Mavzu: Optik transport aloqa tarmoqlarining ekspluatatsiya jarayonida texnik xizmat ko‘satishni tashkillashtirish asoslari Bajardi

Telekommunikatsion tarmoqlar. Telekommunikatsion tarmoqlar – bu telefon, televizion, radio va global kompyuter tarmoqlari uchun umumlashtirilgan nomdir. Kо„p aniq bо„lgan farqlarga xamda kamroq kо„rinmaydigan farqlarga qaramay ularning tarkibida kо„p о„xshashliklarni topish mumkun va avvalam bor
ularning arxitekturasi о„xshashdir. Xar qanday telekommunikatsion tarmoq tarkibiga quyidagilar kiradi (1.38-chizma):

• 
  ega bо„lish tarmoqlari;
  
• 
  foydalanuvchining terminal qurilmasi (balkim, tarmoqqa birlashtirilgan);
  
• 
  magistral tarmoq;
  
• 
  axborot markazlari.
  

Ega bо„lish tarmog„i va shuningdek magistral tarmoq kommutatorlar asosida quriladi. Xar bir kommutator qanchadir portlar bilan jixozlangan, ular boshqa kommutatorlarning portlari bilan ulanadi.
Ega bо‘lish tarmog‘i telekommutatsion tarmoq shajarasining pastki qatlamini tashkil etadi. Ega bо„lish tarmog„ining asosiy vazifasi – bu mijozlarning qurilmasidan, nisbattan kо„p bо„lmagan sondagi magistral tarmoq tugunlaridan kо„p sonli aloqa kanallari bо„yicha keluvchi axborot oqimlarini yig„ishdir.

тармоғи (LAN/PBX)
1.38-chizma. Umumlashtirilgan telekommunikatsion tarmoq tarkibi.
Kompyuter tarmog„i bо„lgan terminal qurilmasi bо„lib kompyuterlarning о„zi xizmat qiladi (kо„pincha maxalliy tarmoqqa birlashtirilgan), telefon tarmog„i bо„lgan xolda esa – ofis telefon kommutatoriga RVX (Private Branch Exchange) ulangan telefon apparati.
Magistral tarmoq aloxida ega bо„lish tarmoqlarini birlashtiradi, yuqori tezlikdagi kanallar yordamida ular о„rtasida trafik tranzitini taminlaydi.
Axborot markazlari yoki servislarni boshqarish markazlari, tarmoq axborot xizmatlarini xavola qiladi. Bundek markazlarda ikki turdagi axborotlar saqlanishi mumkun: foydalanuvchi uchun va yordamchi xizmat uchun.
Foydalanuvchi uchun axborot – bu axborot, uni bevosita tarmoq oxiridagi foydalanuvchilar qiziqtiradi. Kompyuter tarmoqlarida bu turdagi axborot resursi sifatida misol bо„lib veb-saytlar xizmat qilishi mumkun, ularda turli-tuman ma‟lumotnoma va yangilik axborotlari, elektron magazin axborotlari va xokazolar joylashtirilgan bо„ladi. Telefon tarmoqlarida u kabi markazlar shoshilinch chaqiruv xizmatlarini amalga oshiradilar (masalan, militsiya, tez tibbi yordam) va turli korxonalarning ma‟lumotnoma xizmatlarini – dorixona, vokzal, aeroport vaxokazolar.
Yordamchi xizmat axborotlar xizmatlarni xavola qiluvchilar uchun foydalanuvchilarga masalan, foydalanuvchilarni turli autentifikatsiya va mualliflashtirish tizimlari; tarmoq egasi bо„lgan korxonaga foydalanuvchilarni u yoki bu axborotga ega bо„lish xuquqi mavjutligini tekshirish xizmatlarini xavola qilish bilan yordam qiladi.
Telekommunikatsiya tarmoqlarining kо„pchiligi о„z tarkibiga tarmoqlarni boshqarish tizimini (Network Management Systems, NMS) oladi, ular ma‟murning tarmoq xolatini monitoringini amalga oshirishni avtomatizatsiyalashtiradi va tarmoq qurilmalarini va servisining xolatlarini о„zgartiradi (konfiguratsiyalashtiradi). Bu kabi tizimlar uchun ajtatilgan kompyuterda ishlovchi odatda murakkab dasturiy tо„plamga ega bо„ladilar.