Mavzu: O'zbеkiston Rеspublikasining atrof muxitni muxofaza qilish sohasidagi xalqaro hamkorligi. Rеja: Kirish Asosiy qism

Atrof-tabiiy muhitni xalqaro ekologik-huquqiy muhofaza qilish obyektlari. Xalqaro ekologiya huquqida atrof-tabiiy muhitni xalqaro huquqiy muhofaza qilish obyektlarini o'rganish juda katta ahamiyatga ega. Atrof-tabiiy muhit xalqaro ekologik huquqiy muhofazasi obyekti bo'lib, bunga yerning butun sayyora muhiti, jahon ummoni va uning tabiiy boyliklari bo'lgan atmosfera havosi, yer atrofi kosmik fazosi, o'simlik va hayvonot dunyosi, suv boyliklari, yerning genetik fondi va boshqalar kiradi.
Xalqaro huquqda xalqaro ekologik-huquqiy nuqtai nazardan barcha jahon tabiiy boyliklari asosan ikki turkumga bo'linadi:
- Ichki davlat (milliy) tabiiy boyliklari;
- Xalqaro ahamiyatga ega bo'lgan tabiiy boyliklar.
Ichki davlat (milliy) tabiiy boyliklari mustaqil davlatlarning bevosita huquqiy sudlovi ostida bo'ladi. Zero, ularning huquqiy ekologik holatini belgilashda, davlatning ichki ekologik huquqiy va boshqa normalari katta ahamiyatga ega bo'ladi. Hozirgi paytda mustaqil Respublikamizning ushbu boyliklarini muhofaza qilishga oid bir qancha bitim va shartnomalar qabul qilinmoqda.
Xalqaro ahamiyatga ega bo'lgan tabiiy boyliklar, bu obyektlar milliy yuridik-sudlovning amal qilish chegaralari doirasidan tashqari holatda bo'lib, turli davlatlar hududida bo'ladi.
Ushbu obyektlar, odatda barcha davlatlar o'rtasida foydalaniladi. Masalan: ochiq dengiz, kosmos, havo basseyni, Antarktida, dengiz tubi, daryolarning suv resurslari, ko'chib va uchib yuradigan hayvonot turlari hamda davlatlar o'rtasidagi chegara doirasidan tashqari holatda foydalanadigan barcha obyektlar shular jumlasidandir.
Shuningdek, xalqaro miqyosda dunyo "Qizil kitobi"ga kirgan barcha hayvon va o'simliklar dunyosining turlari ham alohida obyektlar bo'lib, ularni muhofaza qilishda bir necha davlat, ya‘ni xalqaro hamkorlik kerak bo'ladi. Masalan: Antarktida. U oltinchi qit‘a sifatida hech qanday davlat va xalqaro tashkilot yurisdiksiyasiga kirmaydi. Uni muhofaza qilish barcha davlatlarning o'zaro kelishuvi asosida amalga oshiriladi. Hozirgi paytda Antarktida qit‘asidan foydalanish va muhofaza qilishning asosiy prinsiplari 1959 yilda imzolangan. "Antarktida to'g'risida"gi shartnomaga asosan tartibga solinadi.
Unga asosan, yerkin ilmiy-tekshiruv faoliyati olib borish, har qanday harbiy xaraktyerdagi zararli tadbirlarni o'tkazmaslik, tirik mavjudotni qo'riqlash kabi muammolarni xalqaro birgalikda hal etishga alohida e‘tibor berilgan.
Xullas, xalqaro tabiiy boyliklarning ekologik muhofazasi va ulardan foydalanish huquqiy-ekologik holati xalqaro huquq normalari bilan tartibga solinadi.