Mavzu: Ozbekistonning milliy boyliklari ier-14U

Milliy boylik jam iyatning iqtisodiy kuch-quw atini ko‘rsatadi
va iqtisodiy potensialni tashkil etadi. Jamiyatning ishlab chiqara
bilish qobiliyati iqtisodiy potensial deb ataladi. Bu qobiliyat
ishlab chiqarish resurslari m iqdori va sifati bilan belgilanadi,
yaratilgan m ahsulotlar va xizmatlar m iqdori bilan ifoda etiladi.
Shu sababli uning m uhim ko‘rsatkichi bo‘lib- yalpi milliy
mahsulot ko‘rsatkichi hisoblanadi. Bu m ahsulotni ishlab
chiqarish esa — milliy boylikning hajmi va stm kturasiga, undan
yaxshi foydalanilishiga bog‘liqdir. Shunday ekan, iqtisodiy
potensial yuksalgan sari jam iyat tobora boyib boradi.
Iqtisodiy potensial jam iyat a ’zolarining ehtiyojini qondirish
uchun ishlatiladi. Agar ehtiyojlar to‘laroq qondirilsa, iqtisodiy
potensial samarali ishlatilgan bo‘ladi.
Iqtisodiy o’sishni ta’minlashda milliy boylikning ahamiyati
Oltin zaxiralari bo’yicha respublika dunyoda 4-o’rinni egallaydi va ishlab chiqarish bo’yicha 7-o’rinni egallaydi (yiliga qariyb 92 tonna oltin), mis zaxiralari bo’yicha 10-11-o’rinlar; uran – 11-12 o’rin va uni qazib olishda – 7-8 o’rin (Jahon yadro assotsiatsiyasi, Evropa yadro jamiyati va Britaniya geologik xizmati ma’lumotlariga ko’ra, O’zbekiston uran zaxirasi bo’yicha dunyoda o’n ikkinchi, ishlab chiqarish bo’yicha ettinchi o’rinda turadi
Ayni paytda mamlakatimizda uran zaxirasiga ega 40 ga yaqin konlar o’rganilgan, ularning asosini 27 kon tashkil etadi. Respublika Geologiya va mineral resurslar davlat qo’mitasi axborot markazining ma’lumotlariga ko’ra uranning o’rganilgan va taxminiy zaxiralari 185,8 ming tonnani tashkil etadi. Respublika o’z atom sanoatiga ega emas, ishlab chiqarilgan barcha past boyitilgan uran eksport qilinadi
O’zbekistonda qudratli mineral-xomashyo bazasi yaratildi, bu mamlakat iqtisodiyotidagi valyuta tushumlarining asosiy qismlaridan biri hisoblanadi. Bugungi kunda ushbu baza 1800 dan ortiq konlardan va 1644 ga yaqin foydali qazilmalarni, 118 turdagi mineral xom ashyolardan iborat bo’lib, ulardan 65 tasi ishlab chiqilmoqda. Mutaxassislarning fikriga ko’ra, O’zbekistonning mineral resurslari taxminan 11 trln dollar
«Muruntov» oltin koni
«Olmaliq» metallurgiya kombinati
«Shoʻrtan» gaz-kimyo kompleksi
Buxoro neftni qayta ishlash zavodi
Neftning geologik zaxiralari - 5 milliard tonna. Tasdiqlangan neft zaxiralari - 530 million tonna. (2016 yil boshida O'zbekistonda tasdiqlangan neft zaxiralari 81 million tonnani tashkil etdi); Tabiiy gazning geologik zaxiralari - 5 trillion m³ dan ortiq. Tabiiy gazning tasdiqlangan zaxiralari - 3,4 trillion m³. Neft qazib olish - yiliga 3,5 million tonna. Energetika sohasidagi yirik korporatsiyalar CNPC (China National Petroleum Corporation), Petronas (Malayziya), KNOC (Koreya), Gazprom, Lukoyl, O'zbekneftgaz.
Davlatning asosiy energiya manbalari tabiiy gaz (2 trillion kubometrgacha bo’lgan tasdiqlangan zaxiralar, shu jumladan yirik Shurtan (0,5 trillion kubometr) va Alan (0,2 trillion kubometr) konlari, zaxiralari katta Urga koni (1,5 trillion kubometr o’rganildi.), Ko’mir (1,9 milliard tonnagacha jigarrang ko’mir zaxiralariga ega Angren koni), uran rudasi zaxiralari (jami 230 ming tonnagacha uran, shu jumladan eng kattasi – Uchquduq koni) va gidroenergetika (Chirchiq, Oxangaron (Angren), Surxondaryo) va ko’plab kichiklar).