|
Mavzu
O‘zbekistonda xitoyshunosligi
O‘zbekistonda xitoyshunos mutaxassislarni tayyorlash bo‘yicha Toshkent davlat sharqshunoslik institute eng katta oliy bilim yurti hisoblanadi.
Toshkent Davlat Sharqshunoslik instituti 1991-yilda tashkil topgan. Avvaliga xitoy tili 1918-yili tashkil topgan Turkiston Sharq institutida o‘qitilgan bo‘lsa, keyinchalik bu institut 1924-yili tashkil topgan Toshkent Milliy Universitetiga sharqshunoslik fakulteti sifatida kirgiziladi. Fakultetda nafaqat xitoy tili balki boshqa sharq tillari ham o‘qitilgan. Fakultetda avvaliga xitoy tili va adabiyoti fanlari o‘qitilgan bo‘lsa, keyinchalik xitoy tarixi bo‘yicha ham mutaxassislar tayyorlana boshlandi.
Xitoyshunoslik fakultetining tashkil topishi va uning maqsadi
O‘zbekiston va Xitoy Xalq Respublikasi bilan ijtimoiy – madaniy munosabatlarining ijobiy tomonga barqaror rivojlanishi o‘laroq, 2014 yilda Toshkent sharqshunoslik instituti qoshida Xitoyshunoslik fakulteti tashkil etildi. Fakultet tarkibida quydagi kafedralar faoliyat yuritmoqda. Bular: Xitoy tili va adabiyoti, xitoy tarixi, siyosati va xalqaro munosabatlaridagi o‘rni, Pedagogika, ingliz tili kafedralari. Fakultetning strategik maqsadlarini umumlashtirib aytadigan bo‘lsak, O‘zbekistonda xitoy tili, madaniyati va tarixi; falsafasi, iqtisodiyotini chuqur biladigan mahalliy sharqshunos–xitoyshunoslarni tayyorlash.
O‘zbekistonda xitoy tili va tarixining o‘rganilishi tarixi
XX-asrning 70-80 yillariga kelib Xitoy filologiyasi kafedrasi xalqaro kafedraga aylandi. Kafedra tashkil topgandan boshlab 1992- yilgacha bo‘lgan vaqt mobaynida xitoy bo‘limini bitirgan talabalar soni 182 nafarni tashkil etgan bo‘lsa, ulardan 10 ga yaqini xorijiy mamlakatlar talabalari bo‘lgan. 1991-yili O‘zbekiston mustaqil bo‘lgandan so‘ng, prezidentimiz barcha mamlakatlar bilan, jumladan, XXR bilan ham do‘stona hamkorlik aloqalarini o‘rnatilishi natijasida xitoyshunoslarga bo‘lgan talab yanada oshdi. Shu munosabat bilan Sharqshunoslik institutida xitoyshunoslikning xalqaro munosabatlar va uzoq sharq davlatlar iqtisodi yo‘nalishlari ochilib, talabalar qabul qilindi. Natijada xitoy filologiyasi kafedrasining talabalari soni yildan-yilga oshib bordi. Hozirgi kunga kelib yuqorida aytib o‘tgan sohalar bo‘yicha har yili 3 ta guruh talabalari bilim olishmoqda. 1999-yili magistratura bo‘limi ochildi. Talabalar sonining oshishi bilan o‘qituvchilarning ham son, ham sifat jihatdan takomillashuviga ta’sirini o‘tkazdi. O‘qituvchilar soni 1978-yili 5 ta, 1987-yili 11 ta bo‘lgan bo‘lsa, bugunga kelib 1991-2011-o‘quv yillarda ularning soni mingdan oshdi. Jumladan, bugungi kunda kafedrada 4 ta docent-Maxmudxo‘jaev M.H, Bekmuratov I.N, Ziyamuxammedov J.T, fan nomzodlari- Shozamonov Sh.I, Nosirova S.A, Xoshimova S.A, asperant va o‘qtuvchilar faoliyat olib bormoqdalar.
Kafedraning ilmiy salohiyatiga to‘xtaladigan bo‘lsak, kafedra o‘z ilmiy faoliyatini ikki yo‘nalishda olib bormoqda:
Talabalarni ta’lim olish jarayonida ilm dunyosi va o‘z sohasiga olib kirish.
Xitoy filologiyasi kafedrasi pedagogik faoliyatlari bilan bir qatorda ilmiy tatqiqot ishlarini ham olib borish.
Bugungi kunga kelib, Xitoy filologiyasi kafedrasida faoliyat yuritayotgan mutaxassislarning nashr etilgan metodik va ilmiy ishlari soni yuzdan ortiq. Aytish joizki bu ishlar faqatgina O‘zbekistondagina emas, balki Rossiya va XXRda ham nashr etilgan.
Hozirda kafedraning malakali o‘qituvchilari Xitoyga xos bo‘lgan 15 ga yaqin fanlarni talabalarga yuqori darajada o‘qitib kelmoqdalar. Kafedraning o‘quv dasturiga asosan talabalar 2-kursdan boshlab ilmiy ishlarga jalb etiladilar. Talabalarning ilmiy ishlari xitoyshunoslikga xos bo‘lgan turli mavzularda bo‘lib, ular kurs ishi va bitiruv malakaviy ishi sifatida yakunlanib o‘quv yilining so‘ngida baholanadi.
1958-2010-yillar mobaynida 500 dan ortiq xitoyshunos mutaxassislar tayyorlangan bo‘lsa, shulardan 30 foizga yaqini Rossiya, Bolgariya, Polsha, Mongoliya, Vietnam va Laos mamlakatlarida turli sohalarda ish olib bormoqdalar. Shu 500 nafar bitiruvchilarning 30 foizi fan nomzodi va fan doktorlari unvoniga ega.
Xitoy filologiyasi kafedrasining a’zolari XXRdagi o‘z kasbdoshlari bilan 1980-yildan boshlab bugungi kunga qadar yaqin hamkorlikda ish olib bormoqdalar. Bu munosabatlar asosan 2 yo‘nalishda:
O‘zaro talabalarni qabul qilish:
1984-yildan to bugungi kunga qadar XXRning eng mashhur bilim yurtlarida yuzdan ortiq talabalar o‘z mutaxassisliklari bo‘yicha malakalarini oshirib kelmoqdalar. 1994-1996 yillarda Sharqshunoslik institutida XXRdan kelgan 12 ta talaba bilim oldilar.
O‘zaro o‘qituvchilarni qabul qilish:
1986-2010 yillar mobaynida kefedradagi 10 dan ziyod o‘qituvchilar Pekin Universitetida, Pekin Xalq Universitetida,Shian shaxridagi maorif institutida malaka oshirib kelmoqdalar.1
Do'stlaringiz bilan baham: |
