Mavzu: O’zbekiston Respublikasida soliq siyosati va soliq mexanizmi


Soliq mexanizmining huquqiy asoslari



Download 17,63 Kb.
bet2/2
Sana01.07.2022
Hajmi17,63 Kb.
#723781
1   2
Bog'liq
nabok soliq 5-mavzu

2.Soliq mexanizmining huquqiy asoslari. Xo’jalik faoliyatini tashkil qilish hamda boshqalarning ma’muriy rejalashtirish shakli va uslublari tizimidan bozor iqtisodiyatiga o’tish, soliqlar va soliq mexanizmiga bo’lgan munosabatni tubdan o’zgartirishni taqozo etadi. Soliq mexanizmi-moliya mexanizmining muhim tarkibiy qismlaridan biri hisoblanadi. Shu nuqtayi nazardan, soliq mexanizmi to’g’risidagi quyidagi mulohazalarni bildirish maqsadga muvofiqdir. Izohli lug’atlarda «mexanizm» atamasi quyidagicha talqin etiladi: 1. Mashina va uskunalarning ichki tuzilishi bo’lib, ularni harakatga keltiradi. 2. Sun’iy va harakatchan qo’shimcha bo’g’inlar yig’indisi. 3. U yoki bu harakat tartibini aniqlovchi tizim, qurilma. Soliq obyekti, soliq subyekti, soliq bazasi, soliq stavkasi, soliqni to’lash muddatlari, soliq bo’yicha imtiyozlar va jarimalar, soliqlarni hisob-kitob qilish va budjetga o’tkazish tartibi, soliq to’lovchining masulyatlari, soliq idoralari tomonidan nazorat olib boorish tartibi va boshqalar soliq mexanizmining muhim tarkbiy elementlari hisoblanadi.Shunga ko’ra, soliq mexanizmini davlat tomonidan soliq munosabatlarini tashkil etish uchun qo’llaniladigan qonunlar, yo’riqnomalar hamda soliqqa tortish jarayonining tashkiliy-huquqiy elementlari va uni boshqarishning yig’indisini aks ettiradi. Soliq mexanizmi-davlat tomonidan soliq munosabatlarini tashkil etish uchun qo’laniladigan (huquqiy baza asosida) soliqqa tortish jarayonining elementlari va ularni boshqarishning yig’indisini ifodalaydi. Soliq mexanizmining huquqiy asoslari O’zbekiston Respublikasining «Davlat soliq xizmati to’g’risida»gi Qonuni, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmonlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va boshqa soliqqa oid me’yoriy hujjatlardan iborat bo’lib, u umummilliy va davlat mafaatlarini aks ettiradi. Soliq mexanizmining tarkibiy qismlari uzoq yillar harakat qilsa (masalan, soliqlarning turlari), uning elementlari (masalan, stavka, imtiyoz) tez-tez o’zgaradi. Soliq mexanizmining vazifalari bevosita soliqlarning funksiyalaridan kelib chiqadi. Shundan kelib chiqib, soliq mexanizmi o’z mohiyatiga ko’ra, fiscal, iqtisodiy va ijtimoiy ahamiyatga ega. Soliq mexanizmining fiscal ahamiyatini e’tiborga olgan holda asosiy vazifasi davlat ixtiyoriga zarur bo’lgan moliyaviy mablaglarni shakillantirish hisoblanadi. Bu borada quyidagilar asos qilib olinishi lozim: •davlat va jamiyatning iqtisodiy tadbirlarni amalga oshirish uchun pul mablag’lariga bo’lgan ehtiyojini qondirish; •davlatning ijtimoiy yo’nalishdagi xarajatlari uchun moliyaviy asos yaratish; •davlat budjeti taqchilligini imkon qadar kamaytirish. Iqtisodiyotni boshqarish ikki xil shaklda amalga oshiriladi: a) ma’muriy boshqarish; b) iqtisodiy boshqarish. Iqtisodiyotni soliqlar orqali boshqarishning asosiy maqsadi xo’jalik yuritishda qulay sharoitlarni yaratib berish va xo’jalik yurituvchi subyektlarning ishlab chiqarish samaradorligini oshirishdan iborat bo’lib, shu maqsadlarga erishish uchun quyidagi usullardan foydalaniladi: •soliq tushumlari hajmini o’zgartirish; •soliqqa tortishning shakl va usullarini o’zgartirish; •soliq stavkalarini o’zgartirish, ularni tabaqalashtirish; •soliq imtiyozlaridan foydalanish; •soliqqa tortilishi lozim bo’lgan obyektlarni o’zgartirish; •jarimalar qo’llash va boshqalar. Soliq imtiyozlaridan ishlab chiqarish jarayonini boshqarishda investitsiyalarni rag’batlantirishda va boshqalarda keng foydalaniladi. Soliq imtiyozlari rag’batlantirish va samarali qo’llanilishiga qarab, quyidagi ko’rinishlarda ifodalanishi mumkin: •soliqlardan butunlay ozod qilish; •yangi tashkil etilgan korxonalarga imtiyozlar berish; •soliq to’lashdan vaqtincha ozod etish; •soliqqa tortiladigan bazani kamaytirish; •soliqdan qisman ozod qilish; •xorijiy investitsiyalarga imtiyozlar berish; •eksportga imtiyozlar berish va boshqalar.
Download 17,63 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish