Mavzu: O‘zbek-lotin alifbosining imlo qoidalari. O‘zbek tilida tinish belgilarstrreplA

1-topshiriq. Qay biri to‘g‘ri yozilgan. To‘g‘ri yozilgan so‘zga √ belgisini qo‘ying.

T

√
oshkenttan Toshkentdan
t

og‘ga toqqa

k

eldilar keldila
u kamni daftari ukamning daftari
k ichikkina kichikgina
q ishloqgacha qishloqqacha
o rzum orzuyim
k o‘nikkach ko‘nikgach


2-topshiriq. Quyidagi so‘zlarga egalik qo‘shimchalarini qo‘shing va yozilishiga e’tibor bering: parvo, obro‘, mavzu, avzo, mavqe, orzu, ishtirok, huquq.


Namuna:



parvoyingiz

parvoyim



parvoyi



Parvo


parvoyimiz




parvoyingiz

parvolari

1-mashq. Lug‘atdan k, q, g, g‘ undoshlari bilan tugagan 10 ta so‘z toping va avval egalik, so‘ngra g bilan boshlanuvchi boshqa qo‘shimchalarni qo‘shib, tovush o‘zgarishiga uchrash hollarini sharhlang.
2-mashq. Nuqtalar o‘rniga kelishik qo‘shimchalaridan qo‘yib, gaplarni ko‘chiring. -ning, -ni qo‘shimchalarining qo‘llanishini izohlang.
1. Mamlakat... kichik bir qismi bo‘lgan oila..., un... tinchligi... asraylik. 2. Hayotda o‘z o‘rni... topishida odam... bolalikdag faoliyati, olgan bilimi va tarbiyasi katta o‘rin tutadi. 3. Ba’zan o‘ylab deyman, ne bo‘lardi gar, qudrat... ko‘rgizsa tabiat hassos. Va inson suvrat... u muqarrar, fe’l-u atrofiga aylab qo‘ysa bas (A. Oripov). 4. Yo‘lchi arava... nimasi shikastlangani... payqamay, hayron bo‘lib turar ekan, arava... tagidan dehqon... ayanchli tovushi eshitildi (Oybek). 5. Ko‘p til... bilmoqlik... foydasi katta, u inson... katta boyligi hisoblanadi. 6. Haq yo‘linda kim sanga bir harf o‘qitmish ranj ila, Aylamak bo‘lmas ado o... haq... yuz ganj ila (A. Navoiy). 7. Inson dunyo... qanchalik bilsa, o‘zligi... ham shunchalik anglaydi (I. Gyote).
3-mashq. Gaplarni o‘qing, ulardagi qo‘shma va juft so‘zlarni toping va alohida-alohida ustunlarga ajratib, daftaringizga ko‘chiring.
1. Farg‘ona vodiysi osmono‘par tog‘lar bilan o‘ralgan
2. Quyosh tog‘-toshlarni qizdirgan payt, ertapishar olmalar qip-qizil.
3. G‘o‘zapoyasi yig‘ib olingan daladan yoz-u qish hosil olinadi.
4.Yosh-qari, erkak-ayol aralash-quralash bo‘lib ko‘cha boshida to‘planishdi.
5.«Qo‘shariq»jamoa xo‘jaligida g‘o‘za obihayotga qondirilmoqda.
6.Ona-bola uy-joyni yig‘ishtirib, sadarayhon atrofida dam olishdi.
7.Bu bodomqovoq qiz xushfe’l tabiati bilan katta-yu kichikning olqishiga sazovor bo‘ldi.
3- topshiriq. Quyidagi so‘zlar yoniga mos so‘zlar qo‘yib juft so‘zlar yasang va yozilishini izohlang.
Qarindosh - ..., kuch - ..., qovun - ..., yo‘l - ..., non -..., osh - ..., o‘yin - ..., bo‘lar - ..., gul - ..., yer - ..., yor -..., dor - ..., tepsa - ..., temir - ..., asta - ..., oq - ..., chora - ..., kirim - ..., mehr - ..., aytdi - ..., kecha - ..., uzoq - ... .