Mavzu: O‘zgarmas tok motorini ishga tushirish. (4) Reja 1

Mashinaning to’la magnitlovchi kuchi va magnit tavsifi 
O’zgarmas tok mashinasining magnit zanjirini elementar bo’laklaridagi magnit yurituvchi 
kuchlarni qo’shib, bitta qutbga to’ri keladigan to’la magnit yurituvchi kuchni aniqlaymiz. 
F
q 
= F +F
z
+F
a
+F
m
+F
ya 
(1-19) 
xavo bo’shliidagi magnit maydonning bir qator 
qiymatlarigaF
q
ni xisoblab F=f(F
q
) tavsifini chizish mumkin. Bu 
tavsifga (36-rasm) o’zgarmas tok mashinasining magnitlanish yoki 
magnit tavsifi deyiladi. 
Elektr mashinasining magnit zanjirini to’yinish darajasini 
to’yinish koeffi-tsiyenti 
K
yordamida aniqlash mumkin. 
F
F
F
F
F
K
я
m
a
z
1
Agar magnit xarakteristikaning boshlanish qismiga urinma 
o’tkazilsa, bu urinma (36-rasm 2-chiziq) 
=f(F ) bolanishni 
ifodalaydi. Magnitlanish xarakteristikalarining 1 va 2-chiziqlarini 
abstsissa o’qi bo’yicha farqlari magnit zanjirning ferromagnit 
bo’laklaridagi magnitlovchi kuchlarning yiindisiga teng.
Magnit zanjiri to’yinmagan elektr mashinalarini tayyorlash 
uchun konstruktiv materiallari ko’p sarflanganligi sababli magnit 
zanjiri to’yingan mashinalarga nisbatan oir bo’ladi. SHuningdek, magnit zanjiri kuchli to’yingan 
mashinalarni ishlab chiqarish uchun qo’zatish cho’lg’amini tayyorlashda ko’proq rangli metallning 
sarflanishini va qo’zatish magnit oqimini xosil qilishga elektr quvvatni ko’proq sarflashni talab qiladi. 
Umuman ishlab chiqarilayotgan elektr mashinalarining to’yinish koeffitsiyenti K = 1.2 1.35 ga teng va 
baozi xollardaK = 1.7 2.2.
1-rasm. O’zgarmas tok 
mashinasining magnit tavsifi