Mustahkam bilimlar berish tamoyili
Ta`limni puxta o`zlashtirish qoidasi muhim didaktik talab va qoidalarni, ya`ni o`quvchilar tomonidan tizimli o`zlashtirilgan ilmiy bilimlarni mustahkam, esda saqlab qolish hamda o`zlashtirilgan ilmiy bilimlarni o`z turmush faoliyatlarida qo`llay olish malakalari bilan qurollantirishni nazarda tutadi.
Demak, puxta o`zlashtirishning xarakterli belgisi ta`limni mustahkam esda saqlab qolishdir. Boshqacha qilib aytganda, bu qoida o`quvchilarning xotira faoliyati, ya`ni o`quv materiallarini esda qoldirish, esda saqlash va qayta esga tushirish kabi xotira jarayoni faoliyatiga bog’liqdir. O`quv materiallarini mustahkam esda saqlab qolish, ayni dars jarayonida bayon qilinayotgan o`quv materiallarini tizimli va ongli o`zlashtirilishiga bog’liq. Avvalgi mashg’ulotlarda hosil qilingan bilim, ko`nikma va malakalar ancha murakkabroq materialni o`zlashtirib olish uchun pillapoya, poydevor bo`lib xizmat qiladi. Lekin hosil qilingan bilim puxta o`zlashtirilgan, yaxshi mustahkamlangan bo`lishi va o`quvchilarning xotirasida uzoq vaqt saqlanishi kerak. Mustahkamlash qoidasi shulardan iborat bo`lib, ularga rioya qilmaslik o`quvchilarning ilmiy bilimlarni puxta o`zlashtira olmasligiga sabab bo`ladi.
Shunday qilib, bilim, ko`nikma va malakalarni o`zlashtirib olishning mustahkamligiga avvalo hamma o`qitish qoidalari tushunarlilik, tizimlilik va izchillik, nazariya bilan amaliyotning bog’liqligi, ko’rgazmalilik, o`quvchilarning ongliligi aa faolligi qoidalarini amalga oshirish bilan erishiladi. Puxta o`zlashtirishning muvaffaqiyati, ko`p jihatdaa takrorlash va mashq qildirishga ham bog’liqdir.
Takrorlashning ahamiyati shundaki, takrorlash jarayonida faqat oldindan o`zlashtirilgan o`quv materiallarigina esga tushirilmay, balki shu o`quv materiallariga bog’liq bo`lgan yangi-yangi ma`lumotlar ham beriladi, o`zlashtirilgan bilimlarning noaniq bo`lib qolgan tomonlari oydinlashtiriladi va to`ldiriladi.
Takrorlash, xotirada qayta tiklashni bir necha yo`l bilan olib borish mumkin. Har bir darsda avvalgi dars materiali bilan yangi material o`rtasida bog’liqlik o`rnatish maqsadida kundalik takrorlash o`tkaziladi. Mavzu yoki bo`lim yuzasidan o`rganilgan materialni tizimlashtirish, chuqurlashtirish va mustahkamlash maqsadida o`quv yilining oxirida asosiy masalalar bo`yicha yalpi takrorlanadi.
Takrorlashning ikkinchi turi maxsus qaytarishdir. Bunday takrorlash katta mavzularni o`tib bo`lgach, shuningdek, ma`lum bir chorak ichida o`tilgan material yuzasidan olib boriladi.
Maxsus takrorlashning keng tarqalgan turi o`quv yili oxirida alohida ajratilgan soatlarda o`tkaziladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |