|
MAVZU:BOLALAR KASALLIKLARI VA REABLITATSIYASI
— Bolalar nafas aʼzolari kasalliklariga nimalar kiradi?
— Bolalarda nafas aʼzolari kasalliklari bir necha guruhga boʻlingan boʻlib, ularga infeksion-yalligʻlanish bilan kechadigan oʻtkir va surunkali kasalliklar, allergik kasalliklar, chaqaloqlik davrida rivojlangan, tugʻma va nasliy kasalliklar kiradi.
Infeksion-yalligʻlanish bilan kechadigan oʻtkir va surunkali kasalliklarga yuqori va pastki nafas aʼzolari kasalliklari kiradi. Yuqori nafas aʼzolaridan koʻproq rinit, faringit, tonzillit, otit, sinusit, laringit; pastki nafas aʼzolari kasalliklaridan esa traxeit, bronxit (oʻtkir, surunkali, obstruktiv, qaytalanuvchi), bronxiolit, pnevmoniya, plevrit, bronxoektatik kasalliklar uchraydi.
Allergik kasalliklarga bronxial astma, chaqalogʻlik davrida rivojlangan kasalliklarga bronx-oʻpka displaziyasi, Vilson-Mikiti sindromi kabi xastaliklarni kiritish mumkin.
Nasliy kasalliklarga oʻpkaning idiopatik diffuz fibrozi, idiopatik oʻpka gipertenziyasi, oʻpkaning alveolyar mikrolitiazi, kartagener sindromi, mukovissidoz, alfa-1 antitripsin tanqisligi kabi qator kasalliklar kiradi.
Tugʻma kasalliklarga esa oʻpkaning rivojlanish nuqsonlarini kiritishimiz mumkin.
— Ularning xavflilik darajalari ham turlicha, shunday emasmi?
— Albatta, yuqorida tilga olingan har bir xastalikning xavflilik darajasi har xil. Baʼzilari yengil shaklda kechsa, aksariyatining xavflilik darajasi ancha yuqori.
Nafas olish tizimining asosiy vazifasi — organizmni kislorod bilan taʼminlashdir. Bu tizimning biror boʻgʻinida shikastlanish kuzatilsa, butun tizim ishdan chiqishi mumkin, bu esa organizmda kislorod yetishmasligi (gipoksiya)ga va undan keyin qaytarib boʻlmaydigan jarayonlarni yuzaga kelishiga sabab boʻlishi mumkin.
Bola organizmida gipoksiyaning kelib chiqishiga toʻxtalsak, birinchidan, bu bolaning nafas yoʻllari anatom-fiziologik xususiyatlariga bogʻliq boʻlsa, ikkinchidan, nafas yoʻllari oʻta sezuvchan boʻlib, turli infeksiya, allergen yoki boshqa qoʻzgʻatuvchiga darrov gipersezgirlik reaksiyasini berib, nafas siqishi, hansirashga olib kelib, bolaning xayotiga xavf tugʻdirishi mumkin. Yuqorida sanab oʻtilgan kasalliklarning barchasi ozmi-koʻpmi bolaning hayotiga xavf tugʻdiradi.
Ayniqsa, oʻtkir bronxoobstruksiya, oʻpkada gazlar almashinuvining buzilishi, nafas qisish xuruji (astmatik status) va boshqa holatlar oʻtkir nafas yetishmovchiligi natijasida bolaning hayoti uchun oʻta xavfli hisoblanadi.
— Bolalardagi pulmonologik kasalliklarning yengil darajalarini uy sharoitida davolash imkoni qay darajada?
— Bolalarda nafas olish aʼzolari kasalliklarining yengil darajasini davolashni uy sharoitida ham tashkil qilish mumkin. Davolash jarayoni Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan davolash standartlari asosida uchastka shifokori nazoratida olib borilishi kerak. Ota-onalar bolasiga oʻz vaqtida dorilarni berib, kasallikning kechishi haqida uchastka shifokoriga maʼlumot berishi kerak. Uyda xonalarni tez-tez shamollatib, tozalikka rioya qilib, bolaning yoshiga mos vitamin va minerallarga boy mahsulotlar bilan toʻgʻri ovqatlantirish, koʻp suyuqlik ichirish kerak. Bolaga toʻgʻri nafas olishni, va nafas olish gimnastikasini oʻrgatish lozim. Surunkali kasalliklari bor bolalarga esa kasallik xuruji paytida uy sharoitida ingalyatsiya(dori moddalarini nafas yoʻllariga kiritish)ni yoki nafas olishga yordam beruvchi qurilma (nebulayzer)dan foydalanishni ham oʻrgatish kerak. Bola tuzalgandan keyin unga shaxsiy gigiyena qoidalarini, sogʻlom turmush tarziga rioya qilishni tushuntirib borish zarur boʻladi.
Afsuski, bolalar ko'pincha turli tizimlar va organlarning tug'ma yoki ko'payadigan kasalliklari bor: yurak-qon tomir kasalliklari, nafas olish organlari, oshqozon-ichak, skelet-skelet va asab tizimlarining kasalliklari, shuningdek turli teri va yuqumli kasalliklar, hatto onkologik kasalliklar. Bunday holatda kattalar bu kasalliklarning xususiyatlarini, ularning bolalar tanasiga ta'siri va massaj jarayoniga nisbatan ehtiyotkorlik bilan bilishlari kerak, chunki ularning ba'zilari, ayniqsa, kasallikning kuchayishi paytida massaj kontrendikativ bo'lishi mumkin.
Massajni yosh organizmning nafas olish, yurak faoliyatiga ta'siri, umumiy qattiqlashuv va turli kasalliklarga chidamlilik, yuqorida aytilgan. Biroq, ota-onalar buni bilib olishlari kerak va doimiy ravishda massajga qarshi ko'rsatmalar mavjudligini yodda tutishlari kerak. Har bir bola bu jarayonni amalga oshirishi mumkin emas. Bundan tashqari, massaj samaradorligi massajning kuch va tabiatiga, uning davomiyligiga bog'liq. Boladagi turli kasalliklar uchun qanday massaj afzalligi, "Massaj, fizioterapiya - nogiron bolalarni reabilitatsiya qilish usuli sifatida" mavzusidagi maqolada.
Birinchidan, qon massasi va fizioterapiyasi qon kasalliklari bilan og'rigan bolalar va nogironlar uchun mutlaqo ziddiyatli ekanini unutmasligimiz kerak. Turli teri lezyonlari, döküntüler yoki xabardor xo'ppozlar va o'smalari bo'lgan bolalar uchun massaj qila olmaysiz. Tuberkuloz, tromboflebit, bolaning tanasida yallig'lanish jarayonlari ham massajga qarshi turishga olib keladi. O'tkir nafas yo'li kasalliklari bilan massaj qilish tavsiya etilmaydi. Agar farzandingiz ro'yxatdagi kasalliklardan hech qanday zarar ko'rmasa va amalda sog'lom bo'lsa ham, uning tanasini massaj qilishdan oldin, mahalliy bolalar shifokoriga murojaat qiling. Bu holatda kuzatilishi kerak bo'lgan yana bir shart - bu massajdan oldin va keyin darhol bolaning ovqat eymasligiga ishonch hosil qilish. Masaj vaqti oxirgi ovqatdan kamida bir yarim soat o'tgunga qadar. Masajdan keyin bir soatdan ortiq bo'lmasligi uchun ovqatni boshlash uchun. Faqat u holda massaj ijobiy natija beradi. Va, albatta, massajni o'tkazishda bolaning yoshini, individual xususiyatlarini, turmush tarzi va sog'lig'ini inobatga olish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
