Mavzu: Pedagogik mahoratning asosiy tarkibiy qismlari

Ko'pgina yosh o'qituvchilarning faoliyatini tekshirish quyidagi o'ziga xos kamchiliklarni aniqlashga imkon beradi:

• Yosh o'qituvchilar o'quvchilar, ota-onalar bilan bemalol, «yurakdan» gaplashishga qiynaladilar. Ular o'zlarini yo o'ta talabchan, yoki o'ta bo'sh tutadilar.
• Ayniqsa, o'z nutqi, ovozidan ko'proq bezovta bo'ladilar. Ba'zilar ortiqcha, keraksiz harakatlar qilishadi yoki doska oldiga borib turishadi. Ko'pchilik yosh o'qituvchilar qo'llarini qaerga yashirishni bilmasdan, noqulay ahvolga tushib qoladilar. Shuningdek, qaddi-qomatga ham e'tiborlari kam. Ba'zilar bukchaygan holda boshlarini erdan ko'tarmaydilar. Qo'llari besaranjom yoki qo'lida biror narsa bilan shug'ullanganday bo'ladilar.

Ulardagi eng asosiy kamchilik nutq bilan boliq bo'lib, ovozlari jonsiz, bir xilda, ifodali o'qish va gapirish malakasining yo'qligi bilan ajralib turadi. Shuningdek, diksiyaning aniq emasligi (talaffuzning aniq emasligi, ovoz o'ta past yoki o'ta yuqoriligi) kabi kamchiliklar o'qituvchiga dars jarayonida o'quvchilarga samarador ta'sirni bir muncha kamaytiradi.

Ulardagi eng asosiy kamchilik nutq bilan boliq bo'lib, ovozlari jonsiz, bir xilda, ifodali o'qish va gapirish malakasining yo'qligi bilan ajralib turadi. Shuningdek, diksiyaning aniq emasligi (talaffuzning aniq emasligi, ovoz o'ta past yoki o'ta yuqoriligi) kabi kamchiliklar o'qituvchiga dars jarayonida o'quvchilarga samarador ta'sirni bir muncha kamaytiradi.

O'qituvchining tashqi ko'rinishi estetik ta'sirchan, yuqori didli bo'lishi kerak. Tashqi ko'rinishga beparvo bo'lish ham, o'ta diqqatni qaratish ham yaxshi emas. O'qituvchining sochi, kastyumi, taqinchoqlari va umuman kiyimlari yagona maqsadga yo'naltirilgan – ya'ni o'quvchilar shaxsining shakllanishiga samarali ta'sir eta olishidir. Pedagogik mahoratga erishishda rus olimi V.A.Suxomlinskiyning ba'zi maslahatlaridan ham foydalanish mumkin.

Yosh o'qituvchiga dars oldidan, o'zidagi ishonchsizlikni, hayajonni yo'qotish uchun relaksasiya seansi o'tkazilib, jismoniy va ruhiy bo'shashishga erishish mumkin. Buni autogen mashqlar deyiladi.