Mavzu: O’zbek xalqi va uning nomlanish tarixi

Tayanch tushunchalar

Sart – so’zining luғaviy ma’nosi «o’troq» demakdir. M.Qoshғariy asarida «savdogar» ma’nosida ham qo’llagan. «Sart» so’zi O’rta Osiyoda o’troq yashovchi aholisiga nisbatan ham qo’llangan.

Turk- atamasi M.Qoshғariyning asarida keng ma’noda barcha turkiy šavmlarga nisbatan ishlatilgan bo’lsa, Alisher Navoiy hozirda o’zbek deb ataluvchi xalqni turk, tilini turkiy deb atagan.

Qarluq tili gruppasi – o’zbek tili uyғur tili bilan birgalikda qarluq tili gruppasiga kiradi. Qarluq tili tarixiy jihatdan O’rta Osiyo gruppasiga, ayniqsa, ғarbiy xun shaxobchasiga kirgan tillar bilan oiladoshdir.

Ilk davr o’zbek tili - Qoraxoniylar davlati tarkibiga kirgan ikki madaniy jihatdan rivojlangan xalq: sharkda uyғur va ғarbda turk-yeron madaniyati bo’lib, bu madaniyat o’sha davr tiliga ham kuchli ta’sir qildi. Natijada sharkda qarluq, chigil, uyғur dialekti asosida sharqiy adabiy til rivojlandi. Movarounnahr va Xorazmda yesa o’ғuz-qipchoq dialekti asosida ғarbiy adabiy til vujudga keldi.