Mavzu: O'zbekistonning xalqaro tashkilotlarga a'zoligi orqali milliy iqtisodiy xavfsizlikni ta'minlash masalalari Reja: Kirish

EBRD - Yevropa sarmoyaviy banki.Yevropaning eng yirik davlatlararo moliyaviy tashkiloti ETTB hisoblanadi. Bu maqsadli investitsiyalarning samarali mexanizmini yaratish maqsadida 1991 yilda tashkil etilgan bank tipidagi tuzilma. O'z faoliyati davomida ETTB ko'plab muhim loyihalarni moliyalashtirishda ishtirok etgan.Bugungi kunda ushbu yirik moliya instituti faoliyatida 61 mamlakat ishtirok etmoqda⁴.

APEC - osiyo-tinch okeani mintaqasi tashkiloti.Eng yirik mintaqaviy xalqaro tashkilotlardan biri APEC hisoblanadi. Hozirgi kunda Osiyo-Tinch okeani mintaqasining 21 mamlakati, shu jumladan Rossiya, AQSh va Xitoy.Tashkilotning asosiy maqsadi uning a'zolarining iqtisodiy rivojlanish sur'atlarini oshirishdan iborat bo'lib, bu mintaqadagi bir davlatdan ikkinchisiga kapitalning harakatini erkinlashtirish orqali amalga oshirilishi rejalashtirilgan.Ushbu tashkilotning nafaqat mintaqaviy, balki butun dunyo miqyosidagi ahamiyati shundan iboratki, unga kirgan davlatlar dunyo aholisining 40% istiqomat qiladi va ularda dunyo yalpi ichki mahsulotining 54% tashkil topgan

Xalqaro iqtisodiy tashkilotlarning jahon iqtisodiyoti va moliyaviy faoliyatidagi rolini ortiqcha baholash qiyin. Ular mamlakatlarning o'zaro integratsiyalashuviga, shuningdek, iqtisodiy rivojlanishining jadallashishiga yordam beradi. Xalqaro iqtisodiy tashkilotlarning faoliyati davlatlar o'rtasidagi bojxona va boshqa chegaralarni yo'q qilishga qaratilgan bo'lib, bu kapital va savdo harakati erkinligiga ijobiy ta'sir qiladi.Umumjahon tashkilotlaridan farqli o'laroq, ixtisoslashgan uyushmalar ko'pincha tor doiradagi manfaatlarini himoya qiladilar, ba'zan esa dunyo mamlakatlarining umumiy iqtisodiy rivojlanishiga zarar etkazadilar. Mintaqaviy tashkilotlar birinchi navbatda dunyoning muayyan mintaqasida iqtisodiy farovonlikka erishmoqdalar, ammo ularning xatti-harakatlari ko'pincha global iqtisodiyotning o'sishiga yordam beradi.Xalqaro moliyaviy tashkilotlarning qiymati ham juda katta. Ular qo'shimcha kapital kiritish orqali a'zo davlatlar iqtisodiyotini rag'batlantiradilar.Shunday qilib, iqtisodiy tashkilotlar zamonaviylikning juda muhim elementidir Xalqaro iqtisodiy integratsiya (MPEI) jahon miqyosidagi integratsiyalashgan birlashmalarda amaliy ifodani topdi, ular jahon iqtisodiyotining, xususan, xalqaro iqtisodiy munosabatlarning holati va kelgusidagi rivojlanish istiqbollarini belgilab beradi. "Integratsiya" tushunchasi, ya'ni. "tiklash, to'ldirish". Bu alohida-alohida tabaqalashtirilgan qismlar va umuman tizimning funktsiyalari bog'liqligini anglatadi. Ushbu tushuncha, shuningdek, bunday holatga olib keladigan jarayonni anglatadi. Shu sababli, xalqaro integratsiyani mintaqaning turli mamlakatlarining milliy iqtisodiyotlarini yaqinlashtirish, o'zaro bog'liqlik va uyg'unlikka yo'naltirilgan ob'ektiv, ongli jarayon sifatida aniqlash mumkin.

Integratsiya, birinchi navbatda, iqtisodiy o'zaro bog'liqlikni davlatlararo tartibga solish, shuningdek, butun mintaqaning ehtiyojlarini qondiradigan tuzilma va nisbatlarga ega mintaqaviy iqtisodiy majmua shakllanishidir; tovarlar, xizmatlar, kapital va ishchi kuchining harakatini milliy bo'linmalardan ozod qiladigan, ushbu ichki birlashma mamlakatlarida mehnat unumdorligini o'sishini va turmush darajasining o'sishini ta'minlaydigan yagona ichki bozorni yaratishga olib keladigan jarayon. MPEI Yevropa qit'asining iqtisodiy makonida eng katta etuklikka erishdi. Ikkinchi Jahon Urushidan keyin G'arbiy Yevropadagi integratsiya jarayoni Yevropa mintaqasining etakchi davlatlari rahbarlari darajasida qabul qilingan siyosiy qarorlar bilan boshlandi.Global moliyaviy inqiroz 2007 2011 global va mintaqaviy integratsiya jarayonini dunyoning deyarli barcha integratsiya ittifoqlari, ayniqsa Yevropa Ittifoqi omon qolishining alohida bosqichiga qo'ydi.

Yevropa Ittifoqi.   Yevropa Ittifoqini yaratish va yevropalik iqtisodiy makonni shakllantirishning boshlang'ich nuqtasi 1950 yil 9 mayda Frantsiya tashqi ishlar vaziri R. Shumann G'arbiy Evropadagi barcha ko'mir va po'lat ishlab chiqarishni umumiy xalqaro rahbarlik ostiga qo'yishni taklif qilgan Parij bayonotida ko'rib chiqilishi kerak. 1957 yilda Rim shartnomasi imzolanishi bilan Evropaga integratsiyalashuvga yangi turtki berildi, unga ko'ra yana ikkita birlashma - Evropa iqtisodiy hamjamiyati (EEC) va Evropa Atom Energiyasi Hamjamiyati (Evratom) tashkil etildi. Shunday qilib, Rim shartnomasi uchta jamoani birlashtirdi: EUSC, EEC va Evratom yagona iqtisodiy blokka birlashdi, 1992 yilgacha u Evropa iqtisodiy hamjamiyati deb nomlandi va keyinchalik Evropa Ittifoqi deb nomlandi.

1993 yil 1 yanvardan boshlab Evropa Ittifoqi mintaqalararo aloqalarni monitoring qilishning milliy mexanizmlarini bekor qildi. Evropa Ittifoqidagi xalqaro iqtisodiy faoliyat mezoni iqtisodiy maqsadga muvofiq bo'ldi, shuning uchun EI doirasida "eksport" va "import" tushunchalari barcha ma'nolarini yo'qotdi⁵.

Yevropa Ittifoqining mavjudligi va rivojlanishi davomida moliyaviy xizmatlar yagona bozori yaratildi. Soliq sohasida asta-sekin, turli xil qiyinchiliklarni engib o'tib, Evropa Itt Eng yirik xalqaro iqtisodiy tashkilotlar tarkibiga quyidagilar kiradi: Birlashgan Millatlar Tashkilotining (BMT) iqtisodiy bo'linmalari, Jahon savdo tashkiloti (JST), Xalqaro bojxona tashkiloti (MTO), Xalqaro savdo palatasi (XMK), Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) va boshqalar.ifoqi davlatlarining soliqlari va soliq tizimlarini uyg'unlashtirish davom etmoqda.

Yevropa iqtisodiy integratsiyasining eng muhim tarkibiy qismi EI mamlakatlarining valyuta integratsiyasi bo'ldi. Valyuta integratsiyasining ob'ektiv asosi yagona mintaqaviy iqtisodiy majmua shakllanishiga erishish edi. 1999 yil yanvaridan boshlab Evropa Ittifoqi doirasida pul ittifoqining shakllanishi va yagona evropa valyutasining naqd pulsiz muomalaga kiritilishi Evropa Ittifoqi mamlakatlari va uning boshqaruv organlaridan dunyoda birinchi marta xalqaro valyuta integratsiyasi orqali muammolarni nazariy jihatdan ham, amaliy jihatdan ham hal qilishni talab qildi.