olib borilgan izlanishlar natijasida quyidagi xulosalarni qilish mumkin : sintetik polimerlarni biologik destruksiyaga uchratilganda mikrokopik zamburug’larning aborigen shtammlari kolleksion shtammlarga nisbatan aktiv ta’sir qiladi, Cladasperium mikromitseti zamburug’ ichida eng aktivi hisoblanadi. Zamburug’larning biodestruksiyasi aktivligi zamburug’larning kislota hosil qilishi bilan emas, balki muhitga agressiv fermentlarning ajralishi bilan baholanadi. Aborigenlar shtammi tabiiy polimerlarda sekinroq o’sadi, lekin substrat mitseliyasi o’sishi evaziga muhit ichkarisiga ,, kirish’’ xususiyatiga ega. Kolleksion shtammlar esa hajmiy mitseliy evaziga ichkariga harakat qila olmaydi. Ushbu fiziologik xossalari bilan aborigen shtammlarining yuqori bistruktiv xossalari tushuntiriladi.